ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET) ได้แสดงจุดยืนที่ชัดเจนในการส่งเสริมการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืนและมีธรรมาภิบาล ด้วยการตัดสินใจครั้งสำคัญในการถอดหุ้น บริษัท พลังงานบริสุทธิ์ จำกัด (มหาชน) หรือ EA ออกจากรายชื่อหุ้นยั่งยืน SET ESG Ratings การตัดสินใจครั้งนี้เกิดขึ้นหลังจากที่สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) ได้มีมติกล่าวโทษกรรมการและผู้บริหารของ EA ในข้อหาทุจริต ซึ่งถือเป็นการละเมิดหลักธรรมาภิบาลที่ร้ายแรง
บทความนี้ SPOTLIGHT จะพาผู้อ่านไปทำความเข้าใจเกี่ยวกับ SET ESG Ratings ความสำคัญ และเกณฑ์การประเมิน รวมถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการถอดหุ้น EA ออกจากรายชื่อ SET ESG Ratings เพื่อให้เห็นภาพรวมของสถานการณ์และความสำคัญของการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืนในปัจจุบัน
EA หลุดโผ SET ESG Ratings หุ้นยั่งยืน เจาะลึกบทเรียนราคาแพงของธุรกิจไทย
ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยได้ประกาศถอดหุ้น บริษัท พลังงานบริสุทธิ์ จำกัด (มหาชน) หรือ EA ออกจากรายชื่อหุ้นยั่งยืน SET ESG Ratings เนื่องจากไม่ผ่านเกณฑ์คุณสมบัติที่กำหนดไว้ เนื่องจากบริษัทฯ ขาดคุณสมบัติตามเกณฑ์ SET ESG Ratings
โดยเกณฑ์ที่กำหนดไว้ว่า “ต้องไม่เป็นบริษัทที่ถูกกล่าวโทษหรือได้รับการตัดสินความผิดจากทางการหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง หรือมีกรรมการหรือผู้บริหารถูกกล่าวโทษหรือได้รับการตัดสินความผิดจากทางการหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในเรื่องการกำกับดูแลกิจการ การสร้างผลกระทบด้านสังคมหรือสิ่งแวดล้อม”
โดยการตัดสินใจครั้งนี้มีผลตั้งแต่วันที่ 15 กรกฎาคม 2567 เป็นต้นไป สำหรับสาเหตุสำคัญที่ทำให้ EA ถูกถอดออกจากรายชื่อหุ้นยั่งยืนมา ผลมาจากการที่สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) ได้มีมติกล่าวโทษกรรมการและผู้บริหารของ EA ต่อกรมสอบสวนคดีพิเศษ (DSI) ในข้อหาทุจริต นอกจากนี้ ก.ล.ต. ยังได้ส่งเรื่องดังกล่าวไปยังสำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ปปง.) เพื่อดำเนินการตามกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ซึ่งอาจส่งผลให้ EA ต้องเผชิญกับความเสี่ยงทางกฎหมายและการถูกดำเนินคดีเพิ่มเติมในอนาคต ส่งผลกระทบต่อความน่าเชื่อถือและธรรมาภิบาลของบริษัท
SET ESG Ratings เป็นดัชนีที่ใช้ประเมินความยั่งยืนของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ โดยพิจารณาจากปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาล (Environmental, Social, and Governance: ESG) การที่ EA ถูกถอดออกจากรายชื่อนี้สะท้อนให้เห็นว่า บริษัทไม่สามารถปฏิบัติตามมาตรฐานความยั่งยืนที่กำหนดไว้ได้ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อภาพลักษณ์และความเชื่อมั่นของนักลงทุนที่มีต่อบริษัทในระยะยาว
