เมื่อราคาข้าวในญี่ปุ่นกำลังพุ่งสูงขึ้นอย่างน่าตกใจ แตะระดับสูงสุดในรอบ 11 ปี สาเหตุหลักมาจากผลผลิตข้าวที่ลดลงเนื่องจากสภาพอากาศที่ไม่เอื้ออำนวยในปีที่แล้ว ประกอบกับความต้องการที่เพิ่มขึ้นจากนักท่องเที่ยวต่างชาติที่หลั่งไหลเข้ามาหลังสถานการณ์โควิดคลี่คลาย สวนทางกับปริมาณข้าวคงคลังที่ลดลงแตะระดับต่ำสุดเป็นประวัติการณ์
วิกฤตข้าวญี่ปุ่น ราคาพุ่งในรอบ 11 ปี ต่างชาติแห่กิน สวนทางผลผลิตลดฮวบ
ราคาข้าวเปลือกสำหรับฤดูเก็บเกี่ยวปีงบประมาณ 2566 ของญี่ปุ่นพุ่งสูงขึ้นอย่างน่าตกใจ ส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากอุณหภูมิที่สูงในปีที่แล้วซึ่งส่งผลกระทบต่อคุณภาพและปริมาณข้าวที่จำหน่ายลดลง สำหรับดัชนีราคาข้าวหลัก ที่เผยแพร่โดยกระทรวงเกษตร ป่าไม้ และประมงของญี่ปุ่น บ่งชี้ว่าราคาข้าวในประเทศได้ปรับตัวสูงขึ้นแตะระดับสูงสุดในรอบ 11 ปี การปรับตัวเพิ่มขึ้นของราคานี้เป็นผลมาจากราคาข้าวเปลือกสำหรับฤดูเก็บเกี่ยวปีงบประมาณ 2566 ที่เพิ่มขึ้นอย่างมาก
ราคาข้าวญี่ปุ่นพุ่ง! สวนทางสต๊อกข้าวร่อยหรอ ต่ำสุดเป็นประวัติการณ์
โดยทั่วไปแล้ว ข้าวที่เพาะปลูกในประเทศญี่ปุ่นจะถูกจัดเก็บจากเกษตรกรโดยสหกรณ์การเกษตรญี่ปุ่น (JA) และกระจายสินค้าผ่านผู้ค้าส่งไปยังซูเปอร์มาร์เก็ต ร้านอาหาร และผู้บริโภครายอื่นๆ ราคาที่ JA ขายข้าวให้กับผู้ค้าส่งถือเป็นตัวชี้วัดมาตรฐานของราคาข้าว ซึ่งกระทรวงเกษตร ป่าไม้ และประมง (MAFF) จะประกาศในแต่ละเดือน
จากข้อมูลเบื้องต้น ราคาข้าวสารที่ยังไม่ได้ขัดสีปริมาณ 60 กิโลกรัมในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2566 อยู่ที่ 15,865 เยน ซึ่งเพิ่มขึ้นประมาณ 14% เมื่อเทียบกับช่วงเวลาเดียวกันของปีก่อนหน้า และถือเป็นระดับสูงสุดในรอบ 11 ปี นอกจากนี้ ปริมาณข้าวคงคลังในภาคเอกชน ณ สิ้นเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2567 มีทั้งหมด 1.56 ล้านตัน ลดลงประมาณ 20% เมื่อเทียบกับเดือนเดียวกันของปีก่อนหน้า ซึ่งถือเป็นระดับต่ำสุดนับตั้งแต่เริ่มมีการรวบรวมสถิติในปี พ.ศ. 2542
ความต้องการข้าวญี่ปุ่นพุ่งครั้งแรกในรอบทศวรรษ หลังนักท่องเที่ยวทะลัก
แม้ความต้องการบริโภคข้าวในญี่ปุ่นจะลดลงปีละประมาณ 100,000 ตัน อันเนื่องมาจากปัจจัยหลายประการรวมถึงจำนวนประชากรที่ลดลง แต่ในช่วงหนึ่งปีจนถึงเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2567 ความต้องการกลับเพิ่มขึ้นเป็นครั้งแรกในรอบ 10 ปี โดยเพิ่มขึ้น 110,000 ตัน เป็น 7.02 ล้านตัน กระทรวงเกษตร ป่าไม้ และประมงของญี่ปุ่น (MAFF) ระบุว่าสาเหตุของการเพิ่มขึ้นนี้ประกอบด้วยการบริโภคข้าวที่เพิ่มขึ้นของนักท่องเที่ยวต่างชาติที่เดินทางมาเยือนญี่ปุ่น และการฟื้นตัวของอุปสงค์หลังจากสถานการณ์การระบาดของโรคโควิด-19
MAFF ได้ดำเนินการประเมินผลกระทบของการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วของจำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติที่เดินทางมายังญี่ปุ่นต่อความต้องการข้าว โดยอ้างอิงจากสมมติฐานที่ว่านักท่องเที่ยวแต่ละคนบริโภคข้าว 78 กรัมต่อมื้อ และรับประทานข้าวสองมื้อต่อวัน ผลการประเมินบ่งชี้ว่าความต้องการข้าวในหมู่นักท่องเที่ยวที่เดินทางมาญี่ปุ่นเพิ่มขึ้นจาก 19,000 ตันในช่วงเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2565 ถึงมิถุนายน พ.ศ. 2566 เป็น 51,000 ตันในช่วงเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2566 ถึงมิถุนายน พ.ศ. 2567 ซึ่งคิดเป็นการเพิ่มขึ้น 31,000 ตัน
ด้านเจ้าหน้าที่จาก MAFF ได้ให้ความเห็นเกี่ยวกับสถานการณ์ข้าวในปัจจุบันว่า มีปริมาณสำรองเพียงพอที่จะตอบสนองความต้องการ และด้วยผลผลิตข้าวใหม่จากการเพาะปลูกในปี พ.ศ. 2567 ที่เริ่มเข้าสู่ตลาดตั้งแต่เดือนกรกฎาคมเป็นต้นไป จึงคาดว่าจะไม่เกิดปัญหาการขาดแคลน
สุดท้ายนี้ แม้เจ้าหน้าที่จะออกมายืนยันว่า มีข้าวสำรองเพียงพอ แต่สถานการณ์ราคาข้าวที่พุ่งสูงขึ้นและปริมาณสำรองที่ลดลง ก็เป็นสัญญาณเตือนให้เห็นถึงความเปราะบางของตลาดข้าวในญี่ปุ่น ท่ามกลางความไม่แน่นอนของสภาพภูมิอากาศและแนวโน้มการบริโภคที่เปลี่ยนแปลงไป การรักษาสมดุลระหว่างอุปสงค์และอุปทานจึงเป็นความท้าทายที่รัฐบาลญี่ปุ่นต้องเตรียมรับมืออย่างรอบคอบ เพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหารให้กับประชากรในระยะยาว
ที่มา nippon.com