สำรวจ 16 รอยเลื่อนที่มีพลังในประเทศไทย จุดกำเนิดแผ่นดินไหว

สำรวจ 16 รอยเลื่อนที่มีพลังในประเทศไทย จุดกำเนิดแผ่นดินไหว สแกนคิวอาร์โค้ดเช็กได้ บ้านเรามีรอยเลื่อนพาดผ่านหรือไม่

จากเหตุแผ่นดินไหวรุนแรงขนาด 7.7 ที่ประเทศเมียนมาเมื่อวันที่ 28 มี.ค.ที่ผ่านมา เนื่องจากการเคลื่อนตัวของ “รอยเลื่อนสะกาย” ส่งแรงสะเทือนมาถึงหลายพื้นที่ในประเทศไทย ประชาชนจำนวนมากเริ่มตื่นตัวในเรื่องของความปลอดภัย และการเตรียมตัวหากเกิดแผ่นดินไหว ซึ่งในประเทศไทยมี 16 รอยเลื่อนที่มีพลัง เป็นจุดกำเนิดแผ่นดินไหวที่ทุกคนควรทราบ

รอยเลื่อน (Fault) คืออะไร

รอยเลื่อน คือ รอยแตกในหินที่เกิดการเคลื่อนตัว ซึ่งมักจะเคลื่อนตัวจากการขยับตัวของแผ่นเปลือกโลกด้วยพลังงานที่สะสมไว้ภายในโลก รอยเลื่อนที่มีพลังนี้จึงเป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดแผ่นดินไหว การศึกษาเรียนรู้และเข้าใจถึงกระบวนการเกิดการเคลื่อนตัว หรือแนวมุดตัวระหว่างแผ่นเปลือกโลกสามารถเป็นแนวทางในการลดความเสียหายที่อาจจะเกิดขึ้นได้

ผลของการเคลื่อนตัวของเปลือกโลกซึ่งมีการเคลื่อนที่ตลอดเวลา หากบริเวณรอยเลื่อนนั้นยังเคลื่อนตัว ก็มีแนวโน้มจะเกิดการระเบิดของแรงเครียดสะสม เราเรียกรอยเลื่อนนั้นว่า "รอยเลื่อนมีพลัง"

รอยเลื่อน มีกี่แบบ

รอยเลื่อน (Fault) มักเกิดบริเวณรอยต่อของแผ่นเปลือกโลก และสามารถก่อให้เกิดแผ่นดินไหวได้ โดยแรงที่มากระทำจนแผ่นเปลือกโลกเคลื่อนที่ได้มี 3 แรงหลักๆ ได้แก่

1.รอยเลื่อนปกติ (normal fault) เป็นแรงดึง โดยดันให้แผ่นเปลือกโลกสองแผ่นเคลื่อนที่ออกจากกัน

2.รอยเลื่อนย้อน (reverse fault) เป็นแรงอัด โดยดันให้แผ่นเปลือกโลกสอนแผ่นเคลื่อนที่เข้าหากัน

3.รอยเลื่อนตามแนวระดับ (strike-slip fault) เป็นแรงเฉือน โดยดึงให้แผ่นเปลือกโลกสองแผ่นเคลื่อนที่ผ่านกัน

16 รอยเลื่อนที่มีพลังในประเทศไทย

กรมทรัพยากรธรณี เผยผลสำรวจพบรอยเลื่อนมีพลังในประเทศไทย พบมีกลุ่มรอยเลื่อนจำนวน 16 กลุ่ม พาดผ่านพื้นที่ 23 จังหวัด 124 อำเภอ 421 ตำบล 1,520 หมู่บ้าน ได้แก่

1.กลุ่มรอยเลื่อนแม่จัน

กลุ่มรอยรอยเลื่อนแม่จัน เป็นกลุ่มรอยเลื่อนที่มีลักษณะแนวการวางตัวในทิศเกือบทิศตะวันตก-ตะวันออก มีมุมเอียงเทค่อนข้างไปทางทิศเหนือ และมีความยาวประมาณ 150 กิโลเมตร ซึ่งพาดผ่านอำเภอต่างๆ ในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่และจังหวัดเชียงราย ยาวต่อเนื่องไปจนถึง สปป.ลาว ได้แก่

