หากใครอยากเรียนต่อต่างประเทศแล้วล่ะก็ เชื่อว่าตัวเลือกอันดับแรกๆ ของคนไทยคงไม่พ้นสหราชอาณาจักร ด้วยมาตราฐานการศึกษาน่าเชื่อถือ มหาวิทยาลัยชั้นนำของโลก ทั้งยังมีสังคมพหุวัฒนธรรมที่ง่ายต่อการใช้ชีวิต แต่ความนิยมการไปเรียนต่อที่สหราชอาณาจักรสำหรับนักเรียนและนักศึกษาต่างประเทศดูเหมือนจะลดลงอย่างมีนัยสำคัญในปีที่ผ่านมา
กระทรวงมหาดไทยแห่งสหราชอาณาจักรเปิดเผยว่า ตัวเลขวีซ่านักเรียนปี 2024 ของประเทศลดลงกว่า 31% จาก 600,024 ในปี 2023 เป็น 415,103 ในปีที่แล้ว ตัวเลขนักศึกษาต่างชาติที่ลดลงอาจส่งผลกระทบต่อมหาวิทยาลัย หรือเมืองที่ต้องพึ่งพาเงินจากนักเรียนนักศึกษาต่างชาติ อย่างมหาวิทยาลัยคอเวนทรี ในเมืองคอเวนทรี ในเวสต์มิดแลนด์ที่มีนักศึกษาต่างชาติในระดับอุดมศึกษาราว 1 ใน 3
“ฉันหางานทำไม่ได้” จิ๋งเหวิน หยวนวัย 30 ปีกล่าว เธอเป็นศิษย์เก่ามหาวิทยาลัยคอเวนทรี ศึกษาปริญญาโทสาขาการจัดการวิศวกรรมและจ่ายเงินไปกว่า 3,000 ยูโรหรือราว 109,000 บาทเพื่ออยู่ในสหราชอาณาจักรด้วย graduate visa หรือวีซ่าที่ทางการอังกฤษออกให้นักศึกษานานาชาติผู้ที่สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาสามารถอยู่ต่อได้ชั่วคราวหลังจบการศึกษา หยวนไม่สามารถหางานได้แม้จะเคยทำงานเป็นผู้จัดการโครงการก่อสร้างที่บ้านเกิดมามากกว่า 7 ปีที่บ้านเกิดของเธอในจีนมาก่อน
“เพื่อนที่เรียนปริญญาตรีของฉันที่มาจากจีนกลับบ้านกันหมด” หยวนกล่าว “เพื่อนฉันได้เงิน 5 - 6 พันยูโร (182,000 - 218,000 บาท) จากรัฐบาลของเราถ้ากลับบ้าน แต่ถ้าเลือกอยู่นี่ต่อ เราต้องจ่าย 3,000 ยูโร (109,000 บาท) คุณเห็นความต่างไหม”
“อีกอย่างที่ทำให้นักเรียนเลิกมาเรียนที่อังกฤษคือความเปลี่ยนแปลงในกฎหมายวีซ่า” โมฮัมหมัด อับดุลลอฮ์ ซาเยต นักศึกษาวัย 21 ปีจากอินเดียกล่าว
ข้อจำกัดวีซ่านักเรียนของสหราชอาณาจักรเริ่มมีผลบังคับใช้ตั้งแต่เดือนมกราคม 2024 ข้อจำกัดดังกล่าวคือ นักเรียนระดับสูงกว่าปริญญาตรีไม่สามารถพาสมาชิกครอบครัวติดตามไปด้วยได้ ซึ่งเป็นความตั้งใจของรัฐบาลอังกฤษในการลดจำนวนผู้อพยพในประเทศ ในปี 2024 เราจึงได้เห็นตัวเลขหนังสือเดินทางติดตามนักเรียนลดลงถึง 85% จากปี 2023 นอกจากนี้ยังห้ามนักศึกษาเปลี่ยนประเภทวีซ่าจากวีซ่านักศึกษาเป็นวีซ่าทำงานก่อนเรียนจบได้
โมฮัดหมัดยังบอกว่า การที่นักศึกษาต่างชาติต้องจ่ายเงินมากกว่านักศึกษาสัญชาติอังกฤษอาจเป็นอีกเหตุผลหนึ่งที่นักศึกษาต่างชาติลดลง
