พิธีพุทธาภิเษก คืออะไร สำคัญอย่างไร ทำไมคนถึงแห่ไปรอ หลวงปู่ศิลา

เปิดความหมาย ขั้นตอน และวัตถุประสงค์ พิธีพุทธาภิเษก มีความสำคัญมากน้อยแค่ไหน ทำไมครั้งนี้ถึงได้มีประชาชนแห่ไปรอ หลวงปู่ศิลา ตั้งแต่เนิ่น ๆ

ด้วยกระแสปรากฏการณ์การไปรอข้ามวันข้ามคืน หลังมีการจัด พิธีพุทธาภิเษก เหรียญรุ่นยอดเศรษฐี หลวงปู่ศิลา สิริจันโท แล้วประชาชนหลั่งไหลมาต่อคิวเข้าแถว เพื่อรอรับวัตถุมงคลตะกรุด จำนวน 5,000 ชิ้น ณ วัดพระธาตุพนม อ.ธาตุพนม จ.นครพนม

ต้องบอกก่อนด้วยความศรัทธาของประชาชนที่มีต่อ หลวงปู่ศิลา ทำให้มีคนแห่จองวัตถุมงคลไปตั้งแต่เมื่อเดือนที่แล้วอย่างต่อเนื่อง จนปัจจุบันยังคงมีคนตามหาไว้เพื่อครอบครองอย่างต่อเนื่อง เชื่อกันว่าหลังจากที่มีพิธีพุทธาภิเษก และได้เปิดให้เช่าบูชาแล้ว ราคาในการจับจองจะเพิ่มขึ้นหลายเท่าตัวอย่างแน่นอน

พิธีพุทธาภิเษก คืออะไร ?
พิธีพุทธาภิเษก ตามความหมายพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน และพจนานุกรมเพื่อการศึกษาพุทธศาสตร์ ชุด คำวัด ได้ให้ความหมายไว้ว่า "พิธีพุทธาภิเษก คือ พิธีการในการปลุกเสกพระพุทธรูป หรือวัตถุมงคล โดยมี คณะปรก หรือพระเถระผู้เชี่ยวชาญในการทำสมาธิจำนวนหนึ่ง นั่งภาวนาส่งกระแสจิต เพ่งคุณพระรัตนตรัยเข้าไปสู่องค์พระ หรือวัตถุมงคลนั้น ๆ"

ซึ่งพิธีพุทธาภิเษก ไม่ได้หมายถึงเฉพาะการปลุกเสกเฉพาะพระพุทธรูปอย่างเดีบง แต่ครอบคลุมไปยังวัตถุมงคลอื่นด้วย โดยเรียกว่าพิธีพุทธาภิเษกเหมือนกันหมด และมีความเชื่อว่าหากผ่านพิธีพุทธาภิเษก จะเพิ่มความศักดิ์สิทธิ์ยิ่งขึ้น สามารถป้องกันภัยอันตรายให้กับผู้ที่ครอบครอง ช่วยให้เกิดความมีชัยได้

ในปัจจุบันมีการแตกย่อยคำเรียกพิธีกรรมขึ้นมาใหม่ และใช้โดยทั่วกัน เช่น พิธีพุทธาภิเษก, พิธีมังคลาภิเษก, พิธีเทวาภิเษก โดยมีวิธีแบ่งแยกชื่อพิธีให้ตรงตามวัตถุมงคลนั้น ๆ สามารถจำแนกได้ดังนี้

• พิธีพุทธาภิเษก คือ พิธีปลุกเสกพระพุทธรูปจำลอง และรูปจำลองพระเกจิอาจารย์ทั้งหลาย
• พิธีมังคลาภิเษก คือ พิธีปลุกเสกพระบรมรูปจำลองพระมหากษัตริย์ พระราชวงศ์
• พิธีเทวาภิเษก คือ พิธีปลุกเสกรูปจำลองเทพเจ้าต่าง ๆ

 

