“รถบัส 2 ชั้น” ยิ่งสูงยิ่งเสี่ยงโอกาสพลิกคว่ำมากกว่ารถชั้นเดียว 7 เท่า

รถบัส 2 ชั้นเป็นยานพาหนะที่ได้รับความนิยมในการเดินทางท่องเที่ยวและเดินทางระยะไกล แต่ก็มีความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุมากกว่ารถบัสชั้นเดียว เนื่องจากรถบัส 2 ชั้น สามารถบรรทุกผู้โดยสารได้จำนวนมากกว่าและมีพื้นที่เพิ่มขึ้นบนชั้นสอง ทำให้รองรับผู้โดยสารได้มากขึ้นโดยไม่ต้องเพิ่มความยาวของตัวรถ

 

อย่างไรก็ตามรถบัสประเภทนี้กลับถูกพูดถึงบ่อยครั้งในข่าวการเกิดอุบัติเหตุที่มีจำนวนผู้เสียชีวิตจำนวนมาก ทำให้เกิดการตั้งคำถามว่ารถบัส 2 ชั้นปลอดภัยกับการเดินทางจริงหรือไม่ ขณะเดียวกันรถบัส 2 ชั้นก็มีความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุมากกว่ารถบัสชั้นเดียวอย่างมีนัยสำคัญ เนื่องจากปัจจัยทางการออกแบบที่ส่งผลต่อการควบคุมรถโดยตรง

 

ขณะที่งานวิจัยจากศูนย์วิจัยอุบัติเหตุแห่งประเทศไทย สถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย พบว่า รถบัสชั้นครึ่งและ 2 ชั้น มีความเสี่ยงเกิดอุบัติเหตุพลิกคว่ำสูงถึงร้อยละ 72 มากกว่ารถชั้นเดียวถึง 7 เท่า และหากประสบอุบัติเหตุก็มีความเสี่ยงที่จะเป็นเหตุรุนแรงและเสียชีวิตสูงถึง 10 เท่า

 

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดอุบัติเหตุ

 

จุดศูนย์ถ่วงสูง

 

รถบัส 2 ชั้นมีจุดศูนย์ถ่วงสูงกว่ารถบัสชั้นเดียว ทำให้มีความเสี่ยงที่จะพลิกคว่ำได้ง่ายกว่า โดยเฉพาะเมื่อขับขี่บนเส้นทางที่คดเคี้ยวหรือเมื่อต้องเลี้ยวในความเร็วสูง เมื่อผู้โดยสารนั่งอยู่ชั้นสองของรถ จะทำให้จุดศูนย์ถ่วงของรถบัสไม่สมดุล เพราะน้ำหนักทั้งหมดจะอยู่ที่ชั้นสอง สุ่มเสี่ยงที่จะเกิดอุบัติเหตุรถพลิกคว่ำได้ง่าย

 

โครงสร้างความมั่นคง

 

โครงสร้างของรถบัส 2 ชั้นมีความซับซ้อนกว่ารถบัสชั้นเดียว ทำให้มีความท้าทายในการออกแบบและผลิตให้มีความมั่นคงแข็งแรง ขณะที่มีข้อมูลจากสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทยพบว่า เมื่อเกิดอุบัติเหตุ เช่น รถตกไหล่ทางหรือตกเขามีการพลิกคว่ำ ส่วนใหญ่โครงสร้างของรถจะยุบตัว โดยเฉพาะรถบัส 2 ชั้น โดยชั้นบนจะหายออกไปเลย ทำให้ผู้โดยสารที่นั่งอยู่ชั้นบนได้รับอันตราย  

 

การควบคุมรถ

 

