เปิดแก่นแท้ของประเพณี รดน้ำดำหัว สงกรานต์ 2568 ไขคำตอบ คนอายุมากกว่า รดน้ำขอพร คนอายุน้อยกว่า ได้ไหม?
ประเพณีรดน้ำดำหัว เป็นประเพณีนิยมปฏิบัติในช่วงเทศกาลสงกรานต์ มีจุดประสงค์เพื่อแสดงความเคารพและขอพรจากผู้ใหญ่ เช่น พ่อแม่ ปู่ย่าตายาย ครูบาอาจารย์ หรือผู้ที่เคารพนับถือ
1. การเตรียมของไหว้ : ผู้ที่ไปรดน้ำดำหัวมักจะเตรียมพวงมาลัย น้ำอบ น้ำหอม หรือของฝากเล็กๆ น้อยๆ
และนิยมใส่ผ้าไทยท้องถิ่น เสื้อลายดอก สีสันสดใส ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งเอกลักษณ์วันสงกรานต์
2. การขอขมาผู้ใหญ่ : ผู้น้อยจะนำน้ำอบน้ำหอมไปรดลงบนมือของผู้ใหญ่ พร้อมกล่าวคำขอขมาและขอพร
3. การให้พร : ผู้ใหญ่จะกล่าวอวยพรให้ผู้น้อยมีความสุข ความเจริญ และอาจผูกข้อมือด้วยด้ายสายสิญจน์ เพื่อเป็นสิริมงคล
• เป็นการแสดงความเคารพและกตัญญูต่อผู้ใหญ่
• เป็นโอกาสในการขอขมาหากเคยล่วงเกิน
• เป็นการเสริมสิริมงคลและรับพรเพื่อเริ่มต้นปีใหม่ไทย
ปัจจุบัน ประเพณีรดน้ำดำหัวยังคงเป็นที่นิยม โดยมีการปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมกับยุคสมัย เช่น การรดน้ำดำหัวในที่ทำงาน หรือการจัดพิธีในชุมชนเพื่อสืบสานวัฒนธรรมไทย
ตามประเพณีดั้งเดิม การรดน้ำดำหัว เป็นการแสดงความเคารพต่อผู้ใหญ่ ดังนั้นโดยทั่วไปแล้ว ผู้ที่อายุน้อยกว่าหรืออยู่ในฐานะผู้น้อยจะเป็นฝ่ายไปรดน้ำดำหัวผู้ที่มีอายุมากกว่า หรือมีสถานะที่ควรเคารพ เช่น พ่อแม่ ปู่ย่าตายาย ครูบาอาจารย์
หากตามประเพณีดั้งเดิมจริงๆ แล้ว การรดน้ำดำหัวจะกระทำกับผู้ที่อาวุโสกว่า หรือผู้ที่เราให้ความเคารพ เช่น พ่อแม่ ปู่ย่าตายาย ครูอาจารย์ หรือผู้หลักผู้ใหญ่ในชุมชน ไม่ใช่การรดน้ำดำหัวคนที่อายุน้อยกว่า
กรณีที่บางแห่งมีการให้ผู้ใหญ่รดน้ำดำหัวผู้น้อย อาจเป็นการดัดแปลงให้เข้ากับบริบทสมัยใหม่ เช่น ในที่ทำงานหรือองค์กรบางแห่ง ที่หัวหน้าอายุยังน้อย อาจกล่าวอวยพรลูกน้องซึ่งอายุมากกว่าได้ ในช่วงสงกรานต์ซึ่งเป็นวาระฤกษ์ดีอันเป็นมงคล
แต่หากยึดตามหลักประเพณีไทยแบบดั้งเดิม ผู้ที่อายุน้อยกว่าหรืออยู่ในฐานะผู้น้อย จะเป็นฝ่ายรดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ ไม่ใช่ในทางกลับกัน
ทว่า ผิดหรือถูกนั้น ไม่สามารถระบุแน่ชัดได้ หากล้วนขึ้นอยู่กับมุมมองส่วนบุคคลว่าจะตีความสถานการณ์ดังกล่าว ออกมาในแง่ใด ...???
Advertisement