การเงินต้องรู้ เมื่อออกจากงานกะทันหัน

ธุรกิจปิดตัว ถูกบริษัทเลิกจ้าง เป็นเรื่องใกล้ตัวมากกว่าที่คิด แม้ทำงานในองค์กรหรือบริษัทในเครือขนาดใหญ่ และเมื่อไม่เคยเตรียมพร้อมกับสถานการณ์นี้มาก่อน การรู้ทันและจัดการเรื่องเงินที่อยู่ต่อหน้า จึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับคนที่ถูกให้ออกจากงาน

คอนเทนต์แนะนำ

เปิดใจ น้องเฟิร์น นิสิตคณะเภสัชศาสตร์ ผู้ชนะเลิศออกแบบโลโก้ "หมูเด้ง"

"ใหม่ ดาวิกา" ไม่ทน! ฟ้องคนด่าแรง เอาเงินมาช่วยเหลือสัตว์

ตำนาน นางนพมาศ จากพิธี "จองเปรียง" สมัยสุโขทัย สู่ประเพณี "ลอยกระทง"

1.ลาออกเอง vs ถูกให้ออก ได้เงินและภาษีต่างกัน

เมื่อถูกให้ออกจากงาน โดยไม่มีความผิด ตามกฎหมายนายจ้างต้องจ่ายเงินชดเชย หากผู้ที่ถูกให้ออกทำงานกับบริษัทมาไม่น้อยกว่า 120 วัน หรือ 4 เดือน โดยจำนวนเงินที่ได้รับจะขึ้นอยู่กับอายุงาน

อายุงานไม่น้อยกว่า 120 วัน แต่ไม่ถึง 1 ปี  เงินชดเชยเทียบกับค่าจ้าง/เงินเดือน  เท่ากับค่าจ้าง 1 เดือนสุดท้าย (30 วัน)

อายุงาน 1 ปีขึ้นไป แต่ไม่ถึง 3 ปี เงินชดเชยเทียบกับค่าจ้าง/เงินเดือน   เท่ากับค่าจ้าง 3 เดือนสุดท้าย (90 วัน)

อายุงาน 3 ปีขึ้นไป แต่ไม่ถึง 6 ปี เงินชดเชยเทียบกับค่าจ้าง/เงินเดือน เท่ากับค่าจ้าง 6 เดือนสุดท้าย (180 วัน)

อายุงาน 6 ปีขึ้นไป แต่ไม่ถึง 10 ปี เงินชดเชยเทียบกับค่าจ้าง/เงินเดือน เท่ากับค่าจ้าง 8 เดือนสุดท้าย (240 วัน)

อายุงาน 10 ปีขึ้นไป แต่ไม่ถึง 20 ปี เงินชดเชยเทียบกับค่าจ้าง/เงินเดือน เท่ากับค่าจ้าง 10 เดือนสุดท้าย (300 วัน)

อายุงาน 20 ปีขึ้นไปเงินชดเชยเทียบกับค่าจ้าง/เงินเดือน  เท่ากับค่าจ้าง 13.3 เดือนสุดท้าย (400 วัน)

เงินชดเชยตามกฎหมายแรงงานที่ได้รับ ในกรณีถูกให้ออกจากงานแบบไม่ทันตั้งตัว (เช่น ไม่ใช่การสิ้นสุดสัญญาจ้าง ไม่ใช่เพราะเหตุเกษียณอายุ) ล่าสุดได้มีมติคณะรัฐมนตรี เมื่อ 18 มิ.ย. 67 ให้มีการปรับเพดานการยกเว้นภาษีเพิ่มเติม (มีผลย้อนหลัง ตั้งแต่ 1 ม.ค. 66) โดยได้รับการยกเว้นภาษีไม่เกินค่าจ้าง 400 วันสุดท้าย (หรือเงินเดือน 13.3 เดือนสุดท้าย) แต่ไม่เกิน 600,000 บาท ดังนั้นเฉพาะเงินชดเชยส่วนที่เกินกว่านี้เท่านั้น ที่ต้องเสียภาษี

ในบางกรณีบริษัทอาจเสนอเงินก้อนให้เท่ากับหรือมากกว่าจำนวนเงินชดเชยตามกฎหมายแรงงาน เพื่อจูงใจให้พนักงานลงนามลาออกเองโดยสมัครใจ ซึ่งแม้จำนวนเงินที่ได้รับอาจเท่ากับหรือมากกว่าการถูกให้ออกจากงาน แต่ก็ส่งผลให้เงินก้อนที่ได้รับต้องนำไปยื่นภาษีทั้งจำนวน (ไม่ได้รับการยกเว้นบางส่วน เหมือนกรณีถูกให้ออกจากงาน) รวมถึงสิทธิอื่นๆ ที่อาจเรียกร้องในอนาคต หากการเลิกจ้างนั้นไม่เป็นธรรม เนื่องจากลูกจ้างสมัครใจลาออกเอง

2.จัดการเงินก้อน ก่อนเสียภาษี

เงินที่ได้รับจากบริษัทที่เลิกจ้างพนักงาน มักประกอบด้วย เงินเดือน เงินโบนัส จากการทำงานในเดือนล่าสุดที่ควรได้รับปกติ รวมถึงเงินก้อนที่ได้ครั้งเดียวเพราะเหตุออกจากงาน เช่น เงินชดเชยตามกฎหมายแรงงาน เงินก้อนพิเศษที่นายจ้างให้เพิ่มเติมจากเงินชดเชย (ถ้ามี) และเงินจากกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ ฯลฯ โดยเงินก้อนที่ได้ครั้งเดียวเพราะเหตุออกจากงานหากมีอายุงานในที่ทำงานปัจจุบันตั้งแต่ 5 ปีขึ้นไป สามารถเลือกเสียภาษีด้วยการคำนวณแบบ ใบแนบ ภ.ง.ด. 90/91 ได้ ซึ่งจะเป็นการแยกฐานเงินได้ออกจากรายได้ปกติและมีวิธีการคำนวณภาษีที่ต่างออกไป ส่งผลให้ภาษีส่วนนี้มีจำนวนไม่สูงนัก