📍จังหวัดเชียงใหม่ : อำเภอฝางและอำเภอแม่อาย

📍จังหวัดเชียงราย : อำเภอแม่จัน อำเภอเชียงแสน อำเภอดอยหลวง และอำเภอเชียงราย

ในปัจจุบัน พบว่า ลักษณะหรือพฤติกรรมการเลื่อนตัวของรอยเลื่อแม่จัน มีการเลื่อนตัวตามแนวระนาบ เหลื่อมซ้ายเป็นหลัก ตามหลักฐานของธรณีสัณฐานที่ปรากฏ คือ ธารเหลื่อม ที่ปรากฏระยะเหลื่อมของลำห้วยสาขาย่อยของแม่น้ำจัน ระยะทางมากกว่า 600 เมตร และยังพบลักษณะของการเลื่อนตัวออกจากกันของสันเขาที่เรียกว่า สันเขาเหลื่อม (offset ridge) ธารหัวขาด ผารอยเลื่อน สันกั้น และผาสามเหลี่ยม

จากการประเมินลักษณะการเลื่อนตัวของรอยเลื่อนแม่จัน ทำให้ทราบว่า มีการเกิดแผ่นดินไหวตั้งแต่ปี พ.ศ. 2530 เป็นต้นมา สรุปดังนี้

✅ เกิดแผ่นดินไหวขนาด 3.0-4.0 จำนวน 10 ครั้ง

✅ เกิดแผ่นดินไหวขนาด 4.0-4.5 จำนวน 3 ครั้ง

นอกจากนี้ ยังมีเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่มีศูนย์เกิดนอกประเทศ แต่ส่งผลกระทบในจังหวัดภาคเหนือตอนบน และรับรู้ได้ถึงแรงสั่นสะเทือนในอาคารสูงของกรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม 2550 ซึ่งเกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.3 ที่มีสาเหตุมาจากการเลื่อนตัวของรอยเลื่อนแม่จันในส่วนของพื้นที่ สปป.ลาว ทำให้อาคารหลายหลังในจังหวัดเชียงรายได้รับความเสียหาย

2.กลุ่มรอยเลื่อนแม่อิง

กลุ่มรอยเลื่อนแม่อิง เป็นกลุ่มรอยเลื่อนที่มีแนวการวางตัวอยู่ในทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต้ และมีความยาวประมาณ 70 กิโลเมตร ซึ่งรอยเลื่อนนี้ตัดผ่านเชิงเขาของหินภูเขาไฟชนิดหินไรโอไรต์ หินแอนดิไซต์ และหินทัฟฟ์ รวมทั้งตะกอนตะพักลำน้ำ โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆในพื้นที่จังหวัดเชียงราย ยาวต่อเนื่องไปจนถึง สปป.ลาว ได้แก่

📍อำเภอเทิง

📍อำเภอขุนตาล

📍อำเภอเชียงของ

📍อำเภอเวียงแก่น

ลักษณะธรณีสัณฐานของรอยเลื่อนกลุ่มนี้ที่บ่งบอกถึงความมีพลังประกอบด้วย ธารเหลื่อม ตะพักขั้นบันได และผาสามเหลี่ยม โดยส่วนย่อยของรอยเลื่อนนี้ที่ยาวเข้าไปใน สปป.ลาว ได้แสดงรูปแบบการเลื่อนตัวตามแนวระนาบเหลื่อมซ้ายตามหลักฐานการหักงอของลำแม่น้ำโขงหรือธารเหลื่อม ระยะทางประมาณ 5 กิโลเมตร บริเวณใกล้บ้านห้วยลึก อำเภอเวียงแก่น จังหวัดเชียงราย ซึ่งรอยเลื่อนส่วนนี้มีการเลื่อนตัวมาแล้วหลายครั้ง