ตัวอย่างเช่น มหาวิทยาลัยคอเวนทรี แม้ทางมหาวิทยาลัยจะอ้างว่าค่าเทอมนั้นขึ้นอยู่กับแต่ละหลักสูตร แต่ข้อมูลเดือนกันยายนปี 2024 ปรากฎว่าค่าเทอมเฉลี่ยสำหรับนักศึกษาต่างชาติอยู่ที่ 16,800-20,050 ยูโร หรือราว 612,000-730,000 บาท ในขณะที่ค่าเทอมของนักศึกษาในประเทศเฉลี่ยอยู่ที่ 9,535 ยูโรหรือ 347,000 บาท
มหาวิทยาลัยคอเวนทรีกล่าวว่า เบร็กซิต (Brexit) หรือการถอนตัวออกจากสหภาพยุโรปของสหราชอาณาจักรทิ้งผลกระทบบาดลึกไว้ให้ความสามารถในการดึงดูดนักศึกษาต่างชาติของมหาวิทยาลัยในสหราชอาณาจักร รายงานเดือนกันยายน 2024 จากห้องสมุดสภาสามัญสหราชอาณาจักรระบุว่าตัวเลขนักศึกษาลดลงอย่างมากหลังมีการเปลี่ยนแปลงในข้อบังคับในการขอวีซ่าปี 2021-22
เลารา อัลลอนโซ นักศึกษาชาวสเปนที่มหาวิทยาลัยคอเวนทรีเชื่อว่า การที่สหราชอาณาจักรถอนตัวจากโครงการ Erasmus+ โครงการแลกเปลี่ยนนักศึกษาของสหภาพยุโรป เป็นตัวการที่ทำให้นักศึกษาชาวสเปนหลายคนไม่สามารถมาเรียนต่อที่ประเทศอังกฤษได้
อีกทั้ง Turing Scheme funding ทุนแลกเปลี่ยนและฝึกงานของอังกฤษที่มาแทนที่โครงการ Erasmus+ เพียงให้ทุนนักศึกษาชาวอังกฤษไปศึกษาต่อต่างประเทศ แต่ไม่ได้สนับสนุนให้นักเรียนต่างชาติมาเรียนต่อที่อังกฤษ
บทความของ BBC กล่าวว่า การลดลงของนักเรียนต่างชาติในอังกฤษจะส่งผลเสียต่อสถานภาพทางการเงินของมหาวิทยาลัยในอังกฤษ และเนื่องจากกรุงลอนดอนคือจุดหมายปลายทางที่เป็นที่นิยมที่สุดสำหรับนักเรียนที่ต้องการเรียนต่อในระดับสูงกว่าปริญญาตรี เศรษฐกิจของลอนดอนจึงเป็นสิ่งที่ผู้เชี่ยวชาญด้านการศึกษาเป็นห่วง
“ค่าเล่าเรียนของนักเรียนต่างชาติเป็นส่วนสำคัญของการสนับสนุนข้ามภาคส่วน (cross-subsidy) สำหรับงานวิจัยชั้นนำของเรา และยังสนับสนุนหลักสูตรที่ไม่เป็นที่นิยมนักสำหรับนักศึกษาภายในประเทศ” ไดอานา บีช ประธานกรรมการบริหารของ London Higher หรือองค์กรสมาชิกสำหรับมหาวิทยาลัยและสถานบันการศึกษาในลอนดอนกล่าวกับ BBC
เมื่อเดินกุมภาพันธ์ 2025 สำนักข่าว CNA ยังรายงานว่า มหาวิทยาลัยในอังกฤษยังออกมาเตือนว่าพนักงานในภาคการศึกษาระดับอุดมศึกษาในอังกฤษมีความเสี่ยงสูญเสียงานถึง 10,000 ตำแหน่ง และสถาบันการศึกษามากกว่า 80 แห่งในอังกฤษกำลังพิจารณาลดจำนวนพนักงานในองค์กร ซึ่งเป็นผลมาจากความยากลำบากในการขอทุนสนับสนุนและจำนวนนักศึกษาต่างชาติที่ลดลง
นอกจากนี้ กว่าร้อยละ 40 ของกลุ่มผู้อพยพในลอนดอนถือหนังสือเดินทางที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา ส่วนมากมาจากจีน อินเดีย และไนจีเรีย ดังนั้นตัวเลขนักเรียนต่างชาติที่ลดลงอาจไม่ได้ส่งผลแค่ต่อภาคการศึกษา แต่หมายถึงอุปทานสินค้าต่างชาติที่ลดลง และอาจนำไปสู่การแลกเปลี่ยนทางการค้าที่ลดลงอีกด้วย
อ้างอิง: BBC, House of Commons Library