พิธีพุทธาภิเษก สำคัญอย่างไร ?
ในอดีตถือว่าพิธีพุทธาภิเษก เป็นพิธีสำคัญที่ใช้ในการหล่อพระพุทธรูป สมโภชพระพุทธรูป มีการใช้ตั้งแต่พระประธาน พระกริ่ง ไปจนถึงรูปพระคณาจารย์ที่ประชาชนให้ความเคารพนับถือ วัดที่สามารถทำพิธีได้ ถือเป็นวัดที่มีกำลังและมีความพร้อม เนื่องจากมีพิธีกรรมการสวดพระคาถาที่สำคัญ รวมถึงต้องเชิญพราหมณ์ หรือโหรบัณฑิต สำหรับประกอบพิธีกรรมร่วมด้วย นอกจากนี้การประกอบพิธีพุทธาภิเษกที่สมบูรณ์ จำเป็นต้องใช้ทุนทรัพย์สูงมากกว่าพิธีการอื่น

วัตถุประสงค์ของ พิธีพุทธาภิเษก
วัตถุประสงค์ในการจัดพิธีพุทธาภิเษกแตกต่างกันไป ขึ้นกับตามประสงค์ของคณะเกจิอาจารย์ ศิษยานุศิษย์ และเจ้าภาพ แต่ละวัดที่จะมีศรัทธา อาจสร้างขึ้นเพื่อเป็นการสิริมงคล หรือแม้แต่เพื่อรวบรวมจตุปัจจัยในการก่อสร้าง บูรณะพระอาราม วัดวาต่าง ๆ แต่ประโยชน์ที่เกิดแก่พุทธศาสนิกชน คือ ได้มีโอกาสในการบำเพ็ญบุญ บำเพ็ญจิตตภาวนาร่วมกัน

ขั้นตอนเตรียมการพิธีพุทธาภิเษก

• จัดสถานที่ประกอบพิธี โต๊ะหมู่บูชา อาสนะสำหรับพระสงฆ์ ที่นั่งสำหรับผู้ร่วมพิธี
• นิมนต์พระสงฆ์
  
  • พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ 9 รูป
  • พระสงฆ์สวดพุทธาภิเษก 4 รูป
  • พระเกจิอาจารย์นั่งปรก ตามความศรัทธาของเจ้าภาพ ไม่จำกัด
• จตุปัจจัยไทยธรรม ถวายพระสงฆ์ตามจำนวนที่นิมนต์
• อุปกรณ์ต่าง ๆ ที่ใช้ในพิธี
  
  • เทียนชัย 1 เล่ม หนัก 80 บาท ไส้ 108 เส้น สูงเท่าความสูงของประธานพิธีหรือเจ้าภาพ
  • เทียนมงคล 1 เล่ม หนัก 10 บาท ไส้มีจำนวนเส้นเกินกว่าอายุประธานฯ หรือเจ้าภาพ สูงเท่าความยาวรอบศีรษะของประธานฯ หรือเจ้าภาพ
  • เทียนพุทธาภิเษก 2 เล่ม หนักเล่มละ 32 บาท ไส้ 56 เส้น สูงประมาณกึ่งหนึ่งของเทียนชัย
  • เทียนนวหรคุณ 9 เล่ม หนักเล่มละ 2 บาท ไส้ 9 เส้น
  • เทียนหน้าพระพุทธาภิเษก 2 เล่ม ขนาดและน้ำหนักเหมือนเทียนนวหรคุณ
  • เทียนโต๊ะหมู่บูชาพระประธาน 2 เล่ม ขนาดพองาม น้ำหนักประมาณเล่มละ 5 บาท
  • ธูปหอม 3 ดอก
  • เทียนหนัก 6 สลึง 28 เล่ม ไส้ 9 เส้น
  • ธูปจีนดอกเล็กสำหรับปักเครื่องสังเวยเท่าจำนวนสิ่งของ
  • เทียนบูชาพระรัตนตรัย 108 เล่ม หนักเล่มละ 2 สลึง
  • ธูป 108 ดอก
  • กำหญ้าคาพรมน้ำมนต์ 1 กำ
  • ใบพลู 7 ใบ สำหรับดับเทียนชัย ใส่พานเตรียมไว้
  • แป้งเจิม 1 ที่
  • เครื่องสังเวย
  • ตู้ใส่เทียนชัย กันลม มิให้เทียนชัยดับ

