โชคชะตาที่ไม่คาดคิด พลิกวิกฤตฮิปโปแคระที่ไร้คนสนใจ สู่ไวรัลระดับโลก

นายณรงค์วิทย์ ชดช้อย จากลูกจ้างช่างเขียนแบบ สู่ ผอ. สวนสัตว์เปิดเขาเขียว 1 ปีของการทำงานสู่ความเปลี่ยนแปลงแบบพลิกฝ่ามือ ทำให้สัตว์ที่ไม่ค่อยมีคนสนใจ ดังเป็นไวรัลไปทั่วโลก

กระแสความฮอตของ หมูเด้ง ลูกฮิปโปแคระ ที่อยู่ในการดูแลของสวนสัตว์เปิดเขาเขียว ไม่มีทีท่าว่าจะลดระดับความฮอตได้เลย แถมยังเป็นไวรัลทั่วโลก นำพานักท่องเที่ยวเข้าไปเที่ยวชมสวนสัตว์ร่วมหลักหมื่น จนเรียกได้ว่าช่วยพลิกวิกฤตสถานการณ์สวนสัตว์ให้กลับมาปังอย่างคาดไม่ถึง

อมรินทร์ออนไลน์สัมภาษณ์ นายณรงค์วิทย์ ชดช้อย ผู้อำนวยการสวนสัตว์เปิดเขาเขียว พร้อมเล่าย้อนจุดเริ่มต้นจากลูกจ้างช่างเขียนแบบ สู่ตำแหน่งใหญ่ในฐานะผู้อำนวยการสวนสัตว์เปิดเขาเขียว เบื้องหลังความสำเร็จในการปลุกชื่อสวนสัตว์ให้ขึ้นมามีชื่อเสียงได้อีกครั้ง หลังเปิดตัว หมูเด้ง ฮิปโปแคระสมาชิกตัวล่าสุด ซึ่งความสำเร็จครั้งนี้จะเกิดขึ้นไม่ได้เลย ถ้าไม่มีลูกจ้างและพนักงานสวนสัตว์ช่วยกันพลิกวิกฤตให้เป็นโอกาส ยอดนักท่องเที่ยวเข้าสวนสัตว์ที่แตะหลักหมื่นอย่างไม่เคยมีมาก่อน แถมยังเผื่อแผ่อานิสงส์ไปยังสวนสัตว์ในเครือและชุมชนรอบข้างให้มีรายได้ไปด้วยกัน

จากช่างเขียนแบบ สู่ ผอ. สวนสัตว์

แรกเริ่มเดิมทีผมต้องนำเรียนก่อนว่าผมเติบโตมาจากที่นี่จริงๆ โดยเข้ามาทำงานที่สวนสัตว์เปิดเขาเขียวตั้งแต่ปี พ.ศ. 2535 เข้ามาเป็นลูกจ้างก่อนในตำแหน่งช่างเขียนแบบ แล้วก็ไต่เต้าขึ้นมาเรื่อยๆ ได้ย้ายไปหลายๆ ที่ไม่ว่าจะไปถึงสงขลา โคราช ขอนแก่น อุบล แล้วก็กลับมาเป็น ผอ. ผู้อำนวยการสวนสัตว์เปิดเขาเขียวที่นี่ ผมเองตั้งแต่วันที่ผมเข้ามารับตำแหน่งเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2566 เรามีเป้าหมายที่เราตั้งไว้แล้วคือเราจะนำสวนสัตว์เปิดเขาเขียวกลับไปเป็น 1 ใน 5 ของเอเชีย กลับไปอยู่ในท็อป 10 ของโลก ตรงนี้เป็นเป้าหมายที่เราวางไว้ร่วมกันกับพนักงานและลูกจ้างสวนสัตว์เปิดเขาเขียว

1 ปีของการทำงาน กับความเปลี่ยนแปลงแบบพลิกฝ่ามือ
ทำให้สัตว์ที่ไม่ค่อยได้รับความสนใจ ดังระดับโลก

