ไขข้อข้องใจทำไมประกันสังคมเปลี่ยนจาก ม.33 สู่ ม.39 แล้วบำนาญลด

ผู้ประกันตนหลายคนที่เป็นมนุษย์เงินเดือนซึ่งก่อนหน้านี้เคยเป็นผู้ประกันตนตามมาตรา 33 มาตลอด แต่ต่อมาไม่ได้เป็นมนุษย์เงินเดือนต่อไปเนื่องด้วยสาเหตุหลายๆอย่าง แต่ด้วยความที่อยากได้สิทธิรักษาพยาบาลต่อจึงมาส่งประกันตนด้วยตัวเอง ตามมาตรา 39 แต่มาดูอีกทีเอ๊ะ ทำไมบำนาญลดลง จากห้าพันกว่าบาทเหลือแค่ พันกว่าบาท “อมรินทร์ทีวีออนไลน์” มีคำตอบ

ประกันสังคมนอกจากสิทธิการรักษาพยาบาลหรือค่าชดเชยต่างๆ ยังมีอีกสิทธิที่ทุกคนสนใจคือสิทธิเรื่อง “บำเหน็จ - บำนาญ”

เราไม่สามารถเลือกได้เองว่าจะได้บำเหน็จ หรือ บำนาญ แต่การจะได้สิทธิไหน ต้องดูจำนวน “เดือน” ที่ส่งเงินเข้าประกันสังคม หากส่งเงินต่ำกว่า 180 เดือน ก็จะได้เป็นสิทธิบำนาญ แต่ถ้าส่งเกินก็จะได้เป็นบำนาญ

รู้จักฐานเงินเดือน

เรื่องที่เราต้องรู้อีกประการคือ เพดานเงินที่จ่าย หรือที่ถูกเรียกว่าฐานเงินเดือน ขณะนี้ฐานเงินเดือนสูงสุดจะอยู่ที่ 15,000 กล่าวคือต่อให้เงินเดือนมากกว่า 15,000 ทุกอย่างก็จะถูกคำนวนจากแค่ 15,000 บาทเท่านั้น ไม่เกินไปกว่านี้ แต่หากเงินเดือนต่ำกว่านี้ก็จะถูกคำนวนตามจริง เช่นการหัก 5% เข้ากองทุน หากมีรายได้ 5,000 บาท จะถูกหักสมทบ 250 บาท แต่หากมีรายได้ 15,000 ก็จะถูกหัก 750 บาท แต่หากมีเงินเดือน 20,000 บาท ก็จะถูกหักแค่ 750 บาทอยู่ดีเพราะคิดแค่จากฐาน 15,000 บาท

เงินที่จ่ายไปเป็นค่าอะไรบ้าง

เราทุกคนสามารถเข้าไปดูได้ว่าส่งเงินประกันสังคมมาแล้วกี่เดือนได้ในแอปพลิเคชั่น SSO PLUS

นอกจากนี้ที่ต้องรู้คือในเงินสมทบที่จ่ายไป จะแบ่งเป็นสามส่วน 1.5% เป็นส่วนของความคุ้มครอง ที่จะดูแลเรื่องเจ็บป่วย ทุพพลภาพ คลอดบุตร เสียชีวิต

ส่วนถัดมาหรือ 0.5% จะเป็นค่าประกันการว่างงาน ซึ่งจะจ่ายให้กรณีตกงาน โดยจะจ่ายเป็นเวลา 180 วัน ซึ่งก็จะคำนวณจากฐานเงินเดือนสุดท้ายเช่นกัน

และส่วนสุดท้าย 3% ซึ่งจะเห็นว่าเป็นก้อนใหญ่สุด ส่วนนี้จะถูกเรียกว่า เงินชราภาพ เพื่อเอาไว้จ่ายบำเหน็จบำนาญ

สมมติเราคิดที่ฐาน 15,000 บาท เงินสมทบที่จ่ายแต่ละเดือนคือ 750 บาท จะแบ่งเป็น ความคุ้มครอง 225 บาท ประกันว่างงาน 75 บาท และ เงินชราภาพ 450 บาท

เงื่อนไขการรับเงิน บำเหน็จ บำนาญ

ซึ่งเงื่อนไขการรับบำเหน็จบำนาญต้องเข้าตามเงื่อนไขทั้งสองคือ 1.อายุ 55 ปี 2. ออกจากงาน ไม่สามารถเลือกเงื่อนไขอย่างใดอย่างหนึ่งได้ เช่นอายุ 55 แต่ยังมีงานทำและส่งประกันต่อเนื่อง ก็จะยังไม่ได้บำเหน็จบำนาญ แต่หากออกจากงานแล้วอายุไม่ถึง 55 ก็ไม่ได้บำเหน็จบำนาญเช่นกัน

