ประชากรจีนมีจำนวนลดลงครั้งแรกในรอบกว่า 60 ปี พบจำนวนเด็กเกิดน้อยเพราะคนจีนยุคใหม่ไม่อยากแต่งงาน และมีลูก ในขณะที่อัตราผู้เสียชีวิตเพิ่มขึ้นอย่างมากจากการระบาดของโควิด
จากข้อมูลของสำนักสถิติแห่งชาติของจีน ในปี 2022 จำนวนประชากรของจีนลดลงไปถึง 850,000 คน ลงไปเหลือ 1.41 พันล้านคนในปัจจุบัน และมีจำนวนเด็กเกิดใหม่ 9.56 ล้านคน ลดลงจากยอด 10.62 ล้านคนในปีก่อนหน้า ในขณะที่มีผู้เสียชีวิต 10.41 ล้านคน เพิ่มขึ้นเล็กน้อยจาก 10 ล้านคนในปีก่อนหน้า หลังจากพบยอดผู้เสียชีวิตจากโควิด-19 เพิ่มขึ้นตั้งแต่เดือนธันวาคมหลังรัฐบาลตัดสินใจยกเลิกนโยบาย Zero-Covid อย่างกะทันหัน
โดยจากการเปิดเผยข้อมูลของเจ้าหน้าที่จีนเมื่อสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา มีผู้เสียชีวิตจากโรคโควิด-19 เกือบ 60,000 คนระหว่างวันที่ 8 ธันวาคมปี 2022 และ 12 มกราคมปี 2023 โดยส่วนมากเป็นผู้สูงอายุ อายุเฉลี่ย 80.3 ปี
สถิติล่าสุดนี้สะท้อนความพยายามที่ล้มเหลวของรัฐบาลจีนที่จูงใจให้ครอบครัวจีนมีลูกกันมากขึ้น โดยตั้งแต่ปี 2021 รัฐบาลจีนได้อนุญาตให้ประชาชนสามารถมีลูกคนที่ 3 ได้ หลังจากยกเลิก one-child policy แล้วอนุญาตให้แต่ละครอบครัวมีลูกคนที่ 2 ได้ตั้งแต่ปี 2016 และเพื่อกระตุ้นให้ประชาชนมีลูกกันมากขึ้น บางมณฑลถึงกับออกนโยบายให้เงินสนับสนุน ในบางที่ก็ออกเงินกู้พิเศษให้ผู้ที่มีลูก
นโยบายเหล่านี้ทำให้อัตราการเกิดเพิ่มขึ้นในช่วงหนึ่ง โดยจำนวนเด็กเกิดใหม่ในปี 2016 เพิ่มขึ้นเป็นถึง 17.9 ล้านคน เพิ่มขึ้น 1 ล้านจากปีก่อนหน้าทันทีที่รัฐบาลปลดล็อกให้มีลูกคนที่สองได้ แต่อัตรานี้ก็ลดลงมาเรื่อยๆ จนเหลือเพียง 9.56 ล้านคนในปัจจุบัน ในขณะที่จำนวนผู้เสียชีวิต และผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ
จากข้อมูลของสำนักงานทางสถิติแห่งชาติของจีน จำนวนวัยทำงาน หรือประชากรที่อายุระหว่าง 16-59 ปีในจีนลดเหลือเพียง 62% ในปี 2022 จากถึง 70% ในทศวรรษก่อน ทำให้สังคมจีนเรียกได้ว่ากำลังจะเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุแบบเต็มตัว
โดยจากคำกล่าวของ Kang Yi ผู้อำนวยการสำนักงานสถิติแห่งชาติของจีน สาเหตุหลักที่ทำให้ประชาชนจีนมีลูกกันน้อยลงคือคนจีนสมัยใหม่ไม่อยากแต่งงาน คู่แต่งงานก็ลังเลที่จะมีลูก และจำนวนประชากรผู้หญิงที่อยู่ในวัยเจริญพันธุ์ก็มีจำนวนลดลงเรื่อยๆ
แนวโน้มประชากรที่ลดลงนี้จะส่งผลอย่างไรต่อจีน
เช่นเกียวกับในประเทศอื่นๆ ที่เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุไปแล้ว จำนวนการเกิดที่ลดลงในขณะที่วัยทำงานเข้าสู่วัยผู้สูงอายุเรื่อยๆ ย่อมส่งผลต่อเศรษฐกิจของประเทศในอนาคต เพราะจะทำให้ในอนาคตจีนขาดแคลนแรงงาน และมีประชาชนที่ทำงาน ดำเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ และจ่ายภาษีให้รัฐบาลน้อยลง ในขณะที่ประชาชนเหล่านี้ยังต้องรับภาระดูแลผู้สูงอายุที่มีจำนวนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ
จำนวนประชากรที่ลดลงส่งผลเสียมากต่อเศรษฐกิจของจีนเพราะ จีนเป็นประเทศที่เปรียบได้กับฐานการผลิตผลิตภัณฑ์ต่างๆ ของโลก ทำให้ในอนาคตจีนอาจเสียตำแหน่งนี้ไปได้หากมีประชากรไม่พอทำงานในสายพานการผลิต
โดยจากการรายงานของ Bloomberg การลดลงของจำนวนประชากรนี้เกิดขึ้นเร็วกว่าที่มีคนคาดการณ์ไว้มาก โดยในปี 2019 องค์การสหประชาชาติได้คาดการณ์ไว้ว่าจำนวนประชากรของจีนจะเพิ่มขึ้นสูงสุดในปี 2031 ก่อนจะค่อยๆ ลดลง แต่ปรากฎการณ์นี้เกิดขึ้นก่อนที่องค์การสหประชาชาติคาดไว้ถึงเกือบ 10 ปี
นี่ทำให้ความหวังของจีนที่จะก้าวขึ้นมาเป็นเขตเศรษฐกิจที่ใหญ่ที่สุดอันดับหนึ่งของโลกแทนสหรัฐอเมริกาอาจเป็นอันต้องจบไป และอาจต้องเสียตำแหน่งประเทศทีมีประชากรมากที่สุดในโลกไปในปีนี้ให้แก่ ‘อินเดีย’ คู่แข่งสำคัญของจีนที่อาจจะขึ้นมาเป็นแหล่งการผลิตสำคัญของโลกแทนจีนได้ในเวลาอันใกล้นี้
ที่มา: Bloomberg