จีนกำหนดมาตรฐานใหม่ "แบตเตอรีห้ามไฟไหม้หรือระเบิด" เริ่มใช้ 1 ก.ค. 69
จีนเตรียมบังคับใช้มาตรฐานความปลอดภัยแห่งชาติฉบับใหม่สำหรับแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้า GB38031-2025 อย่างเป็นทางการในวันที่ 1 กรกฎาคม 2569 โดย กำหนดให้แบตเตอรี่ ห้ามเกิดไฟไหม้หรือระเบิด แม้ในสถานการณ์ร้ายแรง เช่น ภาวะ “ความร้อนสะสม” หรือ thermal runaway นับเป็นมาตรการด้านความปลอดภัยที่ “เข้มงวดที่สุดในโลก” ณ เวลานี้ ในขณะที่มาตรฐานก่อนหน้านี้กำหนดให้มีสัญญาณเตือน 5 นาทีก่อนเกิดเพลิงไหม้หรือระเบิด
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
มาตรฐาน GB38031-2025 คืออะไร
กฎระเบียบ GB38031-2025 คือ มาตรฐานความปลอดภัยใหม่สำหรับแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้า (EV) ของประเทศจีน ที่กำหนดโดยกระทรวงอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศ (MIIT) มีจุดมุ่งหมายเพื่อลดความเสี่ยงจากไฟไหม้และการระเบิดของแบตเตอรี่ ซึ่งเคยเป็นปัญหาสำคัญที่บ่อนทำลายความเชื่อมั่นของผู้ใช้รถยนต์ไฟฟ้าในช่วงหลายปีที่ผ่านมา
รายละเอียดของมาตรฐานความปลอดภัย
- ห้ามเกิดไฟไหม้หรือระเบิดในทุกสถานการณ์ แม้ในกรณีเกิดภาวะ thermal runaway หรือเมื่อเซลล์แบตเตอรี่ลัดวงจรและมีความร้อนสูงมากก็ตาม แบตเตอรี่ต้องสามารถควบคุมไม่ให้ลุกไหม้หรือระเบิดได้
- การทดสอบการชนจากด้านล่าง (Bottom Impact Test) จำลองสถานการณ์ที่แบตเตอรี่ถูกชนจากพื้นถนนหรือสิ่งกีดขวาง เพื่อทดสอบความทนทานของโครงสร้างและการป้องกันไฟฟ้าลัดวงจรภายใน
- การทดสอบความปลอดภัยในการชาร์จเร็ว (Fast Charging Safety) แบตเตอรี่ต้องทนต่อการชาร์จแบบเร็วได้อย่างน้อย 300 รอบ โดยไม่เกิดความเสียหายหรือไฟไหม้เมื่อลัดวงจรในภายหลัง
ทำไมมาตรการนี้จะ “เขย่า” อุตสาหกรรม EV ทั่วโลก
มาตรการนี้ไม่ได้กระทบแค่จีน แต่ยังส่งแรงกระเพื่อมไปทั่วโลก เนื่องจากจีนคือผู้ผลิตแบตเตอรี่ EV รายใหญ่ที่สุดของโลก โดยมีผู้ผลิตชั้นนำ เช่น CATL และ BYD ส่งออกแบตเตอรี่ไปยัง Tesla, BMW, Hyundai, Ford และผู้ผลิตรถยนต์ชั้นนำอื่น ๆ
บริษัทต่างชาติที่ต้องการขายรถ EV ในจีนต้องปฏิบัติตามมาตรฐานนี้ ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดการ เร่งปรับปรุงเทคโนโลยีทั่วโลก และเป็นแรงกระตุ้นให้เกิดนวัตกรรมด้านความปลอดภัยของแบตเตอรี่มากขึ้น เช่น การใช้วัสดุกันไฟในเซลล์, โครงสร้างการระบายความร้อนแบบใหม่ หรือระบบตัดการทำงานอัตโนมัติเมื่อแบตเตอรี่มีความเสี่ยง เป็นต้น
