ฆ่าตัวตาย-โซเชียลบูลลี ความกดดันจากการแบกภาพลักษณ์ของศิลปินเกาหลี
ในช่วงปีที่ผ่านมา มีข่าวศิลปินเกาหลีใต้ประสบปัญหาทางสุขภาพจิตและฆ่าตัวตายออกมาอย่างต่อเนื่อง โดยบางครั้ง การฆ่าตัวตายเกิดขึ้นหลังการกระทำความผิดอะไรบางอย่างหรือมีข่าวลบ
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
บทความนี้ Spotlight ชวนไปวิเคราะห์ว่า การที่สังคมมีบทลงโทษอันรุนแรงต่อคนดังอาจจะเป็นเรื่องดี เพราะทำให้เหล่าคนดังตระหนักว่า ไม่ควรใช้อภิสิทธิ์ทำอะไรออกนอกลู่นอกทาง แต่มันจำเป็นต้องรุนแรงถึงขั้นที่พวกเขาหรือเธอต้องแลกมาด้วยชีวิตด้วยหรือ?
เกาหลีใต้ส่งออกวัฒนธรรมจนโด่งดังระดับโลก
กระแสวัฒนธรรมเกาหลี หรือฮัล-รยู ถูกส่งออกไปทั่วโลกผ่านภาพยนตร์ ดนตรี และซีรีส์ ทั้งหมดล้วนได้รับความนิยมอย่างต่อเนื่อง แต่การที่เหล่าศิลปิน ดารา นักร้องเหล่านั้นก้าวขึ้นมาประสบความสำเร็จ มันหมายความว่า พวกเขาก้าวขึ้นมาเป็นทรัพยากรของรัฐบาลเกาหลีอีกด้วย
Casa Asia ซึ่งเป็นองค์กรภาครัฐของยุโรปที่ศึกษาเอเชีย รายงานว่า ในปี 2004 มูลค่าของฮัล-รยูคิดเป็นเพียง 0.2% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ หรือ GDP ของ เกาหลีใต้ หรือประมาณ 1,800 ล้านดอลลาร์สหรัฐ แต่ในปี 2019 ตัวเลขดังกล่าวพุ่งสูงขึ้นกว่า 6 เท่า แตะระดับ 12,000 ล้านดอลลาร์
ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา อุตสาหกรรมการส่งออกวัฒนธรรมนี้ยังคงเติบโตอย่างต่อเนื่อง อันเป็นผลจากการสนับสนุนของกระทรวงวัฒนธรรมเกาหลีใต้ที่ลงทุนในภาคส่วนนี้มายาวนาน ความสำเร็จของเกาหลีใต้ปรากฏชัดผ่านการคว้ารางวัลระดับนานาชาติของบุคลากรจากเกาหลีใต้ เช่น การที่บง จุนโฮ ผู้กำกับเกาหลีใต้ พาภาพยนตร์เรื่อง Parasite ไปคว้ารางวัลออสการ์ได้ หรือจะเป็นวง BTS ที่พา K-Pop ไประดับโลก และยังมีซีรีส์มากมาย รวมถึงรายการยอดฮิต เช่น The King of Mask Singer ซึ่งถูกนำไปดัดแปลงในหลายประเทศ รวมถึงประเทศไทย
ศิลปินกับการแบกภาระและความคาดหวัง
รามอน ปาเชโก ประธาน KF-VUB Korea แห่งศูนย์ความมั่นคง การทูต และยุทธศาสตร์ (CSDS) ซึ่งตั้งอยู่ในกรุงบรัสเซลส์ของเบลเยียม เปรียบเทียบคนในวงการบันเทิงเกาหลีใต้กับนักกีฬาระดับโลก โดยเน้นย้ำถึงภาระอันหนักหน่วงในการเป็นตัวแทนของประเทศและวินัยที่เข้มงวดเพื่อไปให้ถึงความเป็นเลิศ เพราะสิ่งที่เริ่มต้นจากกลยุทธ์ทางเศรษฐกิจของรัฐบาลเกาหลีใต้ กลับกลายเป็นสินทรัพย์ทางการทูตและโฆษณาที่ทรงพลัง