SET ESG Ratings คืออะไร
SET ESG Ratings คือ เครื่องมือประเมินความยั่งยืนของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย โดยพิจารณาจากปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาล (ESG) ซึ่งสะท้อนถึงความรับผิดชอบขององค์กรต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม ตลอดจนการดำเนินธุรกิจอย่างมีธรรมาภิบาล
การคัดเลือกบริษัทเข้าร่วม SET ESG Ratings นั้น จะพิจารณาจากบริษัทที่สมัครใจเข้าร่วมการประเมินและมีคะแนนผ่านเกณฑ์ 50% ในแต่ละมิติ ได้แก่ มิติเศรษฐกิจและบรรษัทภิบาล มิติสิ่งแวดล้อม และมิติสังคม นอกจากนี้ บริษัทยังต้องมีคุณสมบัติตามที่ตลาดหลักทรัพย์ฯ กำหนด เช่น ผลการประเมินคุณภาพรายงานด้านบรรษัทภิบาล (CGR) ตั้งแต่ 3 ดาวขึ้นไป ไม่เคยถูกกล่าวโทษหรือตัดสินความผิดด้าน ESG และไม่ถูกขึ้นเครื่องหมาย CB, CC, CF, CS เป็นต้น
ตลาดหลักทรัพย์ฯ มุ่งมั่นในการพัฒนา SET ESG Ratings อย่างต่อเนื่อง โดยมีการทบทวนและปรับปรุงแบบประเมินเป็นประจำทุกปี เพื่อให้สอดคล้องกับบริบทและแนวโน้มด้าน ESG ที่เปลี่ยนแปลงไป ทั้งในระดับสากลและระดับประเทศ นอกจากนี้ ยังมีการติดตามข่าวสารและประเด็นด้าน ESG อย่างใกล้ชิด หากพบว่าบริษัทมีพฤติกรรมที่ไม่สอดคล้องกับเกณฑ์ที่กำหนด ก็จะถูกถอดออกจากรายชื่อ SET ESG Ratings ทันที
เกณฑ์การประเมิน SET ESG Ratings
การประเมิน SET ESG Ratings เป็นกระบวนการประเมินผลการดำเนินงานด้านความยั่งยืนของบริษัทจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET) โดยพิจารณาจากข้อมูลที่บริษัทสมัครใจเข้าร่วมตอบแบบประเมิน ซึ่งครอบคลุมมิติ ESG ทั้งด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และบรรษัทภิบาล (Environmental, Social, and Governance) ตลาดหลักทรัพย์ฯ จะทบทวนและปรับปรุงแบบประเมินดังกล่าวเป็นประจำทุกปี เพื่อให้สอดคล้องกับแนวโน้มและมาตรฐานด้านความยั่งยืนทั้งในระดับประเทศและระดับสากล
บริษัทจดทะเบียนที่จะได้รับการประกาศผล SET ESG Ratings จะต้องมีคุณสมบัติตามเกณฑ์ที่กำหนด ดังนี้
- ผลคะแนน: ได้รับคะแนนจากการตอบแบบประเมินในแต่ละมิติ ESG ไม่น้อยกว่า 50%
- คุณภาพรายงานบรรษัทภิบาล: ผลการประเมินคุณภาพรายงานด้านบรรษัทภิบาล (Corporate Governance Reporting: CGR) เป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนด
- ผลประกอบการ: มีผลกำไรสุทธิและส่วนของผู้ถือหุ้นเป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนด
- การกำกับดูแลกิจการ: ดำเนินธุรกิจภายใต้หลักธรรมาภิบาลที่ดี และไม่มีประวัติการละเมิดหรือก่อให้เกิดผลกระทบเชิงลบต่อสิ่งแวดล้อม สังคม หรือบรรษัทภิบาล
- สถานะหลักทรัพย์: หลักทรัพย์ของบริษัทจะต้องไม่ถูกขึ้นเครื่องหมาย C
