ทุเรียน ทำไมถึงทำให้ กาแฟ แพงขึ้น จากผลไม้กลิ่นแรง สู่วิกฤตราคากาแฟโลก

ใครจะคาดคิดว่าทุเรียน ผลไม้กลิ่นฉุนที่หลายคนหลงรัก (และบางคนก็เกลียด) จะกลายเป็นตัวแปรสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อราคาเมล็ดกาแฟทั่วโลก? จากราคาที่พุ่งสูงขึ้นในปัจจุบัน ไปจนถึงอนาคตที่ไม่แน่นอนของอุตสาหกรรมกาแฟ บทความนี้จะพาคุณไปสำรวจความเชื่อมโยงที่น่าประหลาดใจระหว่างทุเรียนกับกาแฟ และวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นกับแก้วกาแฟแก้วโปรดของคุณในอนาคต

ทุเรียน ทำไมถึงทำให้ กาแฟ แพงขึ้น จากผลไม้กลิ่นแรง สู่วิกฤตราคากาแฟโลก

จากรายงานของทาง BBC ระบุว่า เคยสงสัยไหมว่า กาแฟแก้วนึงจะแพงได้ถึงขนาดไหน? ในลอนดอนราคาพุ่งไปถึงแก้วละ 5 ปอนด์ (ราว 218 บาท) หรือในนิวยอร์กก็ปาเข้าไป 7 ดอลลาร์แล้ว (ราว 232 บาท) ซึ่งราคานี้หลายคนก็คงส่ายหัว บอกว่าเกินจะจ่ายไหว แต่รู้ไหมว่า เรากำลังจะเจอกับสถานการณ์แบบนี้จริงๆ ไม่ใช่แค่ฝันร้าย เพราะตอนนี้หลายปัจจัยทางเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อมในประเทศผู้ผลิตกาแฟรายใหญ่ของโลก กำลังก่อตัวเป็น "พายุลูกใหญ่" ที่พร้อมจะซัดราคาให้กระฉูดขึ้นไปอีก

นักวิเคราะห์ จูดี เกนส์ บอกว่า ตอนนี้ราคาเมล็ดกาแฟดิบที่ขายกันในตลาดโลกพุ่งสูงเป็นประวัติการณ์ ผู้เชี่ยวชาญมองว่าเป็นเพราะหลายสาเหตุ ทั้งปัญหาเรื่องผลผลิต ตลาดผันผวน สต็อกกาแฟร่อยหรอ และที่พีคสุดคือ "ผลไม้กลิ่นแรงที่สุดในโลก"

อะไรทำให้สถานการณ์เป็นแบบนี้? แล้วมันจะกระทบกับกาแฟแก้วโปรดของคุณยังไงบ้าง? ย้อนกลับไปในปี 2021 บราซิล ประเทศผู้ผลิตเมล็ดกาแฟอาราบิก้ารายใหญ่สุดของโลก ต้องเจอกับเหตุการณ์ไม่คาดฝัน คือ น้ำค้างแข็งเล่นงานจนพืชผลเสียหายยับเยิน ซึ่งเมล็ดกาแฟอาราบิก้านี่แหละ ที่บาริสต้าทั่วโลกเอามาชงกาแฟให้เราดื่มกัน

พอเมล็ดกาแฟขาดตลาด คนก็แห่ไปซื้อจากเวียดนามแทน ซึ่งเป็นผู้ผลิตเมล็ดกาแฟโรบัสต้าเจ้าใหญ่ ที่ปกติจะเอาไปทำกาแฟสำเร็จรูป แต่ปรากฏว่า เกษตรกรที่เวียดนามก็เจอภัยแล้งหนักสุดในรอบเกือบ 10 ปี

วิล ฟริธ ที่ปรึกษาด้านกาแฟในโฮจิมินห์ซิตี้ บอกว่า สภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงไปส่งผลกระทบโดยตรงต่อการเจริญเติบโตของต้นกาแฟ ทำให้ผลผลิตเมล็ดกาแฟลดลง เกษตรกรเวียดนามเลยตัดสินใจหันไปปลูกทุเรียน ผลไม้สีเหลืองกลิ่นแรงสุดๆ แทน

