Aged Society โอกาสทองธุรกิจไทยในยุคผู้สูงวัย / ความเสี่ยงและการปรับตัว

ประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่ยุคสมัยใหม่ที่ไม่เคยพบเจอมาก่อน นั่นคือยุคแห่งสังคมผู้สูงอายุ (Aged Society) ที่จำนวนประชากรวัยเกษียณเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ขณะที่ประชากรวัยทำงานลดลง สถิตินี้ชี้ให้เห็นถึงความท้าทายที่กำลังจะเกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็นปัญหาการขาดแคลนแรงงาน ภาระค่าใช้จ่ายด้านสวัสดิการที่เพิ่มขึ้น หรือการบริโภคที่อาจชะลอตัว

แต่ในวิกฤตย่อมมีโอกาสซ่อนอยู่เสมอ การเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่นี้ได้เปิดประตูสู่โอกาสทางธุรกิจใหม่ๆ ที่น่าสนใจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับธุรกิจที่สามารถตอบสนองความต้องการที่หลากหลายและเฉพาะเจาะจงของผู้สูงอายุ ในบทความนี้ เราจะพาคุณไปสำรวจโอกาสทางธุรกิจที่น่าจับตามองในยุค Aged Society พร้อมวิเคราะห์ความเสี่ยงที่ธุรกิจต้องเตรียมรับมือ เพื่อให้คุณพร้อมคว้าโอกาสและเติบโตไปพร้อมกับสังคมผู้สูงวัยของไทย

Aged Society โอกาสทองธุรกิจไทยในยุคผู้สูงวัย / ความเสี่ยงและการปรับตัว

จากข้อมูลของทาง KResearch ระบุว่าปี 2566 นับเป็นปีที่ประเทศไทยก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ (Aged Society) อย่างเป็นทางการ โดยมีประชากรที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปสูงถึง 13 ล้านคน คิดเป็นสัดส่วน 20% ของประชากรทั้งหมด และตัวเลขนี้มีแนวโน้มจะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยคาดการณ์ว่าในปี 2572 ไทยจะเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุระดับสุดยอด (Super-Aged Society) ซึ่งจะมีประชากรผู้สูงอายุมากถึง 28% หากแบบเป็นจังหวัดจะได้ดังนี้

1. ภาคตะวันออกเฉียงเหนือเป็นภูมิภาคที่มีประชากรผู้สูงอายุมากที่สุดในประเทศถึง 4.2 ล้านคน คิดเป็น 19.1% (อายุ 60 ปีขึ้นไป) ของประชากรในประเทศ
2. ภาคกลางเป็นภูมิภาคที่มีประชากรผู้สูงอายุอยู่ที่ 3.4 ล้านคน คิดเป็น 19.7% (อายุ 60 ปีขึ้นไป) ของประชากรในประเทศ
3. ภาคเหนือเป็นภูมิภาคที่มีประชากรผู้สูงอายุอยู่ที่ 2.7 ล้านคน คิดเป็น 22.8% (อายุ 60 ปีขึ้นไป) ของประชากรในประเทศ
4. ภาคใต้เป็นภูมิภาคที่มีประชากรผู้สูงอายุอยู่ที่ 1.6 ล้านคน คิดเป็น 17.1% (อายุ 60 ปีขึ้นไป) ของประชากรในประเทศ
5. กรุงเทพฯ มีสัดส่วนผู้สูงอายุสูงที่สุดถึง 22.9% แม้จะมีจำนวนผู้สูงอายุ 1.3 ล้านคน ซึ่งน้อยกว่าภูมิภาคอื่นๆ

เมื่อพิจารณาในระดับจังหวัด 5 จังหวัดที่มีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปสูงสุด

1. กรุงเทพมหานคร: 1,251,760 คน (22.9%)
2. นครราชสีมา: 532,277 คน (20.3%)
3. เชียงใหม่: 409,457 คน (22.8%)
4. ขอนแก่น: 365,896 คน (20.6%)
5. อุบลราชธานี: 327,582 คน (17.5%)

สถานการณ์นี้สะท้อนให้เห็นถึงความท้าทายหลายด้านที่ประเทศไทยกำลังเผชิญ ทั้งในด้านระบบสาธารณสุข การดูแลผู้สูงอายุ การจัดสวัสดิการ รวมถึงการปรับโครงสร้างทางเศรษฐกิจและสังคมให้รองรับการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ ถึงเวลาแล้วที่ทุกภาคส่วนต้องร่วมมือกันเพื่อเตรียมความพร้อมรับมือกับสังคมผู้สูงอายุอย่างเต็มรูปแบบ เพื่อให้ผู้สูงอายุสามารถมีคุณภาพชีวิตที่ดี และประเทศไทยสามารถเติบโตอย่างยั่งยืนต่อไปได้

