มนุษย์จะไหวมั้ย? เมื่อกระแสน้ำเย็นขั้วโลกใต้ ไหลช้าลง กระทบอะไรบ้าง
ในโลกปัจจุบันที่อะไรๆ ต่างเคลื่อนไหวไวขึ้น มีสิ่งหนึ่งที่ชะลอตัวช้าลง นั่นคือความเร็วของกระแสน้ำเย็นรอบขั้วโลกใต้ (Antarctic Circumpolar Current) และการชะลอตัวครั้งนี้อาจส่งผลกระทบร้ายแรงต่อสภาพภูมิอากาศ ระบบอาหาร และระบบนิเวศวิทยาของมหาสมุทรอาร์กติก
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
ทำความรู้จัก “กระแสน้ำเย็นรอบขั้วโลกใต้”
กระแสน้ำที่แข็งแกร่งที่สุดในโลกเรา คือกระแสน้ำเย็นรอบขั้วโลกใต้ กระแสน้ำนี้ไหลวนตามเข็มนาฬิการอบทวีปแอนตาร์กติกาที่ใต้สุดของโลก พลังงานแรงกว่ากระแสน้ำกัลฟ์สตรีมในมหาสมุทรแอตแลนติกถึง 5 เท่า และมากกว่าแม่น้ำแอมะซอนกว่าร้อยเท่า ทั้งยังทำหน้าที่เป็นสายพานเชื่อมสามมหามุทรใหญ่ของโลก: แปซิฟิก, แอตแลนติก และอินเดียเอาไว้ด้วยกัน
กระแสน้ำเย็นรอบขั้วโลกใต้เกิดจากกระทบกันของกระแสลมแรงตะวันตกบริเวณมหาสมุทรทางใต้ (Southern Westerly Winds) และการปรับเปลี่ยนอุณหภูมิระหว่างเส้นศูนย์สูตรและขั้วโลก ยิ่งใกล้ขั้วโลกเท่าไหร่ ความหนาแน่นของมหาสมุทรเพิ่มมากขึ้นตามความเย็นและความเค็มที่เพิ่มขึ้นด้วย
กระแสน้ำเย็นรอบขั้วโลกใต้นี่เอง ที่ทำให้ขั้วโลกใต้ยังเย็นอยู่ ขณะที่รอบทวีปแอนตาร์กติกาห้อมล้อมไปด้วยน้ำเย็นจัด น้ำเย็นยะเยือกที่จะคอยเคลื่อนตัวไปทางเหนือห่างจากทวีปหนาวจัดนี้ กระแสน้ำเย็นรอบขั้วโลกใต้นี่เองที่คอยรักษาเส้นแบ่งเอาไว้ นอกจากทำหน้าที่เป็นเขตกั้นแผ่นน้ำแข็งอาร์กติกขนาดมหึมา กระแสน้ำกระแสนี้ยังป้องกันสิ่งมีชีวิตภายนอกพื้นที่อีกด้วย
กระแสน้ำเย็นรอบขั้วโลกใต้ เป็นยังไงตอนนี้
การเปลี่ยนแปลงทางสภาพภูมิอากาศ อุณหภูมิโลกที่เพิ่มสูงขึ้นทำให้น้ำแข็งบริเวณทวีปแอนอาร์ติกละลาย น้ำเค็มบริเวณขั้วโลกเจือจาง และอาจส่งผลต่อความเร็วของกระแสน้ำ
ก่อนหน้านี้มีการคาดการณ์กันว่า อุณหภูมิมหาสมุทรที่เพิ่มขึ้นรอบแอนตาร์กติกาจะทำให้กระแสน้ำเย็นรอบขั้วโลกใต้ไหลแรงขึ้น เนื่องจากน้ำอุ่นมีความหนาแน่นน้อยกว่า หนักน้อยกว่า และอาจทำให้กระแสน้ำไหลได้คล่องตัวมากกว่า แต่หลายศตวรรษที่ผ่านมาความเร็วของกระแสน้ำยังคงคงตัวไม่เปลี่ยนไปตามอุณหภูมิที่สูงขึ้น
แต่ผลการศึกษาล่าสุดชี้ต่างออกไป รายงานปี 2025 Decline of Antarctic Circumpolar Current due to polar ocean freshening ชี้ว่า กระแสน้ำเย็นรอบขั้วโลกใต้อาจลดความเร็วลงกว่า 20% ภายในปี 2050
งานวิชัยชี้ว่า การไหลที่ช้าลงของกระแสน้ำอาจเป็นผลมาจากความต่างของอุณหภูมิที่สูงขึ้นในละติจูดต่างๆ น้ำแข็งที่ละลายจากแอรตาร์กติกาอาจไหลมาสู่พื้นที่ทางเหนือ ส่งผลให้ระดับน้ำทะเลสูงขึ้น ส่งผลต่อโครงสร้างความหนาแน่นในมหาสมุทรและทำให้ความเร็วในการไหลของกระแสน้ำช้าลง
โลกเราจะเป็นอย่างไรต่อ?
ผลกระทบจากการไหลที่ช้าลงของกระแสน้ำรอบขั้วโลกใต้นั้นต้องมีการศึกษากันอีกมาก เพราะด้วยตัวกระแสน้ำอันแข็งแกร่ง ยังมีความเข้าใจที่จำกัดและไม่ถูกศึกษามากเท่ากระแสน้ำอื่น เพราะตำแหน่งที่ตั้งที่ห่างไกลเป็นอุปสรรค
แต่กระแสน้ำที่อ่อนตัวลงอาจลดความหลากหลายทางระบบนิเวศ ส่งผลต่อผลผลิตทางการประมงให้ลดลง ซึ่งเป็นสิ่งที่ชุมชนชายฝั่งหลายแห่งต้องพึ่งพา ทั้งอาจส่งผลต่อการรุกล้ำของสิ่งมีชีวิตนอกอาณาเขต และหากกระแสน้ำเย็นที่ทำหน้าที่เป็นปราการพื้นที่หนาวเหน็บนี้อ่อนตัวลง น้ำอุ่นอาจเข้าใกล้พื้นที่ขั้วโลกได้มากขึ้น และส่งผลต่อการละลายของน้ำแข็งไปอีกขั้น น้ำทะเลอาจสูงขึ้น และทำให้กระแสน้ำอ่อนแอลงอีก
ผลการศึกษาชี้ว่า การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกยังพอที่จะจำกัดการละลายของน้ำแข็งรอบทวีปแอนตาร์กติกาได้ แต่ต้องอาศัยความร่วมมือจากนานาประเทศ
อ้างอิง: The Conversation, National Geographic
