เปิดตำนาน "ส้มตำ" บทเพลงพระราชนิพนธ์ในกรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ

เปิดตำนาน "ส้มตำ" บทเพลงพระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

เพลง ส้มตำ

"ต่อไปนี้จะเล่า ถึงอาหารอร่อย

คือส้มตำกินบ่อยๆ รสชาติแซบดี

วิธีทำก็ง่ายจะบอกได้ต่อไปนี้

มันเป็นวิธี เออเออ พิเศษเหลือหลาย

ไปซื้อมะละกอขนาดพอเหมาะเหมาะ

สับสับเฉาะเฉาะไม่ต้องมากมาย

ตำพริกกับกระเทียมยอดเยี่ยมกลิ่นไอ

น้ำปลามะนาวน้ำตาลทราย

น้ำตาลปิ๊ปถ้ามี

ปรุงรสให้แน่หนอใส่มะละกอลงไป

อ้อ อย่าลืมใส่กุ้งแห้งป่นของดี

มะเขือเทศเร็วเข้าเอาถั่วฝักยาวใส่เร็วรี่

เสร็จสรรพแล้วสิยกออกจากครัว

กินกับข้าวเหนียวเที่ยวแจกให้ทั่ว

กลิ่นหอมยวนยั่วน่าน้ำลายไหล

จดตำราจำส้มตำลาว

เอาตำรามา

ใครหม่ำเกินอัตราระวังท้องจะพัง

ขอแถมอีกนิดแล้วจะติดใจใหญ่

ไก่ย่างด้วยเป็นไรอร่อยแน่จริงเอย"

เชื่อว่าหลายคนที่ได้อ่านอาจจะเผลอใส่ทำนองคลอตามไปเป็นแน่ เพราะนี่คือหนึ่งในเพลงลูกทุ่งที่โด่งดังมากที่สุดของไทย และยังเป็นผลงานเพลงพระราชนิพนธ์ ในสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เคยพระราชทานสัมภาษณ์ไว้ในหนังสือ มณีพลอยร้อยแสง ความตอนหนึ่งว่า

"...ในตอนเริ่มต้นเพลงแรกที่แต่งเป็นเพลงลูกทุ่งชื่อว่าเพลงส้มตำ ขณะนั้นข้าพเจ้าเรียนอยู่ในชั้นมัธยมที่โรงเรียนจิตลดา ตอนนั้นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจะเสด็จพระราชดำเนินทรงดนตรีที่มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร ขณะเตรียมรายการเพลง ข้าพเจ้าก็บ่นขึ้นว่าจะร้องเพลงอะไรก็มีแต่คนอื่นจองไว้แล้ว จำจะต้องแต่งเพลงเสียเอง

ความทราบถึงพระเนตรพระกรรณ ก็มีพระราชกระแสลงมาว่า ให้ข้าพเจ้าแต่งเพลงสำหรับร้องเองเพลงหนึ่ง ข้าพเจ้าในขณะนั้นมีงานอดิเรกคือการทำอาหารส้มตำ เป็นของที่เด็กๆ รับประทานเองได้ง่าย จึงเอาตำราทำส้มตำมาว่าให้คล้องจองกัน ใส่ทำนองลูกทุ่งตามที่เคยได้ยินจากพี่ๆ ถาปัดจุฬาฯ พอซักซ้อมกับตนเองได้ดีแล้วก็ไปแจ้งกับครูแมนรัต ที่วง อ.ส.ว่าคราวนี้จะมีเพลงใหม่ ให้คอยฟังและดนตรีต้องคอยเล่นตามเอาเอง ถึงวันจริงปรากฏว่าคำร้องและทำนองก็เข้ากับดนตรีได้เป็นอย่างดี สร้างความครื้นเครงพอสมควร..."

"ส้มตำ" เป็นบทเพลงพระราชนิพนธ์เพลงแรกที่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงพระราชนิพนธ์ทั้งเนื้อร้องและทำนองขึ้น ปี พ.ศ. 2513 โดยมี "อ.ประยงค์ ชื่นเย็น" เป็นผู้เรียบเรียงดนตรี โดยบรรเลงครั้งแรกโดยวง อ.ส. วันศุกร์ ต่อมาในปี พ.ศ. 2516 มีผู้ขอพระราชทานนำบทเพลงนี้ไปประกอบภาพยนตร์เรื่อง "ส้มตำ" โดยมี บุปผา สายชล เป็นผู้ขับร้อง ก่อนที่คนไทยจะรู้จักกันอย่างกว้างขวางหลังมีการอัญเชิญบทเพลงพระราชนิพนธ์ส้มตำมาขับร้องใหม่โดยราชินีเพลงลูกทุ่งไทย "พุ่มพวง ดวงจันทร์" ในงานกึ่งศตวรรษเพลงลูกทุ่งไทย เมื่อวันที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2534 ก่อนที่จะถูกนำมาขับร้องและบันทึกเสียงแบบเป็นทางการโดย "สุนารี ราชสีมา" นักร้องลูกทุ่งชื่อดังอีกคนของวงการ

และนี่ก็คือบทเพลงพระราชนิพนธ์ส้มตำในสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่คนไทยเราคุ้นเคยและคุ้นหูกันเป็นอย่างดี ซึ่งนี่เป็นเพียงส่วนหนึ่งของผลงานอันทรงคุณค่าที่แสดงให้เห็นถึงพระปรีชาสามารถทางด้านดนตรีของพระองค์ ซึ่ง ณ วันนี้ บทเพลงพระราชนิพนธ์นี้ก็ยังคงได้รับความนิยมและอยู่ในใจของคนไทยแบบไม่เสื่อมคลาย