ถึงเวลาที่กัมพูชาได้ฤกษ์มี ‘ทางด่วน’ เป็นครั้งแรกแล้ว โดยสำนักข่าวซินหัวรายงานว่า ทางด่วน ‘สายแรก’ ของกัมพูชา เปิดให้บริการแล้วตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคมที่ผ่านมา เพื่อเชื่อมเส้นทางระหว่างกรุงพนมเปญ และเมืองท่าสีหนุวิลล์
ในช่วงสัปดาห์แรกของการเปิดให้บริการนั้นได้รับเสียงตอบรับอย่างคึกคัก มีคนนำยานพาหนะเข้าไปลองใช้บริการถึง 80,231 คัน ระหว่างวันที่ 1-7 ตุลาคม เฉลี่ยวันละ 11,460 คัน
ทางด่วนความยาวกว่า 190 กิโลเมตรสายนี้ ก่อสร้างภายใต้ความร่วมมือระหว่างรัฐบาลกัมพูชาและรัฐบาลจีนภายใต้โครงการแถบและเส้นทาง (BRI) ของจีน ที่มุ่งพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานทั้งทางบกและทางทะเลเชื่อมต่อเอเชีย ยุโรป และแอฟริกา เข้าด้วยกัน โดยต่อยอดมาจากเส้นทางสายไหมในอดีต
โดยบริษัทจีนที่ได้รับสิทธิสัมปทานก่อสร้างไปคือบริษัท China Road and Bridge Corporation (CRBC) ใช้เวลาก่อสร้างกว่า 3 ปี และใช้เงินทุนในการสร้างประมาณ 2 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 7.55 หมื่นล้านบาท)
จากข้อมูลของกระทรวงโยธาธิการและการขนส่งของกัมพูชา ทางด่วนนี้เป็นถนน 4 เลนคู่ โดยแบ่งเป็นข้างละ 2 เลนปูด้วยยางมะตอย ซึ่งจะช่วยร่นระยะเวลาในการเดินทางระหว่างสองเมืองให้สั้นลงจาก 5 ชั่วโมงบนทางหลวงหมายเลข 4 มาเป็น 2 ชั่วโมง อีกทั้งยังช่วยลดความติดขัดบนทางหลวงหมายเลข 4 ซึ่งเป็นทางหลวงที่มีผู้ใช้งานมากที่สุดสายหนึ่งในกัมพูชา
เพ็น โสวิชิต ปลัดกระทรวงพาณิชย์ของกัมพูชา กล่าวว่า ทางด่วนสายนี้จะเป็นถนนสายสำคัญที่จะช่วยกระตุ้นทั้งเศรษฐกิจและการท่องเที่ยวของกัมพูชา เพราะเชื่อมระหว่างเมืองหลวงและเมืองท่าน้ำลึกขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศ ซึ่งจะช่วยให้การขนส่งสินค้าและการเดินทางท่องเที่ยวระหว่างสองเมืองเป็นไปได้อย่างรวดเร็วมากขึ้นกว่าในปัจจุบัน
นอกจากนี้ เมื่อเดือนกันยายนที่ผ่านมา ยังมีการประกาศก่อสร้างทางด่วนหมายเลข 2 ที่จะเชื่อมระหว่างกรุงพนมเปญกับเมืองบาเว็ต จังหวัดสะหวายเรียง ซึ่งเป็นเมืองชายแดนที่ติดกับเวียดนาม อีกด้วย ซึ่งก็เป็นบริษัท CRBC สัญชาติจีนรายเดิมที่จะเป็นผู้ก่อสร้าง โดยมีการเซ็นเอ็มโอยูกันแล้ว และจะนัดเซ็นสัญญาเพื่อเริ่มการศึกษาความเป็นไปได้ของโครงการก่อสร้างในเดือนพฤศจิกายน ก่อนเตรียมการทำสัญญาสัมปทานภายในปลายปี และเริ่มก่อสร้างกลางปี 2023
ซุน จันทอล รัฐมนตรีกระทรวงโยธาธิการและการขนส่ง กล่าวว่า ทางด่วนยาวประมาณ 135 กิโลเมตรนี้จะช่วยกระตุ้นกิจกรรมทางเศรษฐกิจและเพิ่มปริมาณสินค้านำเข้าส่งออกระหว่างกัมพูชาและเวียดนาม
ทำไมกัมพูชาเพิ่งจะมีทางด่วน
และทำไมถึงเป็นเมือง ‘สีหนุวิลล์’
หลายคนอาจจะสงสัยว่า กัมพูชามีรถมากขนาดต้องเปิดทางด่วนข้ามจังหวัดเลยหรือ เพราะนี่ไม่ใช่แค่ทางด่วนในเมืองหลวงเพื่อลดการจราจรแออัดในเมืองกรุง แต่เป็นทางด่วนที่เชื่อมกับเมืองท่าตอนใต้ ที่ยาวถึง 190 กิโลเมตร