โอกาสทางธุรกิจไทยในยุคผู้สูงวัย

การเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรครั้งนี้ กำลังเปิดประตูสู่โอกาสทางธุรกิจที่หลากหลาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งธุรกิจที่สามารถตอบสนองความต้องการเฉพาะของผู้สูงอายุ ซึ่งมีความหลากหลายและซับซ้อนกว่ากลุ่มประชากรอื่น ๆ

• ธุรกิจด้านสุขภาพและการแพทย์: ผู้สูงอายุมีความต้องการบริการด้านสุขภาพที่ครอบคลุมและมีคุณภาพสูง ไม่ว่าจะเป็นการตรวจสุขภาพ การรักษาโรคเรื้อรัง การฟื้นฟูสมรรถภาพ การดูแลสุขภาพระยะยาว หรือแม้แต่บริการส่งยาและเวชภัณฑ์ถึงบ้าน นอกจากนี้ ยังมีความต้องการผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพ เช่น อาหารเสริมสำหรับผู้สูงอายุ อุปกรณ์ช่วยเหลือการเคลื่อนไหว หรือเทคโนโลยีเพื่อสุขภาพ เช่น เครื่องวัดความดันโลหิต และแอปพลิเคชันติดตามสุขภาพ
• ธุรกิจที่อยู่อาศัยและบริการ: ความต้องการที่อยู่อาศัยสำหรับผู้สูงอายุมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะที่อยู่อาศัยที่ออกแบบมาเพื่อรองรับความต้องการเฉพาะของผู้สูงอายุ เช่น มีสิ่งอำนวยความสะดวกที่เอื้อต่อการใช้ชีวิต มีระบบรักษาความปลอดภัยที่ดี หรือมีบริการดูแลสุขภาพในพื้นที่ นอกจากนี้ บริการดูแลผู้สูงอายุที่บ้าน (Home Care) ก็เป็นอีกหนึ่งธุรกิจที่มีศักยภาพสูง เนื่องจากผู้สูงอายุจำนวนมากต้องการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่คุ้นเคย
• ธุรกิจการเงินและประกันภัย: ผู้สูงอายุมีความกังวลเกี่ยวกับความมั่นคงทางการเงินในช่วงบั้นปลายชีวิต ดังนั้นผลิตภัณฑ์ทางการเงินและประกันภัยที่ออกแบบมาเพื่อตอบโจทย์ความต้องการนี้ เช่น กองทุนสำรองเลี้ยงชีพสำหรับผู้สูงอายุ บริการวางแผนการเงินหลังเกษียณ หรือประกันสุขภาพและประกันชีวิตสำหรับผู้สูงอายุ จะเป็นที่ต้องการของตลาดมากขึ้น
• ธุรกิจท่องเที่ยวและสันทนาการ: ผู้สูงอายุมีเวลาว่างมากขึ้น และต้องการใช้ชีวิตอย่างมีความสุขและมีคุณค่า ธุรกิจท่องเที่ยวที่ออกแบบโปรแกรมสำหรับผู้สูงอายุโดยเฉพาะ เช่น ทัวร์สุขภาพ ทัวร์แสวงบุญ หรือทัวร์เรียนรู้ จะได้รับความสนใจ นอกจากนี้ กิจกรรมสันทนาการที่ส่งเสริมสุขภาพกายและใจ เช่น โยคะ เต้นรำ หรือการทำกิจกรรมสร้างสรรค์ ก็เป็นอีกหนึ่งโอกาสทางธุรกิจ
• ธุรกิจเทคโนโลยี: เทคโนโลยีสามารถช่วยให้ผู้สูงอายุใช้ชีวิตได้สะดวกและปลอดภัยมากขึ้น เช่น แอปพลิเคชันช่วยเตือนความจำ แอปพลิเคชันสำหรับการสื่อสารกับครอบครัว หรืออุปกรณ์สื่อสารที่ใช้งานง่าย นอกจากนี้ เทคโนโลยีที่ช่วยให้ผู้สูงอายุเข้าถึงข้อมูลข่าวสารและบริการต่าง ๆ ได้ง่ายขึ้น ก็เป็นอีกหนึ่งโอกาสที่น่าสนใจ

3 ความเสี่ยงจากสังคมสูงวัยที่ธุรกิจต้องจับตาในระยะข้างหน้า

สังคมผู้สูงอายุของประเทศไทยกำลังส่งสัญญาณเตือนถึงความท้าทายที่ภาคธุรกิจต้องเตรียมรับมืออย่างเร่งด่วน โดย 3 ความเสี่ยงหลักที่อาจส่งผลกระทบต่อธุรกิจในอนาคต ได้แก่:

1.ปัญหาขาดแคลนแรงงาน ส่งผลให้ต้นทุนธุรกิจสูงขึ้น

เมื่อประชากรวัยทำงานลดลง ภาคธุรกิจจะเผชิญกับการแข่งขันที่สูงขึ้นในการสรรหาและรักษาพนักงานที่มีทักษะ นอกจากนี้ ภาครัฐอาจจำเป็นต้องปรับนโยบายการจ้างงาน เช่น การขยายอายุเกษียณ ซึ่งอาจส่งผลให้ต้นทุนค่าแรงและสวัสดิการเพิ่มสูงขึ้น

ธุรกิจควรเตรียมรับมือโดย

• ลงทุนในเทคโนโลยีและระบบอัตโนมัติ: เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตและลดการพึ่งพาแรงงานคน
• พัฒนาทักษะและฝึกอบรมพนักงาน: เพื่อเพิ่มศักยภาพและรักษาพนักงานที่มีคุณภาพ
• ปรับรูปแบบการทำงาน: เช่น การทำงานจากระยะไกล หรือการจ้างงานแบบยืดหยุ่น เพื่อดึงดูดและรักษาพนักงาน

2. ภาระทางการคลังเพิ่มขึ้น จากเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุและสวัสดิการด้านสุขภาพ

รัฐบาลจะต้องแบกรับภาระค่าใช้จ่ายด้านสวัสดิการสำหรับผู้สูงอายุที่เพิ่มขึ้นอย่างมาก ทั้งในส่วนของเบี้ยยังชีพและค่ารักษาพยาบาล ซึ่งอาจส่งผลให้รัฐต้องขึ้นภาษีหรือลดการลงทุนในด้านอื่น ๆ

ธุรกิจอาจได้รับผลกระทบจาก

• ภาษีที่เพิ่มขึ้น: ซึ่งจะส่งผลต่อกำไรและความสามารถในการแข่งขัน
• กำลังซื้อที่ลดลง: หากประชาชนต้องจ่ายภาษีมากขึ้น หรือได้รับสวัสดิการจากรัฐน้อยลง
• การเปลี่ยนแปลงนโยบาย: เช่น การปรับโครงสร้างภาษี หรือการลดหย่อนภาษีสำหรับธุรกิจที่จ้างงานผู้สูงอายุ

3. การบริโภคเติบโตชะลอลง จากผู้สูงอายุไทยมีรายได้จำกัด

ผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักมีรายได้จำกัดและมีแนวโน้มที่จะใช้จ่ายอย่างระมัดระวัง ซึ่งอาจส่งผลให้การบริโภคโดยรวมในประเทศชะลอตัวลง

ธุรกิจควรปรับตัวโดย

• พัฒนาสินค้าและบริการที่ตอบโจทย์ผู้สูงอายุ: เช่น สินค้าเพื่อสุขภาพ อาหารเสริม การท่องเที่ยวสำหรับผู้สูงวัย
• ปรับกลยุทธ์การตลาด: เพื่อเข้าถึงและสื่อสารกับกลุ่มผู้สูงอายุได้อย่างมีประสิทธิภาพ
• สร้างความสัมพันธ์ระยะยาวกับลูกค้า: เพื่อรักษาฐานลูกค้าและกระตุ้นการใช้จ่ายซ้ำ

ประเทศไทยกำลังก้าวเข้าสู่ยุค Aged Society อย่างเต็มตัว ซึ่งนำมาทั้งความท้าทายและโอกาสทางธุรกิจมากมาย ภาคธุรกิจไทยต้องปรับตัวและเตรียมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่นี้ ด้วยการพัฒนาสินค้าและบริการที่ตอบโจทย์ความต้องการของผู้สูงอายุ สร้างสรรค์นวัตกรรม และปรับกลยุทธ์ทางธุรกิจให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจและสังคมที่เปลี่ยนไป

แม้จะมีความเสี่ยงอยู่บ้าง แต่หากธุรกิจไทยสามารถคว้าโอกาสและรับมือกับความท้าทายได้อย่างมีประสิทธิภาพ ยุค Aged Society นี้จะเป็นยุคทองของการเติบโตทางธุรกิจอย่างยั่งยืน และเป็นก้าวสำคัญในการพัฒนาประเทศไทยให้เป็นสังคมที่ทุกคนสามารถมีคุณภาพชีวิตที่ดี ไม่ว่าจะอยู่ในวัยใดก็ตาม

ที่มา KResearch