ตลาดหลักทรัพย์ฯ จะดำเนินการประเมิน SET ESG Ratings เป็นประจำทุกปี หากบริษัทใดไม่สามารถปฏิบัติตามเกณฑ์ที่กำหนด บริษัทนั้นอาจถูกคัดออกจากรายชื่อ SET ESG Ratings ได้ บริษัทที่ได้รับการประกาศผล SET ESG Ratings ถือเป็นบริษัทที่มีความมุ่งมั่นในการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืน โดยคำนึงถึงผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม สังคม และมีการกำกับดูแลกิจการที่ดี ตลอดจนมีความสามารถในการบริหารความเสี่ยงและเตรียมพร้อมรับมือกับความเสี่ยงใหม่ๆ ที่อาจเกิดขึ้น นอกจากนี้ ตลาดหลักทรัพย์ฯ ยังได้จัดทำดัชนี SETESG Index ซึ่งประกอบด้วยบริษัทจดทะเบียนที่มีผลการประเมิน SET ESG Ratings ในระดับสูง และมีคุณสมบัติเพิ่มเติมอื่นๆ ได้แก่
- มีการซื้อขายหลักทรัพย์ในตลาดหลักทรัพย์ฯ เป็นระยะเวลาไม่น้อยกว่า 6 เดือน
- มีมูลค่าหลักทรัพย์ตามราคาตลาดไม่ต่ำกว่า 5,000 ล้านบาท
- มีสัดส่วนผู้ถือหุ้นรายย่อยไม่น้อยกว่า 20% ของทุนชำระแล้ว
- มีสภาพคล่องในการซื้อขายหลักทรัพย์ โดยมีจำนวนหุ้นซื้อขายไม่น้อยกว่า 0.5% ของจำนวนหุ้นจดทะเบียน เป็นระยะเวลาไม่ต่ำกว่า 9 เดือนในรอบ 12 เดือน
ประโยชน์ของ SET ESG Ratings
สำหรับบริษัทจดทะเบียน
- เครื่องมือพัฒนาองค์กร: ใช้แบบประเมินหุ้นยั่งยืนเป็นเครื่องมือในการประเมินตนเอง เพื่อปรับปรุงและพัฒนากระบวนการดำเนินงานด้าน ESG ให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
- เปรียบเทียบและยกระดับ: ศึกษาผลการประเมินหุ้นยั่งยืนเพื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพด้าน ESG ของตนเองกับบริษัทอื่นในอุตสาหกรรมเดียวกัน และนำข้อมูลดังกล่าวมาใช้ในการกำหนดกลยุทธ์และแผนงานเพื่อยกระดับการดำเนินงานด้าน ESG ให้ดียิ่งขึ้น
- เพิ่มความน่าสนใจและความน่าเชื่อถือ: การได้รับ SET ESG Ratings ในระดับสูง ช่วยเพิ่มความน่าสนใจและความน่าเชื่อถือให้กับบริษัทในสายตานักลงทุนและผู้มีส่วนได้เสียอื่นๆ ซึ่งส่งผลดีต่อการแข่งขันทางธุรกิจ และเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงแหล่งเงินทุน
สำหรับผู้ลงทุนและนักวิเคราะห์
- ข้อมูลเปรียบเทียบ: SET ESG Ratings ช่วยให้ผู้ลงทุนและนักวิเคราะห์สามารถเปรียบเทียบประสิทธิภาพด้าน ESG ของบริษัทจดทะเบียนแต่ละแห่งได้อย่างสะดวกและรวดเร็ว
- ประกอบการตัดสินใจลงทุน: ข้อมูล SET ESG Ratings สามารถนำมาใช้ประกอบการวิเคราะห์ ประเมินมูลค่าหุ้น และให้คำแนะนำในการลงทุน
- พัฒนาผลิตภัณฑ์: SET ESG Ratings เป็นข้อมูลที่เป็นประโยชน์สำหรับการพัฒนาผลิตภัณฑ์การลงทุนที่คำนึงถึงปัจจัยด้าน ESG
- ติดตามและมีส่วนร่วม: ผู้ลงทุนสามารถใช้ SET ESG Ratings ในการติดตามผลการดำเนินงานด้าน ESG ของบริษัทที่ตนเองสนใจ และใช้ข้อมูลนี้ในการมีส่วนร่วมกับบริษัท เพื่อส่งเสริมให้บริษัทให้ความสำคัญกับประเด็น ESG มากยิ่งขึ้น
