ประเทศไทยกำลังเผชิญหน้ากับความท้าทายที่ซ่อนเร้นอยู่ภายใต้ภาพลักษณ์ของความเจริญก้าวหน้า นั่นคือปัญหาความยากจนและความเหลื่อมล้ำที่ยังคงกัดกินสังคมไทยอย่างต่อเนื่อง ระบบบริหารจัดการข้อมูลการพัฒนาคนแบบชี้เป้า (TPMAP) ได้เข้ามาเป็นเครื่องมือสำคัญในการเปิดเผยความจริงของปัญหานี้ โดยนำเสนอข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับสถานการณ์ความยากจนในประเทศไทยอย่างละเอียด ครอบคลุมทุกมิติ ตั้งแต่ระดับบุคคล ครัวเรือน ชุมชน ไปจนถึงระดับจังหวัดและประเทศ
จังหวัดที่มีจำนวนคนจนมากที่สุด และน้อยที่สุด ในไทย จากฐานข้อมูล TPMAP
ระบบบริหารจัดการข้อมูลการพัฒนาคนแบบชี้เป้า (TPMAP) ได้เผยแพร่รายงานสถานการณ์ความยากจนในประเทศไทย โดยอ้างอิงข้อมูลจากการสำรวจประชากร 36,130,610 คน และพบว่ามีผู้ลงทะเบียนสวัสดิการแห่งรัฐจำนวน 655,365 คน ซึ่งเป็นกลุ่มประชากรที่จำเป็นต้องได้รับการสนับสนุนและส่งเสริมคุณภาพชีวิต
การประเมินระดับความยากจนและจำนวนประชากรที่อยู่ในภาวะยากจนในแต่ละจังหวัด ได้รับการดำเนินการโดยใช้ดัชนี MPI (Multidimensional Poverty Index) ซึ่งครอบคลุมมิติที่หลากหลาย ได้แก่ สุขภาพ ความเป็นอยู่ การศึกษา รายได้ และการเข้าถึงบริการภาครัฐ ข้อมูลที่ใช้ในการวิเคราะห์นี้มาจากการบูรณาการข้อมูลความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) ปี 2565 และข้อมูลจากบัตรสวัสดิการแห่งรัฐปี 2565
นิยาม คนจนเป้าหมาย ในประเทศไทย
"คนจนเป้าหมาย" คือกลุ่มคนที่สังคมไทยต้องยื่นมือเข้าช่วยเหลืออย่างเร่งด่วน พวกเขาคือกลุ่มคนที่เผชิญกับความยากลำบากในชีวิตประจำวันอย่างแท้จริง ซึ่งได้รับการยืนยันจากทั้งข้อมูลการสำรวจความจำเป็นพื้นฐาน (จปฐ.) ของกรมการพัฒนาชุมชน และการลงทะเบียนขอรับสวัสดิการแห่งรัฐของกระทรวงการคลัง ข้อมูลทั้งสองแหล่งนี้เปรียบเสมือนเสียงสะท้อนจากชีวิตจริงของพวกเขา ที่ส่งสัญญาณขอความช่วยเหลือมายังสังคม โดยข้อมูลปี 2566 นี้ ได้นำข้อมูลจากทั้งสองแหล่งมาผสานรวมกัน เพื่อให้ภาพความยากจนของคนกลุ่มนี้ชัดเจนและครอบคลุมยิ่งขึ้น การเข้าใจและให้ความสำคัญกับ "คนจนเป้าหมาย" นี้ ถือเป็นก้าวสำคัญในการแก้ไขปัญหาความยากจนอย่างตรงจุดและยั่งยืน
- ครัวเรือนที่ได้รับการสำรวจ (จปฐ) 12,942,574 ครัวเรือน
- ครัวเรือนยากจน (จปฐ) 197,298 ครัวเรือน
- คนที่ได้รับการสำรวจ (จปฐ) 36,130,610 คน
- คนยากจน (จปฐ) 655,365 คน
- "คนจนเป้าหมาย" คือคนจน (จปฐ) ที่ไปลงทะเบียนสวัสดิการแห่งรัฐ 655,365 คน
ภาพสะท้อนความเหลื่อมล้ำ 10 จังหวัดที่มีประชากรยากไร้มากที่สุดและน้อยที่สุดในประเทศไทย
สำหรับภาพรวมคนจนในปี 2566 จากประเทศไทยข้อมูลจากระบบ TPMAP เผยให้เห็นภาพความแตกต่างของภาวะความยากจนในแต่ละจังหวัดของประเทศไทยอย่างชัดเจน