จากทุเรียนถึงกาแฟ เมื่อผลไม้กลิ่นแรงเขย่าตลาดโลก

ทุเรียน ผลไม้ต้องห้ามที่ขึ้นชื่อเรื่องกลิ่นฉุนรุนแรง จนถูกห้ามนำขึ้นระบบขนส่งสาธารณะในหลายประเทศ ทั้งไทย ญี่ปุ่น สิงคโปร์ และฮ่องกง กลับกลายเป็นที่นิยมอย่างสูงในจีน เกษตรกรเวียดนามจึงฉวยโอกาสนี้โค่นต้นกาแฟทิ้ง แล้วหันมาปลูกทุเรียนกันอย่างแพร่หลาย เพื่อแสวงหาผลกำไรจากตลาดใหม่ที่กำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว

ส่วนแบ่งตลาดทุเรียนเวียดนามในจีนเพิ่มขึ้นเกือบเท่าตัวระหว่างปี 2023 ถึง 2024 มีการประเมินว่าทุเรียนสร้างผลกำไรได้มากกว่ากาแฟถึง 5 เท่า! คุณ Frith กล่าวว่า "เกษตรกรเวียดนามมีประวัติการปรับตัวตามราคาตลาดอย่างรวดเร็ว เมื่อเห็นว่าสินค้าใดขายดีก็จะหันไปปลูกพืชชนิดนั้นจำนวนมาก จนท้ายที่สุดก็ผลิตออกมาล้นตลาด"

เมื่อทุเรียนจากเวียดนามทะลักเข้าสู่ตลาดจีน การส่งออกกาแฟโรบัสต้าในเดือนมิถุนายนลดลงถึง 50% เมื่อเทียบกับเดือนเดียวกันของปีก่อน ปริมาณสต็อกกาแฟก็เหลือน้อยลงอย่างมาก ตามรายงานขององค์กรกาแฟระหว่างประเทศ

แม้จะมีผู้ส่งออกจากโคลอมเบีย เอธิโอเปีย เปรู และยูกันดา เข้ามาช่วยเติมเต็ม แต่ก็ยังไม่สามารถผลิตได้เพียงพอต่อความต้องการของตลาด คุณ Ganes อธิบายว่า "ในช่วงเวลาที่ความต้องการกาแฟโรบัสต้ากำลังเพิ่มสูงขึ้นทั่วโลก กลับเป็นช่วงที่ปริมาณกาแฟในตลาดกำลังลดลงอย่างมาก"

ผลที่ตามมาคือ ขณะนี้ราคาเมล็ดกาแฟโรบัสต้าและอาราบิก้าในตลาดสินค้าโภคภัณฑ์พุ่งสูงขึ้นเกือบจะทำลายสถิติเดิม

วิกฤตราคาในถ้วยกาแฟ เศรษฐกิจโลกกำลังชงกาแฟของคุณให้แพงขึ้นหรือไม่?

ราคาเมล็ดกาแฟในตลาดโลกกำลังผันผวนอย่างมาก และคำถามที่ผู้บริโภคกาแฟทั่วโลกกำลังตั้งคำถามคือ ภาวะเศรษฐกิจเช่นนี้จะส่งผลให้ราคาเครื่องดื่มแก้วโปรดของพวกเขาพุ่งสูงขึ้นหรือไม่? แม้ว่าคำตอบจะยังไม่ชัดเจน แต่ผู้เชี่ยวชาญในอุตสาหกรรมกาแฟหลายท่านได้เริ่มส่งสัญญาณเตือนถึงความเป็นไปได้นี้

พอล อาร์มสตรอง เจ้าของโรงคั่วกาแฟ Carrara Coffee Roasters ในสหราชอาณาจักร คาดการณ์ว่าราคาอาจสูงถึง 5 ปอนด์ต่อแก้ว "สถานการณ์ปัจจุบันเปรียบเสมือนพายุลูกใหญ่ที่อุตสาหกรรมกาแฟต้องเผชิญ" เขากล่าว อาร์มสตรองเพิ่งปรับขึ้นราคาเมล็ดกาแฟคั่ว แต่ก็ยังไม่สามารถชดเชยต้นทุนที่เพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง

วิล ฟริธ ที่ปรึกษาด้านกาแฟในเวียดนาม ชี้ให้เห็นว่า กาแฟที่จำหน่ายในปริมาณมาก เช่น กาแฟสำเร็จรูปและกาแฟในซูเปอร์มาร์เก็ต จะได้รับผลกระทบจากวิกฤตการณ์นี้มากที่สุด อย่างไรก็ตาม ราคาเมล็ดกาแฟที่สูงขึ้นไม่ได้แปลว่าราคาขายปลีกจะต้องสูงขึ้นเสมอไป