ถ้าดูจากตัวเลขรถยนต์(ที่จดทะเบียนตามกฎหมาย) ในกัมพูชา เมื่อช่วงสิ้นปี 2021 อยู่ที่ประมาณ 9.2 แสนคันเท่านั้น เพราะส่วนใหญ่เป็นมอเตอร์ไซค์กันมากกว่าซึ่งมีอยู่ประมาณ 5.2 ล้านคัน ในขณะที่จำนวนรถยนต์ที่จดทะเบียนในประเทศไทยนั้น อยู่ที่ประมาณ 19.7 ล้านคัน
ถ้าดูจากจำนวนรถยนต์อาจจะไม่มาก แต่มันก็สะท้อนได้ว่า “เมืองสีหนุวิลล์” มีความสำคัญมากกับกัมพูชา โดยเฉพาะในด้านเศรษฐกิจการค้า และการลงทุนจาก “จีน”
แม้กัมพูชาจะไม่ได้อยู่ในเส้นทางระเบียงเศรษฐกิจ BRI ของจีน แต่รัฐบาลจีนก็มุ่งมั่นพัฒนาโครงข่ายความเชื่อมโยงเส้นทางต่างๆ ตามนโยบาย BRI โดยสีหนุวิลล์ จ.พระสีหนุ เป็นจังหวัดเดียวที่มีท่าเรือน้ำลึกในกัมพูชา หากสร้างโครงสร้างพื้นฐานต่างๆ เช่น ทางด่วน และอื่นๆ ก็จะสามารถเชื่อมโยงการค้าการลงทุนจากจีนมายังอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง (GMS) ได้มหาศาล
นอกจากนี้ เมื่อมองถึง “ความสัมพันธ์ทางการเมือง” กัมพูชายังถือเป็นพันธมิตรที่เหนียวแน่นที่สุดประเทศหนึ่งของจีน ที่จะไม่เปลี่ยนข้างไปง่ายๆ ตามสถานการณ์การเมืองโลก จึงถือเป็นภูมิศาสตร์ที่มั่นคงที่สุดในแถบอาเซียนด้วย
‘สีหนุวิลล์’ จึงถือเป็นเมืองสำคัญใน BRI เป็นหนึ่งในเมืองที่เป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษของจีน (SEZ) สีหนุวิลล์ได้รับเงินลงทุนจากบริษัทและธุรกิจจีนตั้งแต่ปี 2017 ทำให้ช่วง 2017-2018 มีธุรกิจจีนหลั่งไหลเข้าไปเปิดทำการอยู่ในเมืองจำนวนมาก เช่น อาคารที่พักอาศัย และคาสิโน รวมไปถึงมีชาวจีนย้ายเข้าไปอาศัยอยู่ในเมืองเพื่อทำธุรกิจ
โดยในปี 2017 มีชาวจีนเข้าไปอาศัยอยู่ในสีหนุวิลล์ถึง 78,000 คน ซึ่งเมื่อเทียบกับจำนวนประชากรในเมืองทั้งหมด 150,000 คนแล้ว ก็ถือได้ว่ามีคนจีนเข้าไปอยู่มากกว่าครึ่ง ทำให้ราคาอสังหาริมทรัพย์เพิ่มขึ้นอย่างมากในช่วงนั้น จนประชาชนคนท้องถิ่นเองสู้ราคาที่ดินไม่ไหว
อย่างไรก็ตาม หลังรัฐบาลกัมพูชาออกมาดำเนินมาตรการ “แบนการพนันออนไลน์” เพราะถูกรัฐบาลจีนกดดันให้กวาดล้างการพนันในปี 2019 ธุรกิจการพนันของจีนจำนวนมากก็ม้วนเสื่อกลับประเทศ ประกอบกับมีการระบาดของโควิด-19 ทำให้เศรษฐกิจในสีหนุวิลล์ซบเซาลง และเกิดปัญหาแก๊งหลอกลวงออนไลน์ที่เข้ามาอยู่แทนธุรกิจพนันออนไลน์ของจีน และส่งผลกระทบต่อชื่อเสียงของเมืองที่ย่ำแย่ลง
โดยในเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา เหลือคนจีนอาศัยอยู่ในสีหนุวิลล์เพียง 23,375 คน จากเดิมที่เคยมีชาวจีน (รวมทั้งผู้พำนักอาศัยถาวร) ถึง 200,000 คน ก่อนจะมีการแบนพนันออนไลน์ และมีตึกที่ยังค้างรอการก่อสร้างต่อถึง 1,155 หลัง หลังจากที่การลงทุนจากจีนชะงักลงในช่วงโควิด
ทว่าสถานการณ์เหล่านี้ก็ยังไม่สะเทือนเดิมพันเศรษฐกิจที่กัมพูชามีต่อจีน และโอกาสที่สีหนุวิลล์จะยังคงเป็นเมืองเศรษฐกิจสำคัญของประเทศต่อไป
ที่มา: Financial Times, Think China, Global Times, Khmer Times