รศ.ดร.ดุลยภาค ปรีชารัชช นายกสมาคมภูมิภาคศึกษาและอาจารย์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เพิ่งลงพื้นที่บริเวณริมชายแดนไทย-เมียนมา บริเวณที่มีปัญหา หลังไทยระบุว่า กองกำลังสหรัฐว้า หรือว้าแดง รุกล้ำเข้ามาตั้งฐานทัพในดินแดนของไทย โดยอาจารย์เชื่อว่า กองกำลังว้าแดงน่าจะไม่ถอนฐานทัพออกไปแน่
สำหรับบริเวณชายแดนไทยและเมียนมานั้น จริงๆแล้วเมื่อดูด้วยตาเปล่าก็บอกได้ยากว่า ฝั่งไหนเป็นของไทยหรือของเมียนมา เพราะเป็นพรมแดนธรรมชาติ แต่เมื่อมองจากสันเขาก็จะเห็นได้ว่า มีบางส่วนของฐานทัพกลุ่มว้าแดงที่ล้ำเข้ามาแบบไม่ชัด แต่ขณะเดียวกัน ก็มีบางส่วนที่ล้ำเข้ามาแบบชัดเจน เช่น บริเวณหมู่บ้านหนองหลวง อำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก ซึ่งล้ำชายแดนไทยเข้ามาราว 1-2 กิโลเมตร
อาจารย์ตั้งคำถามว่า เหตุใดฝั่งไทยจึงยังไม่เคลื่อนไหว เพราะในส่วนของบางฐานทัพที่ล้ำเข้ามาอย่างชัดเจนนั้นเป็นการละเมิดอธิปไตยของไทย ซึ่งไทยมีสิทธิ์ใช้กองทหารขับไล่ได้ และจริงๆแล้ว การล่วงล้ำอธิปไตยนั้น ถ้าหากไทยไม่จัดการ ก็จะถือว่าเป็นการผิดกฎหมายของประเทศเช่นกัน
อาจารย์ยังเปรียบเทียบกับกรณีเมียนมาจับเรือประมงไทยที่ล่วงละเมิดน่านน้ำเข้าไป เมียนมาก็ยังจับกุมและดำเนินคดี ในขณะที่ฝั่งของไทยนั้น ทั้งที่มีประมวลกฎหมายอาญาชัดเจน เหตุใดจึงยังไม่มีการดำเนินคดีอะไร
อย่างไรก็ตาม การใช้กำลังน่าจะยังไม่เกิดขึ้น รัฐบาลไทยน่าจะรอเจรจาก่อน โดยอาจารย์มองว่า การเจรจาอาจจะเป็นการทอดเวลาให้ผ่านช่วงปีใหม่ไปก่อน เพราะถ้าหากเกิดสถานการณ์ความไม่สงบช่วงนี้ก็อาจจะกระทบกับเศรษฐกิจและการท่องเที่ยวในช่วงวันหยุดยาว และถ้าหากผ่านการเจรจาไปแล้ว แต่ยังไม่ได้ข้อสรุปอะไร ก็อาจจะขยับด้วยการเสริมกำลัง หรือจัดการซ้อมรบขนาดย่อมก่อน
ทั้งนี้ พลตรีซอ มิน ตุน โฆษกรัฐบาลทหารเมียนมา กล่าวผ่านสื่อของรัฐเมื่อวันจันทร์ที่ผ่านมาว่าว่า ตัวแทนจากกองทัพเมียนมาจะพบปะกับรัฐบาลไทย โดยประเด็นหลักจะเป็นปัญหาชายแดนและอาชญากรรมข้ามพรมแดน แต่ไม่ได้ระบุวันเวลาที่แน่ชัด
ก่อนหน้านี้ เจ้าหน้าที่ไทยได้หารือกับตัวแทนว้าแดงที่จังหวัดเชียงใหม่ในเดือนพฤศจิกายน และกำหนดเส้นตายให้ถอนตัวออกจากฐานที่ตั้งภายในวันที่ 18 ธันวาคม อย่างไรก็ตาม กองกำลังว้าแดงปฏิเสธข้อเรียกร้องดังกล่าวเมื่อวันที่ 7 ธันวาคม โดยระบุว่าปัญหานี้ควรได้รับการหารือในระดับรัฐบาล แต่ย้ำว่ากองทัพไทยไม่ใช่ศัตรูของพวกเขา
ทั้งนี้ ไทยจำเป็นต้องคุยกับรัฐบาลทหารเมียนมาในเรื่องนี้ เนื่องจากว้าแดงไม่ได้เป็นรัฐเอกราช และเมื่อเป็นปัญหาพรมแดนระดับประเทศ ก็จำเป็นต้องคุยกับรัฐบาลอีกฝ่าย
แต่ถ้าหากเราไปดูในพื้นที่ริมชายแดนไทย-เมียนมาจริงๆแล้ว จุดที่เป็นปัญหากันอยู่เป็นจุดที่กองกำลังว้าแดงมีอิทธิพลอย่างเข้มข้น โดยเฉพาะในจุดติดกับอำเภอปางมะผ้า จังหวัดแม่ฮ่องสอนของไทย ซึ่งจุดนั้นกองทัพรัฐบาลทหารเมียนมาไม่ได้มีอิทธิพลใดๆเลย
สำหรับฐานทัพชายแดน 9 แห่งที่เป็นข้อพิพาทนี้ กองกำลังว้าแดงอ้างว่าอยู่ใน “เขตทหาร 171” ของพวกเขา และตั้งอยู่ในเขตเมืองในรัฐฉาน ซึ่งติดชายแดนตอนเหนือของไทย