ด้าน เฟลิเป้ บาร์เร็ตโต โครเช่ ซีอีโอของ FAF Coffees ในบราซิล กล่าวว่า ผู้บริโภคกำลังรู้สึกถึงผลกระทบจากราคาที่สูงขึ้น แต่ส่วนใหญ่เป็นผลมาจากภาวะเงินเฟ้อ ไม่ใช่ราคาเมล็ดกาแฟโดยตรง ฝั่ง เจฟฟ์ สมิธ จากบริษัทที่ปรึกษา Allegra Strategies ยืนยันว่า ต้นทุนเมล็ดกาแฟคิดเป็นเพียง 10% ของราคาขายปลีก "กาแฟยังคงมีราคาที่เข้าถึงได้เมื่อเทียบกับสินค้าฟุ่มเฟือยอื่นๆ หากคุณชงดื่มเองที่บ้าน" ข่าวดีคือ ยังมีความหวังว่าราคาจะปรับตัวลดลงในอนาคต

อนาคตที่ไม่แน่นอนของกาแฟ ภัยคุกคามจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

แม้ว่าราคาทุเรียนที่พุ่งสูงขึ้นจะเป็นหนึ่งในปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อราคาตลาดกาแฟในปัจจุบัน แต่ผู้เชี่ยวชาญในอุตสาหกรรมกาแฟกำลังให้ความสำคัญกับภัยคุกคามที่รุนแรงและมีผลกระทบในระยะยาวมากกว่า นั่นคือ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ

นายเฟลิเป้ บาร์เร็ตโต โครเช่ ประธานเจ้าหน้าที่บริหารของ FAF Coffees ในประเทศบราซิล ซึ่งเป็นผู้ผลิตกาแฟในปริมาณการปลูก 1 ใน 3 ของกาแฟทั่วโลก ได้เน้นย้ำถึงความสำคัญของฤดูเก็บเกี่ยวที่จะมาถึงในฤดูใบไม้ผลินี้ หากปริมาณน้ำฝนไม่เป็นไปตามที่คาดการณ์ไว้ ผลผลิตกาแฟอาจลดลงอย่างมีนัยสำคัญ ซึ่งจะส่งผลให้ราคาตลาดกาแฟทั่วโลกผันผวนอย่างรุนแรง

ผลการวิจัยในปี 2022 ชี้ให้เห็นว่า แม้จะมีการดำเนินมาตรการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างเข้มงวด พื้นที่เพาะปลูกกาแฟที่เหมาะสมทั่วโลกอาจลดลงถึง 50% ภายในปี 2050 ซึ่งเป็นสถานการณ์ที่น่ากังวลอย่างยิ่งสำหรับอุตสาหกรรมกาแฟ

เพื่อรับมือกับวิกฤตการณ์นี้ นายโครเช่เสนอให้มีการจัดเก็บ "พรีเมียมสีเขียว" ซึ่งเป็นภาษีเพิ่มเติมเล็กน้อยจากราคาขายกาแฟ เพื่อนำเงินที่ได้ไปสนับสนุนเกษตรกรในการลงทุนด้านการเกษตรที่ยั่งยืนและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม

ทุเรียนฟีเวอร์ ผลกระทบที่ไม่คาดคิดต่อตลาดกาแฟโลก

จากเรื่องราวทั้งหมดนี้ เราได้เห็นว่าราคาของกาแฟแก้วโปรดของเราไม่ได้ขึ้นอยู่กับแค่เมล็ดกาแฟเพียงอย่างเดียว แต่ยังเชื่อมโยงกับปัจจัยต่างๆ ทั้งสภาพอากาศ ภัยธรรมชาติ เศรษฐกิจโลก และแม้กระทั่งความนิยมของผลไม้ชนิดอื่นอย่างทุเรียน

วิกฤตการณ์ราคาเมล็ดกาแฟที่เกิดขึ้นในปัจจุบันเป็นเครื่องเตือนใจว่า เราไม่ควรมองข้ามความเชื่อมโยงอันซับซ้อนของระบบอาหารโลก และผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงเพียงเล็กน้อยในส่วนใดส่วนหนึ่งของระบบ

ในขณะที่เรากำลังเพลิดเพลินกับกาแฟรสชาติเยี่ยมในวันนี้ อย่าลืมนึกถึงความท้าทายที่อุตสาหกรรมกาแฟกำลังเผชิญ และร่วมกันสนับสนุนแนวทางการผลิตที่ยั่งยืน เพื่อให้เรายังคงมีกาแฟอร่อยๆ ดื่มกันต่อไปในอนาคต

ที่มา BBC