บำเหน็จคำนวณอย่างไร

อย่างที่กล่าวในตอนต้น บำเหน็จจะมีสำหรับคนที่ส่งประกันสังคมไม่ถึง 180 เดือน หรือ 15 ปี

การคำนวณจะคำนวณจาก เงินสมทบส่วนชราภาพที่ผู้ประกันตนและนายจ้างจ่ายรวมกัน พร้อมด้วยผลประโยชน์ตอบแทนจากการลงทุนของสำนักงานประกันสังคม

บำนาญคำนวณอย่างไร

คนที่จะได้บำนาญคือคนที่ส่งเงินประกันสังคมตั้งแต่ 180 เดือนขึ้นไป โดยจะได้ไปตลอดชีวิต สำหรับสูตรคำนวณคือ 20% ของ ฐานเงินเดือนเฉลี่ย 60 เดือนสุดท้าย

หาก 60 เดือนสุดท้ายของการเป็นลูกจ้างเงินเดือนเกิน 15,000 20% ก็จะอยู่ที่ 3,000 บาท

นอกจากนี้ในส่วนที่เกิน 15 ปี ขึ้นมาทุก 1 ปี (12 เดือน) เปอร์เซ็นต์การคำนวนก็จะเพิ่มปีละ 1.5%

เช่น ส่งเงินประกันสังคมมา 20 ปี ก็จะเท่ากับ 15 + 5 หรือ 20% บวกกับ 1.5% 5 ปี หรือ 7.5% รวมเป็น 27.5% จากนั้นก็เอาฐาน 15,000 บาทมาคำนวนจะอยู่ที่ เดือนละ 4,125 บาท

หรือถ้าทำงานและส่งประกันสังคมมา 30 ปี ก็จะเป็น 15 + 15 หรือ 20% + (1.5 x 15) = 42.5% และเมื่อคำนวนจากฐานเงินเดือนเฉลี่ย 60 เดือนสุดท้ายคือ 15,000 บาท ก็จะได้ 6,375 บาท

ถ้าเข้ามาตรา 39 ทำไมบำนาญลด

อย่างไรก็ตามมนุษย์เงินเดือนหลายคนก็อาจตกงานหลังจากส่งเงินมาเกิน 180 งวดและคำนวณเงินบำนาญก็จะได้ 4-5 พันบาท จึงตัดสินใจที่จะส่งประกันสังคมตามมาตรา 39 ต่อ ด้วยอัตราเดือนละ 432 บาท เพื่อหวังสิทธิรักษาพยาบาลและค่าทำศพหรือสวัสดิการอื่นๆ

แต่เมื่อคราวถึงอายุครบ 55 กลับได้บำนาญเพียงหนึ่งพันกว่าบาทเพราะเหตุใด

นั่นเพราะเมื่อส่งประกันสังคมตามมาตรา 39 ในอัตรา 432 บาท ซึ่งจะคำนวนจากฐานเงินเดือนขั้นต่ำสุดคือ 4,800 บาท ดังนั้นหากส่งมาเกิน 60 เดือน ก็จะทำให้ฐานเงินเดือนที่จะนำมาคิดบำนาญอยู่ที่ 4,800 บาทเท่านั้น โดยไม่เกี่ยวกับว่าก่อนนั้นจะได้ฐานเงินเดือนเท่าไหร่

เมื่อนำมาคิด 20% ของ 4,800 บาท 15 ปี ก็จะอยู่ที่ 960 บาทเท่านั้น

หากส่งประกันสังคมมา 20 ปี แต่ 5 ปี สุดท้าย (60 เดือนสุดท้าย) ส่งตามมาตรา 39 สูตรคำนวนก็คือ 15 + 5 หรือ 20% + (1.5x5)% = 27.5% ก่อนจะมาคิดจากฐานเงินเดือน 4,800 บาท ก็จะอยู่ที่ 1,320 บาท ต่อเดือนเท่านั้น

ดังนั้นหากใครออกจากมาตรา 33 และจะส่งเอง ตามมาตรา 39 อาจต้องคำนวณว่าอยากจะเก็บบำนาญจำนวนมากที่สะสมไว้หรือไม่ แล้วไปใช้สิทธิบัตรทองแทนในการรักษาพยาบาล แต่ก็ต้องไม่ลืมว่าจะเสียสวัสดิการอื่นๆ ด้วย