เขายังอธิบายว่า แม้แต่ภาพยนตร์ที่วิพากษ์วิจารณ์ปัญหาความเหลื่อมล้ำของสังคมเกาหลีใต้อย่าง Parasite ก็ยังถูกมองว่าเป็นสิ่งที่ช่วยประชาสัมพันธ์ประเทศในเชิงบวก
เอสแตร์ ตอร์เรส-ซีมอน นักวิจัยด้านเกาหลีจากมหาวิทยาลัย Autonomous University of Barcelona (UAB) ระบุว่า เมื่อคุณทำงานที่มีอิทธิพลโดยตรงต่อเศรษฐกิจของประเทศ มันแทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่จะหลีกหนีจากความกดดันนั้น แต่เกาหลีใต้ยังหวังว่า “ไอคอนคนดัง” ควรจะมีลักษณะนิสัยหรือพฤติกรรมที่เป็นไปตามขนบประเพณีดั้งเดิม จนบางครั้งมันก็มากเกินไปถึงขั้นไม่สะท้อนความเป็นจริงของสังคม คนดังจำเป็นต้องมีพฤติกรรมที่สมบูรณ์แบบ ซึ่งเป็นเรื่องที่ซับซ้อนมาก
เมื่อทำผิด ถูกประณามจากสังคมจนรับไม่ไหว
หนึ่งในนักแสดงดาวรุ่งของวงการ K-Drama คิมแซรน วัย 24 ปี ถูกพบเสียชีวิตภายในบ้านพักของเธอที่กรุงโซลเมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ ตำรวจท้องถิ่นสันนิษฐานว่าเป็นการฆ่าตัวง ย้อนกลับไปในปี 2022 เธอเคยถูกตัดสินโทษจากการเมาแล้วขับและถูกปรับเป็นเงิน 20 ล้านวอน (ประมาณ 13,000 ดอลลาร์สหรัฐ) นับแต่นั้นมา เธอพยายามหวนคืนสู่วงการแต่ไม่ประสบความสำเร็จ
หลังการเสียชีวิตของเธอ กลุ่มแฟนคลับ Women Celebrities Gallery ได้ออกมาแสดงจุดยืนต่อต้านกระแสวิพากษ์วิจารณ์ที่รุนแรงบนโซเชียลมีเดีย ซึ่งนำไปสู่การจบชีวิตของเธอเอง
ส่วนกรณีของอี ซอน-กยุน นักแสดงจาก Parasite ซึ่งถูกพบว่าเสียชีวิตอยู่ภายในรถยนต์ที่จอดทิ้งไว้กลางกรุงโซล เมื่อเดือนธันวาคม ปี 2023 หลังจากถูกสอบสวนในคดีที่เกี่ยวข้องกับการใช้กัญชา ภายหลังเจ้าหน้าที่พบจดหมายลาตายในบ้านของเขา
ตอร์เรส-ซีมอน นักวิจัยชี้ให้เห็นว่า ในเกาหลีใต้ บทลงโทษสำหรับการใช้ยาเสพติดไม่เพียงแต่รุนแรงในเชิงกฎหมาย แต่ยังนำไปสู่การถูกประณามจากสังคมอย่างรุนแรงอีกด้วย
หลังการเสียชีวิตของทั้งคู่ ก็นำมาสู่การถกเถียงกันในสังคมว่า หากทำผิดกฎหมายและถูกลงโทษแล้ว พวกเขาหรือเธออาจจะไม่จำเป็นต้องได้รับโอกาสให้กลับคืนสู่วงการ แต่ยังควรมีที่ยืนในสังคมหรือไม่?