ความจริงแล้วไม่เคยคาดคิดว่ากระแสจะไปขนาดนั้น เราแค่ต้องการสร้างการรับรู้ให้กับประชาชนว่าสวนสัตว์ของเราดูแลสัตว์เป็นอย่างไร อยู่บนมาตรฐานการจัดการด้านสวัสดิภาพสัตว์ การจัดการสวนสัตว์อย่างไร เพื่อให้ทุกคนสร้างการรับรู้ว่าสวนสัตว์เปิดเขาเขียวมีมาตรฐานในการดูแลสัตว์ที่ดีที่สุด แต่จากกระแสน้องหมูเด้งที่เกิดขึ้นมาถึงตอนนี้ ทำให้คนทั่วโลกสนใจฮิปโปแคระมากขึ้น จากเดิมที่น้องไม่มีใครสนใจเลย

ตรงนี้เรามองที่ความสำเร็จในเรื่องของการสร้างการรับรู้มากกว่า การที่เราทำให้น้องหมูเด้งมีชื่อเสียงได้ ทำให้การรับรู้ออกไปยังทั่วโลกว่าสวนสัตว์เปิดเขาเขียวเราเป็นสวนสัตว์ที่ได้รับมาตรฐานในการดูแลสัตว์ยังไง และเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจให้กับพี่น้องประชาชนอย่างไร อันนี้ถือเป็นความสำเร็จที่เรามองครับ

 ลูกน้องเก่งและดี มีชัยไปกว่าครึ่ง

เบื้องหลังหมูเด้งจะเป็นไวรัลขนาดนี้ไม่ได้เลย ถ้าไม่มี เบนซ์ - อรรถพล หนุนดี Zookeeper ผู้ดูแลหมูเด้ง พ่วงด้วยแอดมินเพจขาหมู แอนด์เดอะแก๊ง ผู้คอยลงรูปและคลิปสัตว์ในสวนสัตว์ให้ผู้คนได้เห็นความน่ารักอยู่เสมอ ซึ่งเจ้าตัวเคยโพสต์เล่าเรื่องเอาไว้ว่า เมื่อครั้งสอบสัมภาษณ์บรรจุงาน ผู้บริหารถามถึงแผนที่จะทำให้สวนสัตว์ในอนาคต และเจ้าตัวตอบไปว่า จะทำให้ลูกฮิปโปที่เกิดใหม่ดังมากๆ

เรื่องนี้ ผอ.ณรงค์วิทย์ เล่าว่า ความจริงแล้วไม่ได้คาดคิดเลยว่ากระแสจะมาถึงขนาดนี้ ปกติตนจะเป็นคนที่ลงไปในส่วนแสดงสัตว์เกือบๆ ทุกส่วนแสดง เพื่อไปพูดคุยกับคีปเปอร์ที่ดูแลสัตว์ในจุดนั้น น้องเขาถามผมเลยว่า "ผอ. เดี๋ยวผมจะปั้นตัวนี้ให้ดังไหม" ผมในตอนนั้นบอกเขาไปว่า "อย่าปั้นดังมากเลย เดี๋ยวเราจะเหนื่อยกัน" เพราะก่อนหน้านี้เขาเคยปั้นพี่ชายของหมูเด้งก็คือ "หมูตุ๋น" โด่งดังมาแล้ว แต่ช่วงนั้นกระแสโซเชียลยังไม่รวดเร็ว ฉับไวเหมือนยุคนี้

หลังจากนั้นวันที่สัมภาษณ์งานผมก็ถามแผนงาน เพราะพี่เลี้ยงที่เข้ามาจะต้องเข้ามาเป็นนักวิชาการสวนสัตว์ ต้องมีความสามารถในการคิด-เขียนแผนงานต่างๆ ได้ เขาก็บอกว่าจะปั้นฮิปโปที่เกิดใหม่ขึ้นมาให้ดัง ความจริงแล้วต้องยอมรับว่าพี่เลี้ยงคนนี้ค่อนข้างมีความเป็นครีเอเตอร์ค่อนข้างสูง เขารู้ว่าเขาถ่ายมุมนี้เขาจะลงคอนเทนต์อะไร นำเสนออย่างไร จนทำให้คลิปที่เขาปล่อยออกไปมีคนสนใจ กลายเป็นไวรัลเป็นมีมแบบนั้น

