ฮีโร่ 4 ขา เจ้าหมา K9 ความฉลาดจากสัญชาตญาณ ช่วยค้นหาคนให้รอดชีวิต

เรื่องราวของฮีโร่ 4 ขา เจ้าหมา K9 ความฉลาดจากสัญชาตญาณ ช่วยค้นหาคนให้รอดชีวิตจากพิบัติภัย

คอนเทนต์แนะนำ

นายกสมาคมกีฬาบิลเลียด เผย “เอ็ม กองเรือ” ไม่ใช่นักกีฬาทีมชาติ

พ่อหาปลาก่อนจมหายต่อหน้าลูกวัย 11 เด็กร้องไห้หาคนพาพ่อขึ้นจากน้ำ

นาที "บอสแซม" ได้รับอิสรภาพ หอบพระออกจากคุก

"สุนัข" มักติดอันดับสัตว์ที่ฉลาดในโลกอยู่เสมอ แต่ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์และการฝึกฝน ด้วยเหตุนี้จึงมีการนำสุนัขมาฝึกเพื่อใช้ปฏิบัติงาน เช่น สุนัขทหาร สุนัขตำรวจ สุนัขกู้ภัย ซึ่งจะถูกเรียกว่า K-9 มาจากคำว่า Canine ในภาษาลาตินซึ่งแปลว่า สุนัข จากสัญชาตญาณในการค้นหาดีเยี่ยมและการรับรู้ว่องไวมากกว่าคน

"ดร.อลงกต ชูแก้ว" รองผู้อำนวยการองค์การสุนัขกู้ภัยแห่งชาติ เล่าถึงที่มาของ USAR Thailand องค์การสุนัขกู้ภัยโดยอาศัยความฉลาดจากสัญชาติญาณสุนัขช่วยค้นหาคนให้รอดชีวิตมาแล้ว โดยกล่าวว่า องค์กรนี้ตั้งขึ้นมาหลังจากเกิดเหตุการณ์สึนามิ เพราะว่ามีบทเรียนหลายบทเรียนว่าเราต้องการความสามารถของสุนัขเข้าไปช่วยมนุษย์ เพราะเขามีความสามารถเหนือกว่าเราในเรื่องของการดมกลิ่น การเข้าหาเป้าหมายหรือผู้ประสบเหตุ

ปัจจุบันทีม K9 USAR Thailand ขององค์การสุนัขกู้ภัยแห่งชาติ ที่เรียกว่า Thai RDA เรามีอยู่ทั้งหมด 15 ตัว ทั่วประเทศ มี Handler หรือ ผู้ควบคุม 13 คน เพราะว่าบางคนคุม 2 ตัว ที่นี่ตอนนี้มีอยู่คือ โกลเด้นริทรีฟเวอร์, เบลเยี่ยม มาลินอยส์ , เบลเยี่ยม เชพเพิร์ด , ลาบราดอร์รีทรีฟเวอร์ อย่างตัวที่เราสั่งเข้ามาจากสโลวีเนีย พ่อแม่ถูกสร้างขึ้นมาเป็น Search and rescue หรือการค้นหาและกู้ภัยเลย แล้วก็ไม่ได้ทำหมัน ผลิตลูกขึ้นมาเป็นมาลินอยส์ที่ไม่ดุ อยู่กับใครก็ได้ เกิดมาเพื่อทำงานเรื่องนี้เลย

กว่าจะมาเป็น K9 ไม่ง่ายเลย

ดร.อลงกต เล่าว่า ทั้ง 15 ตัวนี้เป็นสุนัข 3 รุ่น รุ่นแรกเป็นรุ่นซีเนียร์ ที่ผ่านการฝึกมาค่อนข้างนาน ผ่านประสบการณ์มาเยอะ ทำงานในพื้นที่จริงมาด้วย อย่าง สิงโต เซียร่า ซาฮาร่า ที่ไปตุรกี ในนามประเทศไทยตอนนั้น รุ่นที่สองเป็นสุนัขที่อยู่ในระหว่างการฝึก ทำได้ ทำดีแล้ว แต่ประสบการณ์อาจยังไม่มากนัก และสามเป็นสุนัขที่เป็นน้องใหม่ที่เพิ่งฝึก และเริ่มพร้อมจะทำงานแล้ว

ผู้บังคับสุนัขต้องมีความอดทนมากและขยันที่จะพาเขาซ้อมพาเขาปฏิบัติตามสถานการณ์ต่างๆ อดทนกับการฝึกแล้วฝึกเล่า เพื่อเรียนรู้กันให้ได้ด้วยความรัก ทีมของเราสุนัขจะอยู่กับผู้บังคับสุนัข ใช้ชีวิตอยู่ด้วยกันที่บ้านแล้วก็ออกมาฝึกด้วยกัน เพราะฉะนั้นก็จะรู้ว่าสุนัขแต่ละตัวเขามีคุณลักษณะพิเศษอย่างไร ผู้บังคับสุนัขแต่ละคนก็จะต้องรู้จักสุนัขของตัวเอง เวลาเขาจะสื่อสารจะทำยังไง การสื่อสารแต่ละอย่างมีความหมายว่าอย่างไร เวลาออกไปทำงานไปเผชิญเหตุเขาจะบอกเล่าอะไรเรา รวมทั้งเขามีความทนทานมากแค่ไหน ความสามารถในการปฏิบัติงานเป็นอย่างไร ต้องรู้เป็นพื้นฐาน