อย่างไรก็ตาม สำหรับเงินก้อนจากกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ หากไม่ต้องการถูกหักภาษีไม่ว่าจะมีอายุงานมากกว่า 5 ปีหรือไม่ ก็มีทางเลือกที่จะไม่นำเงินก้อนนั้นออกมาใช้จ่าย ส่งผลให้ไม่ต้องเสียภาษีด้วย โดยโอนเงินจากกองทุนสำรองเลี้ยงชีพเดิม ไปเข้า (1) กองทุนสำรองเลี้ยงชีพที่ทำงานใหม่ หรือ (2) กองทุน RMF ของ บลจ. ที่เป็นผู้บริหารกองทุนสำรองเลี้ยงชีพนั้น เพื่อรอนำเงินก้อนดังกล่าวออกมาใช้หลังเกษียณ เช่น อายุ 55 ปีขึ้นไป

3.การสร้างหนี้และรีไฟแนนซ์ ต้องชะลออไปก่อน

สำหรับคนที่มีแผนจะขอสินเชื่อ เช่น บัตรเครดิต สินเชื่อรถยนต์ สินเชื่อบ้าน ฯลฯ รวมไปถึงการขอรีไฟแนนซ์สินเชื่อบ้านจากธนาคารเดิมไปธนาคารใหม่เพื่อหวังลดภาระดอกเบี้ยหรือเงินผ่อนลง หากถูกเลิกจ้างก็ต้องชะลอแผนนี้ออกไป เนื่องจากปัจจัยหลักของธนาคารในพิจารณาสินเชื่อ ได้แก่ ความสามารถในการชำระหนี้ และความมั่นคงของรายได้ ดังนั้นเมื่อถูกเลิกจ้างหรือไม่มีงานทำ ย่อมไม่มีรายได้และความสามารถในการชำระหนี้ หรือแม้หางานใหม่มารองรับได้ทันที ธนาคารก็ต้องพิจารณาความมั่นคงของรายได้จากอายุงานที่ทำงานใหม่ ซึ่งอย่างน้อยก็ต้องผ่านช่วงทดลองก่อน

4.อย่าลืม รับสิทธิประกันสังคม

สำหรับคนที่ทำงานประจำและจ่ายเงินประกันสังคมมาแล้ว 6 เดือนขึ้นไป ไม่ว่าจะต่อเนื่องหรือไม่ ในช่วง 15 เดือนที่ผ่านมา (เช่น กรณีเพิ่งมีการย้ายหรือว่างงานก่อนหน้านี้) หากถูกเลิกจ้างหรือสมัครใจลาออกจากงานเอง ก็สามารถติดต่อประกันสังคม เพื่อขอรับเงินทดแทนกรณีว่างงานได้ โดยแบ่งเป็น 2 กรณี

• กรณีถูกเลิกจ้าง โดยไม่ได้กระทำความผิด >> สามารถขอรับเงินทดแทนได้ 50%ของฐานเงินเดือนสูงสุด 15,000 บาท หรือสูงสุดเดือนละ 7,500 บาท ตลอดช่วงที่ว่างงาน ได้ไม่เกิน 6 เดือน หรือรวมกันไม่เกิน 45,000 บาท
• กรณีลาออกเองโดยสมัครใจ >> สามารถขอรับเงินทดแทนได้ 30%ของฐานเงินเดือนสูงสุด 15,000 บาท หรือสูงสุดเดือนละ 4,500 บาท ตลอดช่วงที่ว่างงาน ได้ไม่เกินปีละ 3 เดือน หรือรวมกันไม่เกิน 13,500 บาท

โดยต้องติดต่อประกันสังคมภายใน 30 วัน นับตั้งแต่วันที่ถูกเลิกจ้างหรือลาออกจากงาน ต้องขึ้นทะเบียนผู้ว่างงานผ่านระบบอินเทอร์เน็ต (เว็บไซต์ https://e-service.doe.go.th ) ของสำนักงานจัดหางานของรัฐ และรายงานตัวกับสำนักงานจัดหางานไม่น้อยกว่าเดือนละ 1 ครั้งด้วย

เหตุไม่คาดฝันเกิดขึ้นได้เสมอ ไม่เพียงแต่การถูกเลิกจ้าง แต่ยังรวมถึงโรคภัยไข้เจ็บ เสาหลักจากไปก่อนวัยอันควร รวมถึงการสูญเงินลงทุนจากภาวะตลาดหรือการบริหารของผู้ออกตราสาร ฯลฯ การรู้จักเก็บออม กระจายเงินลงทุนเพื่อลดความเสี่ยง และมีประกันเพื่อโอนความเสี่ยงที่จำเป็น เป็นสิ่งที่ทุกคนควรให้ความสำคัญและไม่มองข้าม เพื่อให้ชีวิตพร้อมรับมือกับสถานกาณ์ต่างๆ ได้บ้าง ไม่ตื่นตระหนกจนเกินไปหากเหตุการณ์นั้นมาถึง