ความจริงแล้วไม่ใช่แค่พี่เลี้ยงคนนี้คนเดียวนะครับ พี่เลี้ยงในสวนสัตว์เราต้องมีการอัพสกิลทุกคนอยู่แล้ว อย่างปีนี้เราตั้งแผนไว้ว่าเราจะอัพสกิลพี่เลี้ยงในเรื่อง target training ที่จะต้องมาเซฟความปลอดภัยของพี่เลี้ยงในการดูแลสัตว์ กับสองเราจะเชิญ Creator คนอื่นๆ มาอัพสกิลให้กับพี่เลี้ยงว่าการจะเป็น Creator Content ได้ จะต้องทำอย่างไร เพื่อให้คีปเปอร์มีความสามารถ แต่ปัจจุบันเรามีพี่อรุณอีกคนที่กำลังเป็นดาว TikTok โฆษณาเรื่องของน้องหมูกรอบ ตอนนี้เราก็กำลังอัพสกิลให้กับพนักงานและลูกจ้างของเราทุกคนด้วย ไม่จำเป็นต้องแค่ซูคีปเปอร์ คนดูแลพื้นที่ คนดูแลความสะอาดในสวนสัตว์จะสามารถทำให้ทุกคนทำเรื่องของการเป็นครีเอเตอร์ได้ครับ

จากรายได้พออยู่รอด เป็นทำเงินวันละหลักแสน
แผ่อานิสงส์ถึงสวนสัตว์ในเครือและชุมชนรอบข้าง ให้เติบโตไปด้วยกัน

ผอ.ณรงค์วิทย์ เล่าต่อว่า รายได้หลักของสวนสัตว์เปิดเขาเขียวจะมาจากการจำหน่ายบัตรผ่านประตู 70-80% ส่วนอีก 20% มาจากธุรกิจภายในสวนสัตว์ ไม่ว่าจะร้านอาหาร ร้านค้า หรือการให้บริการต่างๆ ภายในสวนสัตว์

สวนสัตว์เปิดเขาเขียว ถือว่าเป็นสวนสัตว์ที่มีรายได้พอเลี้ยงตัวเองได้ แต่ถ้าพูดในภาพรวมขององค์การสวนสัตว์ ยังมีบางสวนสัตว์ที่ยังขาดทุนอยู่ อย่างปีนี้เราก็สามารถทำรายได้ทะลุเกินเป้า สามารถไปชดเชยกับบางสวนสัตว์ที่ทำรายได้ไม่ถึงได้ จนทำให้สวนสัตว์อื่นๆ ได้รับประโยชน์จากสวนสัตว์เปิดเขาเขียวที่มีนักท่องเที่ยวเข้ามาเที่ยวชมตรงนี้

กระแสของน้องหมูเด้งยังส่งผลไปยังสวนสัตว์อื่นๆ ที่มีฮิปโปแคระอยู่ด้วย ไม่ว่าจะเป็นสวนสัตว์ขอนแก่น สวนสัตว์อุบลฯ จากตัวเลขของผู้เที่ยวชมในเดือนตุลาคมที่ผ่านมาประมาณครึ่งเดือน ไม่เคยมีปรากฏการณ์ที่คนมาเที่ยวชมเยอะขนาดนี้ อย่างสวนสัตว์ขอนแก่นเมื่อวันที่ 13 ตุลาคมที่ผ่านมา มีนักท่องเที่ยวมากกว่าหมื่นคนเข้ามาเที่ยวชม ถือเป็นปรากฏการณ์ครั้งแรกที่ขอนแก่นมีนักท่องเที่ยวมากถึงระดับหนึ่งหมื่นขึ้น อย่างที่อุบลเองก็มีนักท่องเที่ยวเข้าไปในหลักพัน ซึ่งไม่เคยมีปรากฏการณ์ตรงนี้มาก่อน จึงทำให้สวนสัตว์ที่อยู่ภายใต้องค์การสวนสัตว์แห่งประเทศไทย ได้อานิสงส์จากการที่มีลูกฮิปโปแคระอยู่ ไม่ว่าจะเป็น หมูด้วง หรือ คากิ ทำให้สวนสัตว์ทั้งสองแห่งมียอดผู้เข้าชมเพิ่มขึ้นอย่างไม่คาดคิดครับ