การฝึกไม่ใช่ฝึกอะไรก็ได้นะครับ มันจะมีรูปแบบการฝึกอยู่ 3 เรื่อง ถ้าเป็นสุนัขทั่วไปก็จะฝึกอยู่สองเรื่อง ฝึกเรื่องการเชื่อฟังคำสั่ง ที่เรียกว่า Obedience อันที่สองเรียกว่า Ability การเดินผ่านอุปสรรคและการข้ามอุปสรรคต่างๆ ที่จำเป็น กับ K9 ซึ่งจะมากกว่าการฝึกสุนัขทั่วไป ส่วนที่สามส่วนสำคัญก็คือ การฝึกการค้นหา Search and rescue ซึ่งเป็นที่มาของชื่อสุนัขเหล่านี้ ซึ่งมีไม่มากนักก็คือ สุนัขที่เป็นสุนัขกู้ภัย

K9 มีหลายแบบ มี K9 ที่ตรวจจับสารเสพติด ตรวจจับอาหาร วัตถุระเบิด พวกนี้ก็จะเป็นอีกกลุ่มหนึ่ง แต่ว่า K9 ที่เป็น SAR หรือ Search and rescue กลุ่มเหล่านี้จะเป็นกลุ่มที่ต้องฝึกต่างหาก

ความฉลาดจากสัญชาตญาณสุนัข ช่วยค้นหาคนให้รอดชีวิต

ดร.อลงกต เล่าต่อว่า สองปีที่ผ่านมา ประเทศไทยให้คำมั่นสัญญากับองค์การสหประชาชาติ ว่าเราจะมีการส่งหน่วยหนึ่งไปปฏิบัติงานช่วยเหลือองค์การสหประชาชาติ ในนามขององค์กรที่เรียกว่า USAR Thailand ทีนี้พวกเราเป็นหน่วยย่อยของ USAR Thailand พวกเราเป็น K9 USAR Thailand เป็นหน่วยสุนัขที่เป็นสมาชิกของ K9 USAR ใหญ่ ทีนี้กรณีการปฏิบัติงานของ K9 USAR ก็จะใช้สำหรับกรณีที่เกิดพิบัติภัย ไม่ว่าจะในประเทศหรือต่างประเทศ แต่ส่วนใหญ่จะเกิดที่ต่างประเทศ ฉะนั้นกรณีที่เกิดแผ่นดินไหวที่ตุรกี เราก็เป็นทีมประเทศไทยที่ไปชุด Medium ขนาดกลาง วันนั้นเรามีหมาสองตัว คือ เซียร่า-ซาฮาร่า หลังจากนั้นเราก็เป็นที่รู้จักมากขึ้นหน่อย

K9 USAR Thailand มีการฝึกหลายแบบ โดยเฉพาะการฝึกการเดินทางและการค้นหาในพื้นที่ที่เป็นทะเลและชายฝั่ง ที่ไม่เหมือนกับที่ผ่านมา มีการสมมติสถานการณ์นี้ขึ้นมาโดยการปรึกษากับ SSR หรือ กู้ภัยปฏิบัติการพิเศษ กับทางแพทย์ เพื่อที่จะสร้างสถานการณ์ที่คล้ายๆ กับมีผู้สูญหายช่วงนี้ซึ่งบ่อยครั้งมาก ความสามารถของพวกเขาคือสิ่งที่มนุษย์เรียนรู้และเอามาใช้ในกรณีที่เกิดพิบัติภัย เพื่อการเข้าถึงผู้ที่ประสบเหตุให้ไวที่สุด แล้วก็คาดหวังว่าในเวลานั้น คนประสบเหตุยังมีชีวิตอยู่ เพื่อจะได้เซฟชีวิตเขาให้ทัน และการฝึกวันนี้ผมเชื่อว่าน่าจะเป็นประโยชน์กับอีกหลายๆ กรณีในอนาคต รวมทั้งกรณีที่เกิดคลื่นยักษ์ เหมือนที่เป็นที่มาของการกำเนิด K9 ของเราในอดีตด้วย