ข้อควรระวัง SET ESG Ratings เป็นเพียงเครื่องมือหนึ่งในการประเมินความยั่งยืนของบริษัท นักลงทุนและผู้ใช้งานควรพิจารณาข้อมูลอื่นๆ ประกอบการตัดสินใจ เช่น ข้อมูลทางการเงิน นโยบายและการดำเนินงานด้าน ESG ของบริษัท รวมถึงปัจจัยอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้ได้ข้อมูลที่ครบถ้วนและรอบด้าน
ผลการประเมิน SET ESG Ratings ความก้าวหน้าของบริษัทจดทะเบียนไทยด้านความยั่งยืน
ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (SET) ได้ประกาศผลการประเมินหุ้นยั่งยืน SET ESG Ratings ประจำปี 2566 ซึ่งนับเป็นครั้งแรกที่มีการนำเสนอผลการประเมินในรูปแบบเรตติ้ง สะท้อนให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของบริษัทจดทะเบียนในการพัฒนาและเปิดเผยข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และบรรษัทภิบาล (ESG) โดยในปีนี้ มีบริษัทจดทะเบียนที่ผ่านเกณฑ์การคัดเลือกและได้รับการประกาศผล SET ESG Ratings จำนวนทั้งสิ้น 192 บริษัท
ผลการประเมินในปีนี้บ่งชี้ถึงพัฒนาการอันโดดเด่นของบริษัทจดทะเบียนในการเปิดเผยข้อมูลด้าน ESG ซึ่งครอบคลุมประเด็นต่างๆ อาทิ การจัดการความเสี่ยงด้าน ESG นโยบายและผลการดำเนินงานด้านการจัดการสิ่งแวดล้อม รวมถึงการดำเนินงานที่เกี่ยวข้องกับพนักงาน ชุมชน และสังคมผ่านกระบวนการทางธุรกิจ
บริษัทที่ได้รับการประกาศผล SET ESG Ratings แบ่งตามระดับคะแนน ดังนี้
- ระดับ AAA: 34 บริษัท
- ระดับ AA: 69 บริษัท
- ระดับ A: 64 บริษัท
- ระดับ BBB: 25 บริษัท
บริษัทที่ได้รับการประกาศผล SET ESG Ratings ทั้งหมดนี้ มีมูลค่าหลักทรัพย์ตามราคาตลาดรวมกันสูงถึง 11.7 ล้านล้านบาท ซึ่งคิดเป็นสัดส่วน 71% ของมูลค่าหลักทรัพย์ตามราคาตลาดทั้งหมดของ SET และ mai (ข้อมูล ณ วันที่ 12 กรกฎาคม 2567)
ผลประเมินหุ้นยั่งยืน SET ESG Ratings ปี 2566
โดยสามารถอ่านรายชื่อบริษัทที่ได้รับการประกาศผล SET ESG Ratings แบบเต็ม ได้ที่นี้ คลิก
นอกจากนี้ ตลาดหลักทรัพย์ฯ ยังให้ความสำคัญกับการติดตามประเด็นด้าน ESG จากข่าวอย่างใกล้ชิด โดยนอกจากขอคำชี้แจงจาก บจ. แล้ว ยังมีกระบวนการรวบรวมข้อมูลข่าวจากแหล่งข้อมูลต่าง ๆ เพื่อพิจารณาความรุนแรงของผลกระทบ กระบวนการและความสามารถของ บจ. ในการจัดการประเด็น ESG อย่างเหมาะสม รวมถึง แนวทางป้องกันไม่ให้เกิดเหตุซ้ำอีก และหาก บจ. ขาดคุณสมบัติตามเกณฑ์ จะถูกถอดออกจากรายชื่อ SET ESG Ratings
SET ESG Ratings ไม่เพียงแต่เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้นักลงทุนประเมินความยั่งยืนของบริษัทเท่านั้น แต่ยังเป็นแรงผลักดันให้บริษัทต่างๆ พัฒนาการดำเนินงานด้าน ESG ให้ดียิ่งขึ้น ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อทั้งบริษัทเอง สังคม และสิ่งแวดล้อม การถอดหุ้น EA ออกจากรายชื่อ SET ESG Ratings ในครั้งนี้ จึงเป็นบทเรียนสำคัญที่เตือนให้บริษัทจดทะเบียนทุกแห่งตระหนักถึงความสำคัญของการดำเนินธุรกิจอย่างยั่งยืนและมีธรรมาภิบาล เพื่อสร้างความเติบโตอย่างยั่งยืนในระยะยาว