พอเราสร้างการรับรู้ออกไป ทำให้นักท่องเที่ยวหลั่งไหลเข้ามาเที่ยวในจังหวัดชลบุรี ประกอบกับทางกองประกวดมิสแกรนด์อินเตอร์เนชันแนล 2024 ได้นำนางงามเข้ามาในพื้นที่ของเรา ทำให้เกิดกระแสการท่องเที่ยวการเที่ยวชมสวนสัตว์มากขึ้น ไม่ใช่แค่ในสวนสัตว์เปิดเขาเขียวอย่างเดียว ตลอดทางที่เข้ามายังสวนสัตว์แม้กระทั่งอย่างบางแสน บางพระ ศรีราชา ชลบุรี หรือพัทยาเอง ก็ได้รับอานิสงส์ในการที่หลายคนเลือกมาจังหวัดชลบุรีเพื่อมาสวนสัตว์เปิดเขาเขียว ตรงนี้เราถือว่าเป็นการสร้างเศรษฐกิจให้กับชุมชน เป็นการมีส่วนร่วมในเรื่องนโยบายที่ผมตั้งไว้อยู่แล้วในเรื่องของ Governanc นั่นก็คือการมีธรรมาภิบาลร่วมกับสังคมด้วยครับ

หมูเด้งรับพรีเซนเตอร์กว่า 38 แบรนด์

แม้ว่าจะลืมตาดูโลกมาได้ไม่นานนัก แต่หมูเด้งก็ขึ้นแท่นเป็นดาราสาวรับงานกว่า 38 แบรนด์ออกสินค้าลิขสิทธิ์หมูเด้ง ซึ่งทางองค์การสวนสัตว์มีคณะกรรมการคัดเลือกโดยมีเป้าประสงค์สองด้านคือ หนึ่งรายได้ส่วนหนึ่งจะต้องนำไปช่วยน้ำท่วม ถ้าใครสามารถเสนอตรงนี้ได้ ทางองค์การสวนสัตว์ฯ ก็จะพิจารณาก่อนเป็นอันดับแรก และสองจะเป็นเรื่องของการดูแลสวัสดิภาพสัตว์เป็นสำคัญ นี่คือวัตถุประสงค์หลักสองอย่างในการเลือกว่าจะให้ลิขสิทธิ์กับแบรนด์ใด

เตรียมต่อยอด เปิดตัวสัตว์ใหม่

ตีเหล็กต้องตีตอนร้อน แนวคิดของผู้อำนวยการสวนสัตว์ก็เป็นเช่นนั้นเหมือนกัน ก่อนจะเผยแพลนต่อยอดกระแสของสวนสัตว์ ด้วยการเตรียมเปิดตัวสลอธอีกคู่ในเร็ววันนี้

