TikTok แพลตฟอร์มเลือดใหม่ที่เข้ามาเขย่าวงการโซเชียลมีเดีย ตอนนี้กลับมาลงเล่นในสนามของสื่อดั้งเดิมอย่าง ‘หนังสือ’ ด้วยการเปิดสำนักพิมพ์ของตัวเองแล้วภายใต้ชื่อสำนักพิมพ์ ‘8th Note’ (ซึ่งที่มาของชื่อก็คือ โน้ตตัวเขบ็ด 1 ชั้น (8th Note) สัญลักษณ์ของ TikTok นั่นเอง)
เทรนด์ #BookTok บน TikTok เป็นแฮชแท็กที่ได้รับความนิยมอย่างมากในแวดวงของนักอ่าน นักเขียน โดยเป็นเสมือนคอมมูนิตี้จะลงคลิปพูดถึงหนังสือเล่มโปรด โดยเทรนด์นี้เองได้ดันให้หนังสือหลายเล่มกลายเป็น ‘Best Seller’ ของร้านหนังสือ รวมถึงทำให้ยอดขายบางเล่มโตขึ้นถึง 60% เทียบจากปีก่อนหน้า จากพลังของนักอ่านที่เห็นหนังสือที่น่าสนใจจากใน TikTok แล้วไปซื้อหามาครอบครอง
ทางฝั่งของ TikTok เองก็เห็นโอกาสจากกลุ่มของนักอ่านที่เปลี่ยนจากกระแสบนโลกออนไลน์กลายเป็นยอดขายบนโลกจริง จึงได้จดทะเบียนตั้งสำนักพิมพ์ 8th Note ขึ้นมา โดยมีแผนที่จะจัดจำหน่ายหนังสือทั้งในรูปแบบ e-book, audiobook, หนังสือรูปเล่ม, แอปสำหรับ e-book รวมถึงหนังสือ และนิยายออนไลน์ที่อ่านได้เฉพาะเว็บไซต์เท่านั้นด้วย
แต้มต่อ TikTok มีคือ การมีฐานข้อมูลด้านพฤติกรรม และความชอบของผู้ใช้กว่าพันล้านคนทั่วโลก มีคอมมูนิตี้ให้นักเขียน และนักอ่านได้สื่อสารกันผ่านแฮชแท็ก #BookTok โดยการจัดตั้งสำนักพิมพ์ขึ้นมานี้เอง ก็เป็นหนึ่งในกลยุทธ์ที่ TikTok ต้องการจะสร้างเงินจากผู้ติดตามจำนวนมหาศาลทั่วโลก
TikTok งัดข้อเจ้าใหญ่ - มีคนในวงการไม่ปลื้ม
ในแง่ของการแข่งขันนั้น คู่แข่งคนสำคัญของ TikTok ดูเหมือนจะเป็น Amazon ซึ่งถือครองส่วนแบ่งตลาดหนังสือในสหรัฐถึง 50% และยังมีทั้งแอปอ่านหนังสือ รวมถึงแท็บเล็ต ‘Kindle’ ขวัญใจของนักอ่านที่ให้ความรู้สึกเหมือนอ่านหนังสือจากกระดาษจริงๆ อีกด้วย
นอกจากความท้าทายเรื่องการแข่งขันแล้ว TikTok ยังเผชิญความเคลือบแคลงสงสัย จากทั้งนักอ่าน นักเขียน โดยฝั่งนักอ่านกังวลว่า TikTok จะดันหนังสือตัวเอง จนทำให้เสน่ห์ของคอมมูนิตี้ #BookTok หายไป อาจเป็นการกีดกันกลายๆ ให้นักเขียนที่ตีพิมพ์กับ 8th Note เท่านั้นถึงจะมียอดการมองเห็นคลิปมากกว่าก็ได้ ทางฟากของนักเขียนเอง ก็มีนักเขียนบางรายให้สัมภาษณ์กับ The New York Times ว่า ค่าลิขสิทธิ์ที่ 8th Note ของ TikTok เสนอให้นั้น เป็นเรทที่ต่ำกว่าที่สำนักพิมพ์อื่นๆ เสนอให้
ด้านผู้เชี่ยวชาญจากแวดวงสำนักพิมพ์ มองว่า ยอดการมองเห็นหนังสือที่มากบนแพลตฟอร์ม TikTok ไม่ได้การันตีความสำเร็จของยอดขาย แม้ TikTok จะเป็นเจ้าของแพลตฟอร์ม และสำนักพิมพ์ที่เก่าแก่กว่า ก็ยังคงมีแต้มต่อหลายๆ ด้านที่สามารถมอบให้กับเหล่านักเขียนได้อยู่
นี่ไม่ใช่ความพยายามแรกของ TikTok และ ByteDance บริษัทแม่ ในการเจาะเข้าสู่แวดวงหนังสือ ทั้งออนไลน์และออฟไลน์ ก่อนหน้าที่จะเข้ามาในตลาดนี้ ByteDance ได้ชิมลาง เข้าไปถือหุ้น 11% ในบริษัทแอป e-book ‘阅文’ (Yuewen) ในปี 2020, เปิดให้บริการแอป ‘Tomato Novel’ ซึ่งเป็นแอปอ่านนิยายชื่อดังในประเทศจีน ในปี 2021 นอกจากนี้ ยังออกแอป สำหรับอ่านนิยายบนเว็บ ‘Mytopia’ ออกมาด้วย
TikTok เผยกับ The New York Times ว่า สำนักพิมพ์ 8th Note จะดำเนินกิจการแยกกันกับ TikTok เพียงแต่อยู่ภายใต้บริษัทแม่เดียวกันเท่านั้น
การที่ ‘บริษัทบิ๊กเทค’ เข้ามาจับ ‘ธุรกิจดั้งเดิม’ แบบนี้เป็นสิ่งที่แฟนๆ ทั้งในและนอกวงการหนังสือ ทั้งตื่นเต้นกับความแปลกใหม่ และเคลือบแคลงใจกับสิ่งที่ TikTok จะทำกับคอมมูนิตี้ของ #BookTok แต่จุดนี้เองจะกลายเป็นอีก Case Study ที่น่าสนใจ ว่าฟากของธุรกิจ ‘โลกใหม่’ และ ‘โลกเดิม’ จะผสานและเอื้อประโยชน์ซึ่งกันและกันได้อย่างไร
ที่มา : Insider, The New York Times,Tubefilter, Innovation Village