พวกเขามีสิ่งหนึ่งซึ่งเป็นความพิเศษมากกว่ามนุษย์ ก็คือการรับรู้ที่เร็วกว่าเรา มีจมูกที่ดีกว่าเรา และการเคลื่อนไหวที่คล่องแคล่วกว่าเรา เพราะฉะนั้นด้วยคุณลักษณะนี้ มนุษย์จึงเรียนรู้ที่จะใช้เขาในเรื่องของการให้ความช่วยเหลือ เขาเองก็จะได้รับการฝึกแบบหลายๆ สถานการณ์ หลายเหตุการณ์ ฝึกแล้วต้องมีการฝึกอยู่ตลอดเวลา เพื่อให้เขาพร้อมอยู่ตลอดเวลา เพราะฉะนั้นอย่างกรณีที่ไปตุรกี ทำไมสุนัขเราถึงทำการได้ถึง 10 วัน เพราะว่าเราฝึกมาอย่างหนัก เหมือนกับนักกีฬาที่ซ้อมมาอย่างดี เราก็มั่นใจว่าถ้าเราได้มีโอกาสฝึกอยู่เรื่อยๆ เราก็อาจจะเป็นคนที่เข้าไปในนาทีสำคัญที่ไปให้การช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ได้

สุนัขช่วยชีวิตคนได้จริงๆ และสุนัขทั่วไปก็เป็น K9 ได้นะ

เราเป็นหน่วยปฏิบัติงานภาคพลเรือน ในหลายพื้นที่ซึ่งมีการสู้รบ พวกเราเข้าได้เพราะพวกเราไม่ใช่กองกำลัง เราอยากให้มีความร่วมมือจากภาคพลเรือนเข้ามาสนับสนุนทีมนี้อีก ทีมของพวกเราใฝ่ฝันไปถึงว่าเราอยากจะมีสมาชิกอยู่ในภาคต่างๆ อยู่ในจังหวัดต่างๆ ถ้าเกิดเหตุอย่างที่สุราษฎร์ธานี เราก็มีทีมสุราษฎร์ธานีพร้อมจะออกไปค้นหาได้ เรามีที่เชียงใหม่เราก็มีทีมออกไป มันเป็นความฝันของเราอยากจะมีทีมอย่างนี้ครับอยู่หลายๆ แห่งในประเทศไทย เรามีองค์ความรู้ที่จะพัฒนาพวกเขาได้ อันที่หนึ่ง อันที่สอง เพราะอยากมีอย่างนี้เราจึงประกาศรับ แต่ว่าต้องมาคัดเลือกกัน ต้องมาเดินตามระยะเวลาที่กำหนด ต้องพาสุนัขปีนป่ายอะไรต่างๆ เดินในที่ที่ลำบาก เมื่อได้รับการคัดเลือกแล้วเราจะให้มาอยู่ในทีม เป็นแคนดิเดต ซึ่งวันหนึ่งถ้าผ่านการฝึก เขาก็จะได้รับการยกระดับขึ้นไปเป็นตัว K9 USAR ที่พร้อมจะร่วมปฏิบัติงานในต่างแดนได้

K9 ก็เสี่ยงไม่แพ้คน

แล้วแต่ความสามารถของสุนัขนะครับ อย่างสิงโตก็ฝึกมาตั้งแต่อายุ 4 เดือน แล้วก็เริ่มทำงานจริง ทีนี้ตัวสุขภาพของเขา ความฟิตของร่างกาย เป็นองค์ประกอบ ความรวดเร็ว ความคล่องแคล่ว สุขภาพ เป็นองค์ประกอบหลัก กับการที่จะบอกว่าเขาจะทำงานไปถึงเท่าไร อย่างเคสนึงของเรา ก่อนหน้านี้ ตัวนี้เก่งมาก เก่งกว่าสิงโตอีก ชื่อสะวันนา เขาทำงานจนกระทั่งอายุ 13 ขวบ ความฟิตมีเยอะ แต่บางตัวก็ไม่ไหว เราก็ต้องให้เขาพัก แต่ว่าจะไม่เอาไปไหน จะดูแลเขาต่อเหมือนญาติคนหนึ่งในครอบครัว

แค่มองตาก็รู้ใจ...ความผูกพันของคนและหมา

การฝึกก็คือการเล่นครับ สุขุม ตัดสินใจก่อน เราจะทำอะไรต้องมั่นใจก่อน ว่าโอเค ไม่เสี่ยงนะ ถ้าเขาจะทำ ถ้าเจอแล้วรางวัลไม่มีอะไรก็ให้เล่น กอดคอเขาก็พอ สมมติเขาว่ายน้ำไปไกล เจอคนแล้ว ก็ปล่อยให้เขาเล่นน้ำ ชีวิตนี้ผมตีเขาครั้งเดียว พูดตรงๆ นะ ตีด้วยสายจูงกับคำๆ เดียว คำนั้นจำจนถึงวันนี้เลย คำนั้นคือคำบอกคำสั่งที่หยุดทุกอย่างได้ แล้วหลังจากนั้นก็ไม่ดื้อ

เรามั่นใจว่าถ้าเราได้มีโอกาสฝึกอยู่เรื่อยๆ เราก็อาจจะเป็นคนที่เข้าไปในนาทีสำคัญที่ไปให้การช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ได้ ดร.อลงกต กล่าว