ความจริงแล้วแพลนในเดือนตุลาคมอย่างวันที่ 20 ตุลาคมนี้ ซึ่งจะเป็นวันสลอธสากล เราจะเปิดตัวสลอธที่เราได้มาใหม่อีกสองตัว ครั้งนี้เราได้ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตน์ทรงตั้งชื่อให้สลอธของเรา สำหรับนักท่องเที่ยวที่สนใจก็มาเจอเขาได้เลยครับ ซึ่งสลอธเองอยู่ในแก๊งขาหมูอยู่แล้ว เพราะฉะนั้นเราจะสร้างกระแสต่อเนื่องไปเรื่อยๆ อาจจะยังไม่ดังเท่าหมูเด้ง แต่อนาคตถ้าเขาเกิดลูกเกิดสมาชิกใหม่ขึ้นมา เขาอาจจะดังมากกว่าก็ได้ ตอนนี้เรายังไม่คาดคิดไปถึงตรงนั้นแต่ว่าเราจะทำให้เขามีชื่อเสียงที่สุดให้ได้ครับ

ความสำเร็จขั้นสุดของชีวิต และที่ลืมไม่ได้คือพนักงาน-ลูกจ้างที่เหนื่อยมาด้วยกัน

ถ้ามองระดับความสำเร็จมันมีหลายระดับ อย่างผมเองเติบโตมาในหลายตำแหน่งหลายหน้าที่ เพราะฉะนั้นถ้าพูดถึงในฐานะผู้นำหน่วยงาน ถือว่าตรงนี้เป็นความสำเร็จที่เราไม่เคยคาดคิดมาก่อนว่าเราจะสามารถพาองค์กรมาได้ถึงขนาดนี้ เราใช้เวลาไม่ถึงปีในช่วงของการดำเนินกิจกรรมตรงนี้ ทำให้องค์กรกลับมามีชื่อเสียงในระดับโลก กลับมามีรายได้ที่เราไม่เคยคาดคิดว่าจะมาถึงขนาดนี้ อันนี้ถือว่าเป็นความสำเร็จในชีวิตของตัวเองและเป็นความสำเร็จที่ถือว่าทำผลงานมาถึงเป้าและเกินเป้าด้วยครับ 

ผมต้องขอขอบคุณลูกจ้างทุกคนก่อนอันดับแรก พอมีกระแสน้องหมูเด้งมา เราต้องขอความร่วมมือพนักงาน-ลูกจ้างของเราในช่วงวันหยุดสุดสัปดาห์ให้มาช่วยกันทำงานตรงนี้ เพราะตั้งแต่มีหมูเด้ง พฤติกรรมของนักท่องเที่ยวก็เปลี่ยนไป พนักงานและลูกจ้างของเรา รวมทั้งตัวผมเองก็ต้องเปลี่ยนการทำงาน จากที่เราเคยมาทำงานปกติแต่ปัจจุบันนักท่องเที่ยวมาตี 5 เราจะทำอย่างไรให้มีความพร้อมในการบริการ ฉะนั้นอาจจะต้องเลิกเย็นหน่อยเพื่อเตรียมความพร้อมในวันต่อไป ส่วนการให้บริการด้านอื่นๆ ก็ต้องพัฒนา ปรับปรุงกันต่อไป เพื่อให้การบริการที่ดีที่สุดกับประชาชนที่เข้ามาเที่ยวในสวนสัตว์ของเรา 

วันนี้สวนสัตว์เปิดเขาเขียวถือเป็นสวนสัตว์อันดับต้นๆ ของประเทศไทย เราเหมือนเป็นเรือธงของสวนสัตว์ไทยที่จะนำพาสวนสัตว์ของเราเองหรือสวนสัตว์เอกชน หันมาปรับตัวในการดูแลสวัสดิภาพสัตว์ การจัดการสวนสัตว์ให้เป็นมาตรฐานมากขึ้น อนาคตเราคาดหวังว่าสวนสัตว์เอกชนจะเข้ามามีส่วนร่วมในการเป็นสมาชิกสมาคมสวนสัตว์โลก หรือแม้กระทั่งเข้ามาเป็นผู้ถูกตรวจประเมินสวัสดิภาพสัตว์เพื่อให้การจัดการด้านสวัสดิภาพสัตว์ภายในสวนสัตว์ประเทศไทยดีที่สุดตรงนี้ครับ ผอ. สวนสัตว์เขาเขียวกล่าวทิ้งท้าย