การควบคุมรถบัส 2 ชั้นมีความยากกว่ารถบัสชั้นเดียว เนื่องจากมีขนาดใหญ่และน้ำหนักมาก ทำให้ต้องใช้ทักษะและความระมัดระวังในการขับขี่สูง หากรถเข้าโค้งด้วยความเร็วสูงแรงเหวี่ยงอาจทำให้รถเสียหลักได้ง่ายกว่ารถบัสชั้นเดียว รวมถึงการเบรกกระทันหันหรือการหักเลี้ยวกระทันหันอาจทำให้รถเสียสมดุลและเกิดอุบัติเหตุ

 

ความเสี่ยงเมื่อเกิดอุบัติเหตุ

 

หากเกิดอุบัติเหตุ รถบัส 2 ชั้นมีความเสี่ยงที่จะเกิดความเสียหายรุนแรงกว่ารถบัสชั้นเดียว เนื่องจากมีผู้โดยสารจำนวนมากและโครงสร้างที่ซับซ้อน หากเกิดเพลิงไหม้หรืออุบัติเหตุ การอพยพผู้โดยสารจากชั้นสองอาจใช้เวลานานกว่าปกติ

ทั้งนี้รถบัส 2 ชั้นในประเทศไทยมากกว่าร้อยละ 80 เป็นรถที่ประกอบขึ้นเองในประเทศ เนื่องจากมีราคาถูกกว่าการนำเข้าจากต่างประเทศ แต่การผลิตกลับไม่ได้คำนึงถึงการวิเคราะห์ทางวิศวกรรม จึงส่งผลให้เกิดความไม่ปลอดภัยในการใช้งาน และมีความเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุสูง

 

การประกอบรถบัส 2 ชั้นในไทย

 

การประกอบรถบัส 2 ชั้นในประเทศไทยมีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างจากประเทศอื่น ๆ เนื่องจากมีการผสมผสานระหว่างการนำเข้าชิ้นส่วน และการประกอบเองภายในประเทศ

 

การนำเข้าคัสซี - โดยเริ่มต้นจากการออกแบบคัสซี (Chassis) ซึ่งเป็นโครงสร้างพื้นฐานที่รองรับทั้งตัวรถและระบบต่างๆ เช่น เครื่องยนต์ ระบบขับเคลื่อน และระบบเบรก ส่วนใหญ่จะมีการนำเข้าคัสซี ซึ่งเป็นโครงสร้างพื้นฐานของรถจากต่างประเทศ

 

ประกอบตัวถังในประเทศ - จากนั้นโรงงานในประเทศไทยจะทำการประกอบตัวถังรถ ซึ่งรวมถึงการขึ้นโครงสร้าง การติดตั้งแผ่นตัวถัง และการตกแต่งภายใน

 

การตกแต่งภายใน - ขึ้นอยู่กับงบประมาณและความต้องการของผู้ประกอบการ มีการติดตั้งที่นั่งผู้โดยสาร ระบบปรับอากาศ ระบบความบันเทิง และสิ่งอำนวยความสะดวกอื่น ๆ

 

มาตรฐานความปลอดภัย - กรมการขนส่งทางบกมีมาตรฐานและความปลอดภัยที่กำหนดไว้สำหรับการประกอบรถบัส 2 ชั้น รถบัสที่ประกอบเสร็จจะต้องผ่านการตรวจสอบและทดสอบตามมาตรฐานที่กำหนดก่อนที่จะนำไปใช้งาน

 

การใช้รถบัส 2 ชั้นเป็นทางเลือกที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการขนส่งผู้โดยสาร แต่ในเวลาเดียวกันรถบัส 2 ชั้น ก็เป็นสาเหตุหลักของการเกิดอุบัติเหตุที่มีความรุนแรงและอาจส่งผลกระทบต่อชีวิตของประชาชน หากไม่มีการควบคุมและการจัดการที่ดีจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

 

ดังนั้นการปรับปรุงมาตรฐานความปลอดภัย การฝึกอบรมผู้ขับขี่ และการบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอ จะเป็นปัจจัยที่จะช่วยลดความเสี่ยงและทำให้การขนส่งด้วยรถบัส 2 ชั้นปลอดภัยมากยิ่งขึ้น