ฮัน บยองชุล นักปรัชญาเกาหลีใต้ ซึ่งอาศัยอยู่ในเยอรนี และเป็นผู้เขียนหนังสือเรื่อง The Burnout Society ซึ่งวิเคราะห์ประชากรในประเทศพัฒนาแล้ว ถึงความเครียดและเหนื่อยล้าจากการทำงาน การใช้โทรศัพท์มือถือมากไป ความเห็นแก่ตัวในทุกระดับ และการไม่มีชีวิตส่วนตัว
ในการสัมภาษณ์ เมื่อพูดคุยเกี่ยวกับอัตราการฆ่าตัวตายในประเทศเกาหลีใต้ ซึ่งส่งผลกระทบต่อทุกชนชั้นในสังคม โดยอธิบายถึงแรงกดดันทางการแข่งขันและการทำงานอันหนักหน่วงที่ชาวเกาหลีต้องเจอ ฮันเปิดเผยว่า ความเป็นปึกแผ่นในสังคมกำลังพังทลาย ผู้คนได้รับผลกระทบจากความซึมเศร้า และที่เห็นได้ชัดคือประชาชนไม่สามารถรับมือกับความเครียดได้ และเมื่อพวกเขาล้มเหลว พวกเขาไม่โทษสังคม แต่โทษตนเอง พวกเขารู้สึกอับอายและตัดสินใจจบชีวิตตนเอง
อย่างไรก็ตาม มาตรการทางสังคมก็เป็นเหมือนบทลงโทษสำหรับเหล่าคนดังที่ได้รับอภิสิทธิ์และมีภาษีสังคมสูงกว่าคนทั่วไปอยู่แล้ว การที่สังคมมีบทลงโทษที่รุนแรง ก็อาจจะทำให้คนเหล่านั้นตระหนักว่า ไม่ควรใช้อภิสิทธิ์ทำอะไรออกนอกลู่นอกทาง
อัตราการฆ่าตัวตายของเกาหลีใต้ในปี 2024 สูงที่สุดในรอบ 13 ปี
หน่วยงานป้องกันการฆ่าตัวตายในเกาหลีใต้รายงานสถิติเมื่อปลายเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมาว่า อัตราการฆ่าตัวตายในเกาหลีใต้เมื่อปี 2024 แตะระดับสูงสุดในรอบ 13 ปี โดยพบว่ามีการฆ่าตัวตายเกิดขึ้น 14,439 ครั้ง หรือถ้าคิดเป็นเฉลี่ยจะตกวันละ 39.5 คดี นับเป็นตัวเลขสูงสุดตั้งแต่ปี 2011 ซึ่งในปีนั้นตัวเลขการฆ่าตัวตายอยู่ที่ 15,906 ราย
เมื่อจำแนกเพศพบว่า ในปี 2024 มีคดีการฆ่าตัวตายของผู้ชาย 10,341 คน และผู้หญิง 4,098 คน โดยเมื่อแบ่งตามช่วงวัยพบว่า ช่วงวัย 50 ปี เป็นช่วงอายุที่ฆ่าตัวตายมากที่สุดคือ 21 เปอร์เซ็นต์ รองลงมาคือ ช่วงวัย 40 ปี 19 เปอร์เซ็นต์ ช่วงวัย 60 ปี 16.5 เปอร์เซ็นต์ และช่วงวัย 30 ปี 13.4 เปอร์เซ็นต์
เกาหลียังเป็นประเทศที่มีอัตราการฆ่าตัวตายสูงที่สุดในกลุ่มประเทศองค์การเพื่อความร่วมมือและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ หรือ OECD และรัฐบาลพยายามแก้ปัญหานี้มาตลอด โดยออกนโยบายป้องกันการฆ่าตัวตายมาตั้งแต่ปี 2004 รวมถึงบังคับใช้กฎหมายป้องกันการฆ่าตัวตายในปี 2011 หน่วยงานที่รับผิดชอบเรื่องนี้คือ กองทุนป้องกันการฆ่าตัวตายเกาหลีและศูนย์ป้องกันการฆ่าตัวตาย ซึ่งตั้งอยู่ตามพื้นที่ต่างๆ จะทำหน้าที่ให้ความรู้ จัดอบรมและบริการอื่นๆ โดยมีเป้าหมายเพื่อลดอัตราการฆ่าตัวตายจากปี 2023-2027 ให้ลดลง 30 เปอร์เซ็นต์