จากการตรวจสอบข้อมูลในอดีตจากร่องสำรวจพบว่า เคยเกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.7 ในพื้นที่บ้านปางค่า ตำบลตับเต่า อำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย เมื่อประมาณ 2,000 ปีที่ผ่านมา (ข้อมูลปี พ.ศ. 2552) และยังมีข้อมูลศูนย์เกิดแผ่นดินไหวจากเครื่องมือตรวจวัดแผ่นดินไหวในกลุ่มรอยเลื่อนแม่อิง พบว่า ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2530 เป็นต้นมา เคยเกิดแผ่นดินไหวขนาด 3.0-4.1 จำนวน 5 ครั้ง โดยเฉพาะแผ่นดินไหวขนาด 4.1 ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 25 มีนาคม 2554 ประชาชนในหลายอำเภอรับรู้ได้ถึงแรงสั่นสะเทือนของพื้นดิน

3.กลุ่มรอยเลื่อนแม่ฮ่องสอน

มีแนวการวางตัวในทิศเหนือ-ใต้ ที่มีขนาดความยาวประมาณ 200 กิโลเมตร และมีลักษณะไม่ต่อเนื่องเป็นเส้นเดียวกัน แต่มีการแบ่งเป็นส่วนๆ หลายท่อนในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน ได้แก่

📍อำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน

📍อำเภอขุนยวม

📍อำเภอแม่ลาน้อย

📍อำเภอแม่สะเรียง

รอยเลื่อนกลุ่มนี้ จะพาดผ่านหินตะกอนเป็นส่วนใหญ่ประกอบด้วย หินดินดาน หินทราย และตะกอนชนิดกรวด ทราย จากการการศึกษาพบว่ากลุ่มรอยเลื่อนแม่ฮ่องสอนมีการเลื่อนตัวในแนวดิ่งปกติ อีกทั้งมีลักษณะธรณีสัณฐานที่ปรากฏเด่นชัดมากในพื้นที่อำเภอแม่สะเรียงที่เป็นลักษณะทางน้ำแบบหุบเขารูปแก้วไวน์ แสดงถึงพื้นที่นี้มีการยกตัวอย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน ส่งผลให้ทางน้ำกัดเซาะลึกลงด้านล่างมากกว่าการกัดเซาะด้านข้าง (ข้อมูลปี พ.ศ. 2549) ทั้งนี้ กลุ่มรอยเลื่อนแม่ฮ่องสอนมีแผ่นดินไหวขนาดเล็กและขนาดปานกลางเกิดขึ้นบ่อยครั้ง หนึ่งในเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งสำคัญเกิดขึ้นวันที่ 1 มีนาคม 2532 ซึ่งเกิดแผ่นดินไหวขนาด 5.1 มีศูนย์เกิดในตอนเหนือของรอยเลื่อนในพื้นที่ของสหภาพเมียนมา ซึ่งประชาชนรับรู้ได้ถึงแรงสั่นสะเทือนในหลายจังหวัดภาคเหนือของประเทศไทย

4.กลุ่มรอยเลื่อนแม่ทา

เป็นกลุ่มรอยเลื่อนที่มีหลายส่วนรอยเลื่อนแยกเป็นเขต มีลักษณะคล้ายอักษรตัวเอส ซึ่งแต่ละเขตรอยเลื่อนมีการเคลื่อนตัวที่แตกต่างกัน โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆ ในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ และจังหวัดลำพูน ที่มีขนาดความยาวประมาณ 100 กิโลเมตร ดังนี้

📍การเคลื่อนตัวของกลุ่มรอยเลื่อนแม่ทา เริ่มจากการวางตัวในทิศเหนือ-ใต้ในพื้นที่อำเภอพร้าว ผ่านลงมาในเขตอำเภอสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ มีการเลื่อนตัวปกติ บิดไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ในพื้นที่อำเภอสันกำแพง และเลื่อนตัวแบบรอยเลื่อนตามแนวระนาบเหลื่อมขวา

📍จากนั้นวกกลับมาทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ขนานตามลำน้ำแม่ทา ในพื้นที่อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน

จากการตรวจสอบข้อมูลในอดีตจากร่องสำรวจพบว่า เคยเกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.8 ในพื้นที่ทาปลาดุก ตำบลทาปลาดุก อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน เมื่อประมาณ 2,000 ปีมาแล้ว (ข้อมูลปี พ.ศ. 2551) และยังเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งสำคัญ เมื่อวันที่ 13 ธันวาคม 2549 มีศูนย์เกิดที่อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ ขนาด 5.1 แรงสั่นสะเทือนทำให้บ้านเรือนในหลายอำเภอของจังหวัดเชียงใหม่มีผนังร้าว อีกทั้งย้อนกลับไปก่อนวันที่ 21 ธันวาคม 2538 พบว่าเกิดแผ่นดินไหวขนาด 5.2 มีศูนย์เกิดที่อำเภอพร้าวประชาชนรับรู้ได้ถึงแรงสั่นสะเทือนทั่วจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย ลำพูน ลำปาง พะเยา และแม่ฮ่องสอน นอกจากนี้ เมื่อวันที่ 18 ตุลาคม 2562 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 4.1 มีศูนย์เกิดที่อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ ประชาชนรับรู้ได้ถึงแรงสั่นสะเทือน แต่ไม่มีรายงานความเสียหาย

5.กลุ่มรอยเลื่อนเถิน

มีทิศทางการวางตัวในแนวตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต้ ตัดผ่านเชิงเขาบริเวณรอยต่อระหว่างแอ่งแพร่ และแอ่งลำปาง ที่มีความยาวประมาณ 180 กิโลเมตร โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆในพื้นที่จังหวัดแพร่ และจังหวัดลำปาง ได้แก่

📍อำเภอสูงเม่น จังหวัดแพร่

📍อำเภอลอง จังหวัดแพร่

📍อำเภอวังชิ้น จังหวัดแพร่

📍อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง

📍อำเภอสบปราบ จังหวัดลำปาง

📍อำเภอเถิน จังหวัดลำปาง

รอยเลื่อนกลุ่มนี้ แสดงลักษณะธรณีวิทยาโครงสร้างและธรณีสัณฐานที่มีการเลื่อนตัวครั้งใหม่ๆ เป็นจำนวนมาก ซึ่งก่อให้เกิดหน้าผาชันหลายแห่ง โดยมากจะอยู่บริเวณขอบแอ่งตะกอนด้านล่างใกล้ที่ราบลุ่ม และจากการตรวจสอบข้อมูลในอดีตจากร่องสำรวจพบว่า เคยเกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.6 ในพื้นที่บ้านปางงุ้น ตำบลแม่สรอย อำเภอวังชิ้น จังหวัดแพร่ เมื่อประมาณ 2,000 ปีที่แล้ว (ข้อมูลปี พ.ศ. 2551) ซึ่งหากนับย้อนกลับไป 20 ปีที่ผ่านมา พบว่า เกิดแผ่นดินไหวในพื้นที่ของกลุ่มรอยเลื่อนเถิน ขนาด 3.0-5.0 จำนวนมากกว่า 20 ครั้ง ถือว่าเป็นพื้นที่ที่เกิดแผ่นดินไหวค่อนข้างบ่อยมาก

6.กลุ่มรอยเลื่อนปัว

มีทิศทางการวางตัวในแนวเหนือ-ใต้ มีมุมเอียงเทไปทิศตะวันตก จัดเป็นรอยเลื่อนปกติ ที่มีการวางตัวเป็นแนวยาวรายรอบด้านทิศตะวันออกของแอ่งปัวเป็นส่วนใหญ่ และมีความยาวประมาณ 110 กิโลเมตร โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆในพื้นที่จังหวัดน่าน ยาวต่อเนื่องไปจนถึง สปป.ลาว ได้แก่

📍อำเภอทุ่งช้าง

📍อำเภอเชียงกลาง

📍อำเภอปัว

📍อำเภอสันติสุข

จากการตรวจสอบข้อมูลในอดีตจากร่องสำรวจพบว่าเคยเกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.7 ในพื้นที่บ้านหัวน้ำ ตำบลศิลาแลง อำเภอปัว จังหวัดน่าน เมื่อประมาณ 2,000 ปีที่แล้ว (ข้อมูลปี พ.ศ. 2554) นอกจากนี้ยังมีข้อมูลศูนย์เกิดแผ่นดินไหวพบว่า เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2478 ได้เกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.5 ในบริเวณรอยต่อของประเทศไทย-สปป.ลาว ซึ่งเชื่อว่าเป็นอิทธิพลของการเลื่อนตัวของกลุ่มรอยเลื่อนปัว