จังหวัดที่มีจำนวนคนจนมากที่สุด 10 อันดับแรก ได้แก่
- เชียงใหม่ 38,762 คน
- นครศรีธรรมราช 36,937 คน
- อุดรธานี 36,583 คน
- กระบี่ 36,524 คน
- บุรีรัมย์ 33,737 คน
- ยะลา 26,523 คน
- เชียงราย 26,450 คน
- สุราษฎร์ธานี 23,465 คน
- ขอนแก่น 21,497 คน
- ชัยภูมิ 19,994 คน
ซึ่งทั้ง 10 จังหวัดส่วนใหญ่เป็นจังหวัดขนาดใหญ่ที่มีประชากรหนาแน่นและมีความหลากหลายทางเศรษฐกิจ ในทางตรงกันข้าม จังหวัดที่มีจำนวนประชากรยากไร้น้อยที่สุด 10 อันดับแรก ได้แก่
- สมุทรสาคร 39 คน
- ตราด 124 คน
- สมุทรสงคราม 533 คน
- แพร่ 718 คน
- พังงา 731 คน
- อุตรดิตถ์ 791 คน
- อำนาจเจริญ 891 คน
- กำแพงเพชร 907 คน
- ราชบุรี 1057 คน
- ปทุมธานี 1103 คน
ซึ่งส่วนใหญ่เป็นจังหวัดขนาดเล็กที่มีเศรษฐกิจพึ่งพาภาคเกษตรกรรมและการท่องเที่ยวเป็นหลัก
ระบบ TPMAP มองเห็น เข้าใจ และแก้ไขปัญหาความยากจนอย่างแม่นยำ
TPMAP หรือ ระบบบริหารจัดการข้อมูลการพัฒนาคนแบบชี้เป้า คือเครื่องมือทรงพลังที่เกิดจากความร่วมมือของ สศช. และ เนคเทค-สวทช. ที่พัฒนาต่อยอดจากระบบเดิม เพื่อให้สามารถมองเห็นภาพความยากจนและปัญหาต่างๆ ที่เกี่ยวข้องได้อย่างรอบด้านและลึกซึ้งยิ่งขึ้น ไม่เพียงแต่จะชี้เป้ากลุ่มคนยากจนได้อย่างแม่นยำ TPMAP ยังขยายขอบเขตการวิเคราะห์ไปยังประเด็นที่หลากหลาย เช่น สภาพความเป็นอยู่ของเด็กแรกเกิด การเข้าถึงการศึกษาของเยาวชน คุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ และสภาพที่อยู่อาศัยที่เหมาะสม
ด้วยความสามารถในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึกในระดับต่างๆ ตั้งแต่ปัจเจกบุคคล ครัวเรือน ชุมชน ไปจนถึงระดับประเทศ TPMAP ช่วยให้ผู้กำหนดนโยบายและผู้ปฏิบัติงานสามารถเข้าใจถึงปัญหาที่แท้จริงของแต่ละกลุ่มเป้าหมายได้อย่างถ่องแท้ และนำไปสู่การออกแบบนโยบายและโครงการที่ตอบโจทย์ความต้องการของประชาชนได้อย่างตรงจุดและมีประสิทธิภาพ
สำหรับข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับ 10 จังหวัดที่มีจำนวนประชากรยากจนมากที่สุดและน้อยที่สุด สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จากรายงานฉบับสมบูรณ์ของระบบ TPMAP ซึ่งจะช่วยให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกภาคส่วนสามารถนำข้อมูลไปใช้ในการกำหนดนโยบายและมาตรการที่เหมาะสม เพื่อแก้ไขปัญหาความยากจนอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
ข้อมูลเหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจและสังคมที่ยังคงเป็นปัญหาสำคัญของประเทศไทย ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการแก้ไขอย่างจริงจังและยั่งยืน เพื่อสร้างความเป็นธรรมและโอกาสที่เท่าเทียมกันให้กับประชาชนทุกคน
ที่มา tpmap