 

ขั้นตอนการปฏิบัติพิธีพุทธาภิเษก

พิธีบวงสรวง

• ประธานในพิธีจุดธูปเทียนบูชาฤกษ์หน้าโต๊ะสังเวย
• พราหมณ์บูชาฤกษ์ และอ่านเทวโองการ บวงสรวง
• ประธานในพิธีจุดธูปบูชาปักที่เครื่องสังเวย ตามจำนวนเครื่องสังเวย

 

พิธีเจริญพระพุทธมนต์

• ประธานในพิธีจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย ณ โต๊ะหมู่บูชา
• พิธีกรกล่าวนำผู้ร่วมพิธีบูชาพระรัตนตรัย อาราธนาศีล และรับศีลพร้อมกัน
• พิธีกร อาราธนาพระปริตร
• พระสงฆ์ 9 รูป เจริญพระพุทธมนต์
• ประธานในพิธีและท่านผู้มีเกียรติ ถวายจตุปัจจัยไทยธรรม
• ประธานในพิธีกรวดน้ำ
• พระสงฆ์อนุโมทนาให้พร

 

พิธีจุดเทียนชัย

• นิมนต์พระสงฆ์สวดพุทธาภิเษก 4 รูป และพระเกจิอาจารย์นั่งปรกประจำ ณ อาสนะ
• ประธานสงฆ์และประธานในพิธีพร้อม ณ สถานที่จัดพิธี
• ประธานสงฆ์เจิมเทียนชัย เทียนพุทธาภิเษกและเทียนมงคล จากนั้นจุดเทียนชัยเมื่อถึงเวลาฤกษ์
• พระสงฆ์ 4 รูป สวดคาถาจุดเทียนชัย
• ประธานในพิธี จุดเทียนมงคล และเทียนนวหรคุณ เมื่อจบบท “นะโม” จะเริ่มบทสรณคมน์
• จุดธูปอย่างละ 1 เรื่อยไปในระหว่างที่พระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์จนครบ 108
• จุดเทียน ณ ที่สวดพุทธาภิเษก เมื่อพระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์จบ
• จุดเทียนพุทธาภิเษกทั้ง 2 เล่มข้างเทียนชัย
• พระสงฆ์ 4 รูป สวดพุทธาภิเษกเรื่อยไป อาจเปลี่ยนกันสวดเป็นสำรับ ๆ ก็ได้จนกว่าเทียนจะหมดเล่ม อาจสวดตลอดคืนหรือตามเวลาที่คณะเจ้าภาพกำหนด
• พระนั่งปรกนั่งขัดสมาธิบริกรรมภาวนา พร้อมกับพระสงฆ์สวดพุทธาภิเษก

 

พิธีดับเทียนชัย

• ประธานสงฆ์ดับเทียนชัยโดยใช้ใบพลู 7 ใบที่เตรียมไว้ ประกบไส้หัวเทียนให้ดับ
• พระสงฆ์สวดคาถาดับเทียนชัย
• ประธานในพิธีและท่านผู้มีเกียรติ ถวายจตุปัจจัยไทยธรรม
• ประธานในพิธี กรวดน้ำ
• พระสงฆ์อนุโมทนาให้พร
• เสร็จพิธี

 

เนื่องจากพิธีพุทธาภิเษก เป็นพิธีกรรมที่ต้องใช้ทุนทรัพย์เป็นจำนวนมาก มีเครื่องใช้ในพิธีที่กำหนดไว้อย่างล้นหลาม ในอดีตจึงสงวนพิธีไว้เฉพาะสำหรับการสร้างพระประธาน การสร้างพระประจำเมือง หรือการสร้างวัตถุมงคลที่เป็นพระเถระ ระดับจังหวัด จึงเป็นหนึ่งในพิธีการที่เห็นได้ยากในปัจจุบัน บางพิธีจึงเป็นการย่นย่อพระราชพิธีให้มีความพอดีกับกำหนดการ

 

ที่มา : กองอนุรักษ์ศาสนาจารย์ กรมยุทธศึกษาทหารบก (thaichaplain.com) / เพจโนรา (facebook.com) / ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม (m-culture.in.th)