7.กลุ่มรอยเลื่อนอุตรดิตถ์

มีแนวการวางตัวในทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต้ มีมุมเอียงเทไปทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ที่มีความยาวประมาณ 130 กิโลเมตร โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆ ในพื้นที่จังหวัดอุตรดิตถ์ ได้แก่

📍อำเภอท่าฟาก

📍อำเภอน้ำปาด

📍อำเภอทองแสนขัน

📍อำเภอพิชัย

รอยเลื่อนกลุ่มนี้ มีลักษณะการเลื่อนตัวในแนวดิ่งแบบรอยเลื่อนย้อนและเลื่อนตัวตามแนวระนาบแบบเหลื่อมซ้าย อีกทั้งพบว่ากลุ่มรอยเลื่อนอุตรดิตถ์อยู่ในพื้นที่แคบ เป็นแนวยาว ซึ่งมีความกว้างไม่เกิน 4 กิโลเมตร ที่พาดผ่านเข้าไปในในแอ่งตะกอนที่ถูกปิดทับด้วยชั้นหนาของตะกอนน้ำพา ที่เป็นแปลงนาข้าวในปัจจุบัน ทั้งนี้ จากการตรวจสอบข้อมูลพบว่า เมื่อวันที่ 25 มิถุนายน 2541 ได้เกิดแผ่นดินไหว 3.2 ซึ่งเป็นแผ่นดินไหวขนาดเล็ก มีศูนย์เกิดบริเวณอำเภอท่าปลา จังหวัดอุตรดิตถ์ ประชาชนรับรู้ได้ถึงแรงสั่นสะเทือนในหลายอำเภอ รวมทั้งอำเภอเมืองอุตรดิตถ์

8.กลุ่มรอยเลื่อนพะเยา

เป็นกลุ่มรอยเลื่อนที่มีการวางตัวในแนวเกือบทิศเหนือ-ใต้ ค่อนมาทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ และมีความยาวประมาณ 120 กิโลเมตร ที่พาดผ่านอำเภอต่างๆในพื้นที่จังหวัดเชียงราย จังหวัดพะเยา และจังหวัดลำปาง ได้แก่

📍อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย

📍อำเภอเมืองพะเยา จังหวัดพะเยา

📍อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง

รอยเลื่อนกลุ่มนี้ มีร่องรอยการกัดเซาะลงแนวดิ่งลึกมากจนถึงชั้นหินดินดาน ซี่งแสดงให้เห็นว่ารอยเลื่อนยังคงมีพลังไม่หยุดนิ่งจนถึงปัจจุบัน สอดคล้องกับเหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาด 5.2 เมื่อวันที่ 11 กันยายน 2537 มีจุดเหนือศูนย์เกิดแผ่นดินไหวอยู่ในเขตอำเภอพาน จังหวัดเชียงราย ส่งผลให้โรงพยาบาล วัด และโรงเรียนในพื้นที่อำเภอพานได้รับความเสียหายหนัก นอกจากนี้ในปี พ.ศ.2538 และปี พ.ศ. 2539 ยังมีเหตุการณ์แผ่นดินไหวเกิดขึ้นในพื้นที่จังหวัดพะเยา และจังหวัดเชียงราย อีกหลายครั้งเช่นกัน

9.กลุ่มรอยเลื่อนแม่ลาว

กลุ่มรอยรอยเลื่อนแม่ลาว ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ

✔️ ส่วนรอยเลื่อนแม่ลาว

✔️ ส่วนรอยเลื่อนแม่กรณ์

ซึ่งมีการวางตัวในแนวทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต้ ที่มีความยาว 80 กิโลเมตร

