ในสหรัฐฯ ผู้ท้าชิงที่ชนะเก้าอี้ประธานาธิบดีไม่ใช่คนที่ได้รับคะแนนมากที่สุด หรือที่เรียกว่า popular vote แต่คือคนที่ได้คะแนน คณะผู้เลือกตั้ง หรือ Electoral Vote สูงสุดจากทั้งหมด 50 รัฐ และ 1 เขตพิเศษ

คณะผู้เลือกตั้งคือใคร?

เมื่อผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งไปลงคะแนนเลือกประธานาธิบดี พวกเขาจะเห็นชื่อของผู้ท้าชิงประธานาธิบดีและคู่ชิงรองประธานาธิบดี แต่แท้ที่จริงแล้ว พวกเขาไปโหวตให้คณะผู้เลือกตั้ง โดยจำนวนคณะผู้เลือกตั้งจะมีทั้งหมด 538 ที่นั่งทั่วประเทศ และผู้ชนะเลือกตั้งประธานาธิบดีจะต้องได้คะแนน 270 ขึ้นไป

อย่างในปี 2020 ประธานาธิบดีโจ ไบเดนชนะ 306 คะแนนต่ออดีตประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ 232 คะแนน

แล้วแต่ละรัฐมีจำนวนคณะผู้เลือกตั้งเท่ากันหรือไม่?

คำตอบคือไม่ แต่ละรัฐจะมีจำนวนผู้เลือกตั้งตามจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร และสมาชิกวุฒิสภาในสภาคองเกรส อย่างรัฐแคลิฟอร์เนีย ซึ่งเป็นรัฐที่มีประชากรมากที่สุดในสหรัฐฯ มีจำนวนผู้เลือกตั้ง 54 คะแนน ส่วนรัฐที่มีจำนวนผู้เลือกตั้งน้อยที่สุดมีเพียงแค่ 3 คะแนนเท่านั้น

Winner takes all หรือคนชนะได้ไปหมด

ผู้สมัครคนใดที่ได้คะแนนมากกว่า ก็จะได้คะแนนจากคณะผู้เลือกตั้งของรัฐนั้นไปครองทั้งหมด แต่มีเพียงสองรัฐคือ รัฐเมนกับเนบราสกา ที่จัดสรรคะแนนของคณะผู้เลือกตั้งให้ตามคะแนนเสียงที่ผู้สมัครเป็นประธานาธิบดีได้รับ

ผู้ที่ชนะมีคณะผู้เลือกตั้งมากกว่า อาจจะไม่ใช่คนที่ได้คะแนนรวมสูงที่สุด

ในการเลือกตั้งเมื่อปี 2000 ซึ่งจอร์จ ดับเบิลยู บูช จากรีพับลิกันชนะเลือกตั้ง และปี 2016 ที่โดนัลด์ ทรัมป์คว้าชัยชนะ ทั้งคู่ก็ไม่ได้มีคะแนนรวมทั่วประเทศสูงสุด แต่มีคณะผู้เลือกตั้งมากกว่า

หลังจากชนะแล้ว กระบวนการเป็นอย่างไรต่อ?

เมื่อได้คณะผู้เลือกตั้งแล้ว ทั้งหมดจะประชุมกันในวันที่ 17 ธันวาคมเพื่อลงคะแนน และส่งผลการลงคะแนนให้สภาคองเกรส คนที่ชนะ 270 คะแนนจะได้เป็นประธานาธิบดี หลังจากนั้น สภาคองเกรสจะลงมติรับรองอย่างเป็นทางการในวันที่ 6 มกราคม และผู้ชนะเลือกตั้ง จะสาบานตนเข้ารับตำแหน่งในวันที่ 20 มกราคม

ที่มา : USEMBASSY , Reuters