นั่งเก้าอี้ผิดชีวิตเปลี่ยน วิถีออฟฟิศซินโดรมที่เริ่มจากเก้าอี้ตัวเดียว

เก้าอี้ ตัวเดิมสุดคุ้นเคย กำลังทำร้ายคุณอยู่หรือเปล่า ? เมื่อการนั่งทำงานนานๆ ไม่ใช่แค่เมื่อย แต่เป็นภัยเงียบ บ่อนทำลายสุขภาพทุกวัน

วันนี้คุณนั่งทำงานมากี่ชั่วโมงแล้ว ? หากนั่งเกิน 6 ชั่วโมงขึ้นไปโดยแทบไม่ได้ลุก นั่นแปลว่าคุณกำลังตกอยู่ในกลุ่มเสี่ยงของ พฤติกรรมนั่งนิ่งนาน (Sedentary Behavior) ซึ่งมีผลกระทบต่อสุขภาพไม่ต่างจากการสูบบุหรี่ในระยะยาวเลยทีเดียว

แต่ที่น่ากลัวกว่านั้นคือ ไม่ใช่แค่ "การนั่งนาน" เท่านั้นที่อันตราย แต่ "เก้าอี้ที่คุณใช้อยู่ทุกวัน" ถ้าไม่ถูกออกแบบตามหลักสรีรศาสตร์ ก็อาจทำให้คุณปวดหลัง ปวดคอ มือชา กล้ามเนื้ออ่อนแรง หรือแม้แต่ส่งผลถึงระบบไหลเวียนเลือดและหัวใจได้เลย

นั่งนานแค่ไหน เริ่มเกิดผลเสีย ?

• นั่งติดต่อกัน 1–2 ชั่วโมงโดยไม่ขยับเลย → กล้ามเนื้อเริ่มเกร็ง ระบบไหลเวียนเลือดเริ่มช้าลง

• นั่ง 4–6 ชั่วโมงต่อวัน → เริ่มมีความเสี่ยงต่อโรคหัวใจ เบาหวาน และโรคกระดูกสันหลัง

• นั่งมากกว่า 8 ชั่วโมงต่อวัน (แบบไม่เคลื่อนไหว) → เสี่ยงเสียชีวิตก่อนวัยอันควรสูงขึ้นถึง 20–40%

แม้คุณจะออกกำลังกายวันละ 1 ชั่วโมง แต่ถ้านั่งติดเก้าอี้ที่ไม่เหมาะอีก 8 ชั่วโมง ก็ยังถือว่าเสี่ยงอยู่ดี

เก้าอี้ผิด = หลังพัง กระดูกเคลื่อน เส้นประสาทอักเสบ

เก้าอี้ที่ "ดูดี" ไม่ได้แปลว่า "ดีต่อสุขภาพ" เก้าอี้แข็งเกิน หรือ นิ่มเกินไป ส่งผลอย่างไรต่อร่างกาย

1. เก้าอี้แข็งเกินไป

• จุดรับน้ำหนักที่ก้นและสะโพกจะถูกกดตลอดเวลา

• เสี่ยงต่อการไหลเวียนเลือดไม่ดี ชา เจ็บ แสบร้อน

• เสี่ยงแผลกดทับในคนที่เคลื่อนไหวน้อย เช่น ผู้สูงอายุ

2. เก้าอี้นิ่มเกินไป

• หลังจมลง เบาะไม่พยุงหลัง ทำให้กระดูกสันหลังโค้งผิดรูป

• กล้ามเนื้อหลังต้องพยายามเกร็งตลอด ปวดหลังเรื้อรัง

• กระดูกเชิงกรานเอียง ส่งผลถึงท่านั่ง การเดิน และปวดสะโพก

3. ไม่มีพนักพิงรองหลังส่วนล่าง

• กระดูกสันหลังต้องรับน้ำหนักทั้งหมด

• เสี่ยงหมอนรองกระดูกเคลื่อน โดยเฉพาะ L4-L5

• กล้ามเนื้อหลังทำงานหนักโดยไม่รู้ตัว

ผลกระทบที่เกิดขึ้นกับร่างกาย

กล้ามเนื้อและกระดูก

• กล้ามเนื้อหน้าขาตึง (เพราะหดตัวขณะนั่ง)

• กล้ามเนื้อก้นอ่อนแรง เดินไม่มั่นคง ปวดหลัง

• กระดูกสันหลังถูกกดทับ หมอนรองกระดูกเคลื่อนหรือเสื่อม

ระบบไหลเวียนโลหิต

• หลอดเลือดดำขาไหลเวียนช้าลง เสี่ยงลิ่มเลือดอุดตัน (DVT)

• ออกซิเจนไหลเวียนน้อยลง ร่างกายล้า อ่อนเพลีย ไม่สดชื่น

ระบบเผาผลาญ

• การเผาผลาญไขมันลดลง

• อินซูลินทำงานแย่ลง เสี่ยงเบาหวาน

• ไขมันพอกตับและไขมันในเลือดสูง

เก้าอี้ที่ดี ต้องมีอะไรบ้าง?

ตามหลักสรีรศาสตร์ เก้าอี้ที่ดีควรมีคุณสมบัติ ดังนี้

1. พนักพิงหลังที่รับกับแนวกระดูกสันหลัง โดยเฉพาะส่วนล่าง

2. เบาะนั่งไม่แข็งหรือนิ่มเกินไป ควรมีความหนาแน่นพอสมควร รองรับสะโพกได้ดี

3. ปรับระดับความสูงได้ เมื่อวางเท้าลงกับพื้น เข่าควรอยู่ในระดับเดียวกับสะโพก

4. ที่วางแขน เพื่อให้กล้ามเนื้อไหล่ไม่ต้องเกร็งตลอดเวลา

5. วัสดุระบายอากาศ ไม่อับ ไม่ทำให้เหงื่อสะสมระหว่างวัน

นั่งอย่างไรให้ร่างกายไม่พัง

• ลุกขึ้นเดิน/เปลี่ยนอิริยาบถทุก 30–60 นาที

• ท่ายืดเหยียดง่าย ๆ เช่น บิดตัว ยืดหลัง ดันอก

• ปรับจอคอมให้อยู่ระดับสายตา

• วางเท้าเต็มพื้นหลังนั่ง

• ใช้หมอนรองหลังหรือเบาะเสริม หากเก้าอี้ไม่รองรับพอ

เก้าอี้ เฟอร์นิเจอร์ที่ใช้อยู่ทุกวัน และหลายชั่วโมงในวันทำงาน ถ้าเลือกไม่ดี ปรับไม่ถูก หรือใช้อย่างไม่ระวัง มันจะไม่ต่างจากการใส่รองเท้าไม่เหมาะสมเดินไปเดินมาทั้งวัน อาการที่ตามมาคือปวดเมื่อยไปทั้งตัว

การดูแลสุขภาพหลังและการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม เริ่มได้จากเปลี่ยนเก้าอี้ และเปลี่ยนพฤติกรรมการนั่งให้ถูกต้อง