รอยเลื่อนกลุ่มนี้จะพาดผ่านอำเภอต่างๆ ในพื้นที่จังหวัดเชียงราย ได้แก่

📍อำเภอแม่สรวย

📍อำเภอแม่ลาว

📍อำเภอเมืองเชียงราย

ล่าสุดพบว่า ผลจากการเลื่อนตัวของรอยเลื่อนของรอยเลื่อนแม่ลาว ทำให้เกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทยในรอบกว่า 50 ปี กับเหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาด 6.3 เมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม 2557 ซึ่งเกิดแผ่นดินไหวในพื้นที่เขตตำบลดงมะดะ อำเภอแม่ลาว จังหวัดเชียงราย ส่งผลให้บ้านเรือนและทรัพย์สินของประชาชน วัด โรงเรียน รวมถึงโรงพยาบาล เกิดความเสียหายอย่างหนัก อีกทั้งรับรู้ได้ถึงแรงสั่นสะเทือนของตึกสูงในกรุงเทพมหานคร โดยการตรวจวัดแผ่นดินไหวมากกว่า 100 ครั้ง ต่อมาในปี พ.ศ.2558-2559 ยังได้เกิดแผ่นดินไหวขนาดเล็กตรวจวัดศูนย์อีกหลายครั้งในพื้นที่อำเภอแม่ลาว และอำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย

10.กลุ่มรอยเลื่อนเมย

เริ่มต้นปรากฏในเขตพื้นที่ของสหภาพเมียนมายาวต่อเนื่องเข้าเขตประเทศไทย ซึ่งมีการวางตัวแนวเดียวกันแต่ไม่ต่อเนื่องกับรอยเลื่อนปานหลวงและรอยเลื่อนสะกายในเขตสหภาพเมียนมา ที่มีความยาวประมาณ 260 กิโลเมตร ตัดผ่านชั้นหินแปรชนิดหินไนส์ หินปูน หินทรายสลับหินดินดาน และหินแกรนิต และมีการวางตัวตามแนวทิศตะวันตกเฉียงเหนือ-ตะวันวันออกเฉียงใต้ โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆในพื้นที่จังหวัดตาก และจังหวัดกำแพงเพชร ได้แก่

📍อำเภอท่าสองยาง บริเวณแม่น้ำเมย จังหวัดตาก

📍อำเภอแม่ระมาด จังหวัดตาก

📍อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก

📍อำเภอพบพระ จังหวัดตาก

📍อำเภอเมือง จังหวัดตาก

📍อำเภอวังเจ้า จังหวัดตาก

📍อำเภอโกสัมพีนคร จังหวัดกำแพงเพชร

📍อำเภอคลองลาน จังหวัดกำแพงเพชร

จากการตรวจสอบข้อมูลการเลื่อนตัวของกลุ่มรอยเลื่อนเมย พบว่า เคยเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งสำคัญในประเทศไทย เมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2518 ขนาด 5.6 มีศูนย์เกิดที่บ้านท่าสองยาง ตำบลท่าสองยาง อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก ซึ่งประชาชนรับรู้ได้ถึงแรงสั่นสะเทือนในหลายจังหวัดภาคเหนือ รวมทั้งกรุงเทพมหานคร

11.กลุ่มรอยเลื่อนศรีสวัสดิ์

เป็นรอยเลื่อนที่พาดผ่านด้านทิศตะวันตกของประเทศไทย มีการวางตัวในทิศตะวันตกเฉียงเหนือ-ตะวันออกเฉียงใต้ เริ่มต้นพาดผ่านจากในพื้นที่ของสหภาพเมียนต่อเนื่องเข้ามาเขตประเทศไทย โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆ ในพื้นที่จังหวัดตาก จังหวัดกาญจนบุรี จังหวัดอุทัยธานี จังหวัดกาญจนบุรี และจังหวัดสุพรรณบุรี ที่มีความยาวประมาณ 220 กิโลเมตร ได้แก่

📍อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก

📍อำเภอทองผาภูมิ อำเภอศรีสวัสดิ์ อำเภอหนองปรือ และอำเภอบ่อพลอย จังหวัดกาญจนบุรี

📍อำเภอบ้านไร่ จังหวัดอุทัยธานี

📍อำเภอด่านช้าง จังหวัดสุพรรณบุรี

จากการตรวจวัดด้วยเครื่องมือวัดแผ่นดินไหวพบว่า เมื่อวันที่ 22 เมษายน 2526 ได้เกิดแผ่นดินไหวมีศูนย์เกิดอยู่บริเวณอ่างเก็บน้ำเขื่อนศรีนครินทร์ ใกล้ลำห้วยแม่พลู เกิดขึ้นตามแนวรอยเลื่อนศรีสวัสดิ์ ขนาด 5.9 ซึ่งรับรู้ถึงแรงสั่นสะเทือนได้ถึงกรุงเทพมหานคร อีกทั้งยังเกิดแผ่นดินไหวจากกลุ่มรอยเลื่อนนี้มากกว่า 100 ครั้ง