รวมทั้งผู้ผลิตแบตเตอรี่ต้องลงทุนเพิ่มในการวิจัยและพัฒนา (R&D) เพื่อออกแบบแบตเตอรี่ที่ปลอดภัยยิ่งขึ้น ทดสอบและปรับกระบวนการผลิตให้สอดคล้องกับมาตรฐาน GB38031-2025 จัดการต้นทุนใหม่ เนื่องจากมาตรฐานนี้เพิ่มต้นทุนการผลิตเฉลี่ย 5–10% ต่อหน่วย
อย่างไรก็ตาม ผู้ผลิตชั้นนำอย่าง CATL ได้ออกมายืนยันว่าแบตเตอรี่รุ่นล่าสุดของบริษัทสามารถผ่านมาตรฐานใหม่นี้ได้แล้ว ด้วยเทคโนโลยี No Thermal Propagation (NP) ที่ผลิตขึ้นตั้งแต่ปี 2563 ซึ่งแสดงให้เห็นถึงทิศทางที่อุตสาหกรรมกำลังมุ่งไปในอนาคต
มาตรการนี้มีผลดีต่อผู้บริโภค
มาตรฐานความปลอดภัยแบตเตอรี่รถยนต์ไฟฟ้า GB38031-2025 จะช่วยเพิ่มความมั่นใจในการใช้รถยนต์ไฟฟ้า โดยเฉพาะในประเทศเขตร้อนที่แบตเตอรี่อาจมีโอกาสร้อนจัด ลดอุบัติเหตุร้ายแรงจากแบตเตอรี่ลุกไหม้ ซึ่งเคยเกิดขึ้นหลายครั้งในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา กระตุ้นให้เทคโนโลยีแบตเตอรี่พัฒนาเร็วขึ้น ปลอดภัยขึ้น และอาจยืดอายุการใช้งานแบตเตอรี่ในระยะยาว
แม้มาตรฐานนี้จะใช้ในจีนเท่านั้น แต่ประเทศไทยเป็นศูนย์กลางการผลิต EV สำคัญของเอเชีย โดยมีแผนขยายกำลังผลิตแบตเตอรี่มากถึง 40 GWh ในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า ผู้ผลิตในไทยที่รับจ้างผลิตให้จีนหรือใช้แบตเตอรี่จากจีน จึงจำเป็นต้องปรับมาตรฐานความปลอดภัยในห่วงโซ่การผลิต เตรียมทีมวิศวกร R&D และเครื่องมือทดสอบใหม่ ๆ ปรับแนวทางการขออนุมัติแบบรถ (type approval) ให้สอดคล้องกับกฎใหม่
จีนกำลังกำหนดมาตรฐานโลกอีกครั้ง
ด้วยมาตรการ “ห้ามแบตเตอรี่ EV ระเบิด” มาตรฐาน GB38031-2025 ของจีน คืออีกก้าวสำคัญของโลก EV ที่มุ่งหน้าไปสู่ความปลอดภัยสูงสุด และเป็นไปได้สูงว่า มาตรฐานนี้จะกลายเป็นต้นแบบให้ประเทศอื่น ๆ ในอีกไม่ช้า “EV ยุคใหม่ไม่ใช่แค่ขับเร็ว ชาร์จไว แต่ต้องปลอดภัยที่สุด และจีนกำลังนิยามสิ่งนั้น”
อย่างไรก็ตาม มีการจับตาถึงการประกาศมาตรการใหม่ที่เข้มงวดที่สุดในโลกรอบนี้ เป็นเวลาไล่เลี่ยกับเหตุการณ์ของ Xiaomi SU7 ที่เกิดเพลิงไหม้หลังการชนเมื่อเดือนมีนาคมที่ผ่านมา โดยขณะนี้เหตุการณ์ดังกล่าวยังอยู่ในขั้นตอนสอบสวนหาสาเหตุที่แท้จริง
แม้ว่ามาตรฐานใหม่นี้จะเป็นการเพิ่มต้นทุนการวิจัยและพัฒนาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ให้กับผู้ประกอบการ แต่อาจเป็นการส่งผลในระยะสั้นหลังจากประกาศอย่างเป็นทางการเท่านั้น แต่จะส่งผลดีในระยะยาวของอุตสาหกรรมยานยนต์ไฟฟ้า การเข้มงวดด้านความปลอดภัยจะส่งผลช่วยลดต้นทุนแฝงที่เกี่ยวกับการรับประกันและการบำรุงรักษาแบตเตอรีที่มีค่าใช้จ่ายจำนวนมากในระยะยาว
