วิถีชุมชนบ้านตรอกแคกับการตามรอยพ่อแบบวิถีพอเพียง ในโครงการพัฒนาและรณรงค์การใช้หญ้าแฝกอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
บ้านตรอกแค ตำบลขอนหาด อำเภอชะอวด จังหวัดนครศรีธรรมราช ในช่วงหน้าแล้ง มักจะเจอปัญหาดินแห้งและแข็งมาก ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ ในช่วงฤดูฝนหน้าดินถูกชะล้าง ก่อให้เกิดปัญหาดินเสื่อมโทรมตามมา เป็นอุปสรรคต่อการเพาะปลูกพืชเป็นอย่างมาก สถานีพัฒนาที่ดินนครศรีธรรมราชสนับสนุนกล้าหญ้าแฝกซึ่งเป็นพืชที่มีระบบรากหยั่งลึกลงดิน ป้องกันการชะล้างพังทลายของดิน สามารถนำมาใช้ในการอนุรักษ์ดินและน้ำโดยการปลูกเป็นแถวขวางความลาดชันเพื่อช่วยชะลอความเร็วของน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ การปลูกหญ้าแฝกเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ำ เป็นวิธีง่าย ๆ ที่เกษตรกรสามารถทำได้เอง ไม่ต้องดูแลรักษามากนัก เป็นวิธีการที่ประหยัดและลงทุนน้อย
โดยนางสิริมาน หม่อมนวล นักวิชาการเกษตรชำนาญการ สถานีพัฒนาที่ดินนครศรีธรรมราช กล่าวว่า “ในทุก ๆ ครั้งที่มีการแจกจ่ายหญ้าแฝกให้เกษตรกรไปปลูกในพื้นที่ของเกษตรกร เจ้าหน้าที่จะต้องทราบข้อมูลพื้นที่โดยเฉพาะเรื่องความลาดชัน ความยาวของพื้นที่ เพื่อเป็นตัวช่วยในการวางแผนการปลูกที่เหมาะสมและถูกต้องตามหลักการอนุรักษ์ดินและน้ำ จากนั้นเจ้าหน้าที่จะลงพื้นที่พร้อมกับให้คำแนะนำถึงวิธีการปลูก ขั้นตอนในการปลูก เช่น จำนวนต้นกล้าหญ้าแฝกต่อหลุม ระยะปลูก เพื่อให้เกษตรกรมีความรู้และปฏิบัติได้อย่างถูกต้อง หญ้าแฝกมีระบบรากที่จะผสานกันเปรียบเสมือนกำแพงที่มีชีวิตใต้ดิน ช่วยในการสกัดความชื้นทำให้รากหญ้าแฝกสามารถดึงน้ำที่อยู่ลึกเลยบริเวณรากพืช ซึ่งพืชไม่สามารถนำน้ำนั้นมาใช้ได้ ให้กลับมาใช้ได้อีก ยืดอายุของต้นไม้ให้สามารถทนแล้งได้อีกระยะหนึ่ง”
ทางด้านนางสุจิตรา รัตนะ ประธานเครือข่ายคนรักแฝก สำนักงานพัฒนาที่ดินเขต 11สถานีพัฒนาที่ดินนครศรีธรรมราช เปิดเผยว่า คุณครูได้มีโอกาสเดินทางมาอาศัยในพื้นที่บ้านตรอกแคที่มีโครงการพระราชดำริอยู่แล้ว เกี่ยวกับงานทอของสมเด็จพระราชินีประจวบกับได้มีการนำหญ้าแฝกมาปลูกที่ศูนย์ศิลปาชีพที่บ้านตรอกแคเมื่อปี พ.ศ. 2559 และยังมีการนำหญ้าแฝกมาทำแป็นผลิตภัณฑ์เป็นผ้าขึ้นเป็นครั้งแรก นอกจากผ้าแล้วก็ยังนำไปทำเป็นกระเป๋า หมวก และตะกร้าใส่ของต่าง ๆ สร้างอาชีพ สร้างรายได้ให้กับพี่น้องเกษตรกรในชุมชนตามคอนเซ็ป ที่ว่า “ศูนย์ศิลปาชีพพระราชินี ทุนของภูมิปัญญากลุ่มเยาวชนในการสร้างอาชีพ จากวัสดุธรรรมชาติ”
การนำจุดเด่นหรือของที่ขึ้นชื่อประจำชุมชนอย่างหญ้าแฝกพระราชา ที่นอกจากจะช่วยในการอนุรักษ์ดินและน้ำ ป้องกันการชะล้างพังทลายของหน้าดิน นอกจากจะช่วยสร้างผลผลิตที่มั่นคงให้กับเกษตรกรแล้ว หญ้าแฝกยังเป็นหญ้าที่สามารถนำมาแปรรูปเป็นงานหัตถกรรมต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นกระเป๋าจักรสาน ตะกร้า หมวก กล่องใส่ของอเนกประสงค์ และผลิตภัณฑ์ผ้าที่มีลวดลายที่สวยงาม สร้างเป็นอาชีพเสริมให้กับพี่น้องเกษตรกรในชุมชนบ้านตรอกแคได้ ถือเป็นการนำหญ้าแฝกมาเป็นส่วนหนึ่งของการสร้างชิ้นงานและสร้างรายได้จากงานหัตกรรมของพี่น้องเกษตรกร จนเกิดเป็นคำที่ว่า “หญ้าแฝกของพ่อ ผ้าทอของแม่”