12.กลุ่มรอยเลื่อนเจดีย์สามองค์

เป็นรอยเลื่อนที่อยู่ด้านทิศตะวันตกของประเทศไทยที่มีความสำคัญต่อประชาชนในกรุงเทพมหานครอย่างมาก ซึ่งรอยเลื่อนนี้เริ่มปรากฏขึ้นในเขตสหภาพเมียนมาเข้าสู่ตะเข็บชายแดนไทยบริเวณด่านเจดีย์สามองค์ ที่มีความยาวประมาณ 200 กิโลเมตร โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆ ในพื้นที่จังหวัดกาญจนบุรี ได้แก่

📍อำเภอสังขละบุรี

📍อำเภอทองผาภูมิ

📍อำเภอศรีสวัสดิ์

📍อำเภอเมืองกาญจนบุรี

📍อำเภอด่านมะขามเตี้ย

จากการศึกษาการเลื่อนตัวในอดีตของกลุ่มรอยเลื่อนเจดีย์สามองค์จากร่องสำรวจบริเวณบ้านทิพุเย ตำบลชะแล อำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี พบว่า เคยเกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.4 เมื่อประมาณ 2,000 ปีมาแล้ว (ข้อมูลปี พ.ศ. 2550)

13.กลุ่มรอยเลื่อนระนอง

มีแนวการวางตัวในทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต้ ที่มีความยาวเฉพาะส่วนที่ปรากฏบนแผ่นดินประมาณ 300 กิโลเมตร โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆ ในพื้นที่จังหวัดพังงา จังหวัดระนอง จังหวัดชุมพร และจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ได้แก่

📍อำเภอคุระบุรี จังหวัดพังงา

📍อำเภอสุขสำราญ อำเภอกะเปอร์ อำเภอเมืองระนอง อำเภอละอุ่น และอำเภอกระบุรี จังหวัดระนอง

📍อำเภอพะโต๊ะ อำเภอสวี อำเภอเมืองชุมพร และอำเภอท่าแซะ จังหวัดชุมพร

📍อำเภอบางสะพานน้อย อำเภอบางสะพาน อำเภอทัพสะแก อำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ อำเภอกุยบุรี และอ่าวไทยบริเวณทิศตะวันออกของอำเภอสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์

จากข้อมูลสำนักสำรวจธรณีวิทยาขาของสหรัฐอเมริกา (USGS) ระบุว่า รอยเลื่อนกลุ่มนี้เคยเกิดเหตุการณ์แผ่นดินไหว เมื่อวันที่ 27-28 กันยายน 2549 มีขนาด 4.1-4.7 จำนวน 6 ครั้ง และในวันที่ 8 ตุลาคม 2549 มีขนาด 5.0 จำนวน 1 ครั้ง ซึ่งทั้งสองเหตุการณ์นี้มีศูนย์เกิดในอ่าวไทยด้านทิศตะวันออกของอำเภอสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ประชาชนในหลายท้องที่รับรู้ได้ถึงแรงสั่นสะเทือน

14.กลุ่มรอยเลื่อนคลองมะรุ่ย

เป็นกลุ่มรอยเลื่อนตามแนวระนาบที่วางตัวขนานกับกลุ่มรอยเลื่อนระนองแบบเหลื่อมซ้าย และเลื่อนตัวในแนวดิ่งแบบรอยเลื่อนย้อน ที่มีความยาวประมาณ 140 กิโลเมตร โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆ ในพื้นที่จังหวัดพังงา และจังหวัดสุราษฎร์ธานี ดังนี้

📍แนวรอยเลื่อนคลองมะรุ่ยเริ่มปรากฏในทะเลอันดามันบริเวณทิศตะวันออกของเกาะภูเก็ต และยาวไปในบริเวณอ่าวพังงา ยาวต่อเนื่องขึ้นบนบกบริเวณลำคลองมะรุ่ย อำเภอทับปุด อำเภอตะกั่วทุ่ง และอำเภอท้ายเมือง จังหวัดพังงา

📍ซึ่งพาดผ่านไปถึงอำเภอพนม อำเภอคีรีรัฐนิคม อำเภอบ้านตาขุน อำเภอวิภาวดี อำเภอท่าฉาง อำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี

จากการรวบรวมข้อมูลแผ่นดินไหวพบว่า มีเหตุการณ์แผ่นดินไหวเกิดขึ้นในปี 2551 ปี 2555 และปี 2558 ประกอบด้วย

• วันที่ 4 กันยายน 2551 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 3.1 มีศูนย์เกิดที่อำเภอพนม จังหวัดสุราษฎร์ธานี

• วันที่ 23 ธันวาคม 2551 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 4.1 มีศูนย์เกิดที่อำเภอพระแสง จังหวัดสุราษฎร์ธานี

• วันที่ 16 เมษายน 2555 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 4.3 มีศูนย์เกิดที่ตำบลศรีสุนทร อำเภอถลาง จังหวัดภูเก็ต ส่งผลให้บ้านเรือนประชาชนเสียหายหลายหลัง อีกทั้งประชาชนทั่วทั้งเกาะภูเก็ตรับรู้ได้ถึงแรงสั่นสะเทือนของแผ่นดินไหว

• วันที่ 7 พฤษภาคม 2558 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 4.5 มีศูนย์เกิดในทะเลใกล้กับเกาะยาว อำเภอเกาะยาว จังหวัดพังงา ส่งผลให้ประชาชนรับรู้ได้ถึงแรงสั่นสะเทือนในพื้นที่จังหวัดภูเก็ต จังหวัดพังงา และจังหวัดกระบี่

15.กลุ่มรอยเลื่อนเพชรบูรณ์

มีการวางตัวในทิศเหนือ-ใต้ ซึ่งขนาบสองข้างของแอ่งที่ราบเพชรบูรณ์ มีมุมการเอียงเทเข้าหากลางแอ่งทั้งสองด้าน มีลักษณะการเลื่อนตัวแบบรอยเลื่อนปกติ และมีความยาวประมาณ 150 กิโลเมตร โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆ ในพื้นที่จังหวัดเพชรบูรณ์ ได้แก่

📍อำเภอหล่มเก่า

📍อำเภอหล่มสัก

📍อำเภอเมืองเพชรบูรณ์

จากการสำรวจข้อมูลในอดีตพบว่า ย้อนกลับไปเมื่อ 30 ปี รอยเลื่อนเพชรบูรณ์ เคยทำให้เกิดแผ่นดินไหวขนาด 4.0 เมื่อวันที่ 12 ตุลาคม 2533 ทำให้ประชาชนในพื้นที่อำเภอหล่มสัก อำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ รู้สึกได้ถึงแรงสั่นสะเทือน และเมื่อวันที่ 23 กรกฎาคม 2534 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 3.5 ในพื้นที่รอยต่อของจังหวัดเพชรบูรณ์ และจังหวัดเลย

16.กลุ่มรอยเลื่อนเวียงแหง

มีทิศทางการวางตัวในแนวทิศเหนือ-ทิศใต้ มีความยาวประมาณ 100 กิโลเมตร ซึ่งมีลักษณะการเลื่อนแบบรอยเลื่อนปกติ โดยพาดผ่านอำเภอต่างๆ ในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่ ได้แก่

📍อำเภอเวียงแหง

📍อำเภอสะเมิง

จากข้อมูลธรณีวิทยาแผ่นดินไหวที่ร่องสำรวจบ้านเปียงหลวง ตำบลเปียงหลวง และบ้านเวียงแหง ตำบลเมืองแหง อำเภอเวียงแหง จังหวัดเชียงใหม่ พบหลักฐานแผ่นดินไหวโบราณที่เกิดขึ้นอย่างน้อย 5 เหตุการณ์ เมื่อประมาณ 30,000 ปีที่แล้ว 20,000 ปีที่แล้ว 18,000 ปีที่แล้ว 15,000 ปีที่แล้ว 9,000 ปีที่แล้ว และครั้งล่าสุดเกิดแผ่นดินไหวเมื่อประมาณ 2,000 ปีที่แล้ว ด้วยขนาด 6.8 อัตราการเลื่อนตัวระยะยาวของรอยเลื่อนเวียงแหง มีค่าสูงสุด 0.11 มม./ปี