13:20 นาฬิกาวันนี้ ประชาชนในกรุงเทพมหานครและพื้นที่ข้างเคียงเผชิญกับเหตุการณ์แผ่นดินไหว อันเป็นผลมาจากแผ่นดินไหวขนาด 7.7 แมกนิจูด (อ้างอิงจากการรายงานของศูนย์ GFZ ของเยอรมนี) และต่อมาศูนย์ภัยพิบัติแห่งชาติของไทยรายงานขนาดแผ่นดินไหวที่ 8.2 แมกนิจูด เกิดขึ้นที่รอยเลื่อนสะกายหรือสะแกง ในเมืองสะกาย ประเทศเมียนมา ใกล้ประเทศไทย ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นทวีป มีรอยเลื่อนที่มีพลังอยู่เป็นจำนวนมาก
Spotlight อยากพามารู้จักรอยเลื่อนที่น่าจับตาบนพื้นเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นทวีป
- รอยเลื่อนสะกาย (Sagaing Fault) เป็นรอยเลื่อนความยาว 1,200 กิโลเมตร ผ่ากลางประเทศเมียนมา วางตัวแนวเหนือ-ใต้ เริ่มที่เมืองมิตจีนาและพาดผ่านเมืองสำคัญหลายเมือง อาทิ มัณฑะเลย์ ดองยี เนปิดอว์ พะโค ย่างกุ้ง และวางตัวยาวลงไปในทะเลอันดามัน
รอยเลื่อนสะกายสร้างแผ่นดินไหวตามแนวรอยเลื่อนมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2507-2555 มีบันทึกเหตุการณ์แผ่นดินไหวจากรอยเลื่อนนี้ถึง 276 เหตุการณ์ ขนาด 2.9-7.3 และพบว่าตั้งแต่อดีตรอยเลื่อนนี้มีแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ (ขนาดมากกว่า 7.0) แล้วมากกว่า 70 ครั้ง
- รอยเลื่อนแม่น้ำแดง (Red River Fault) เป็นรอยเลื่อนความยาวมากกว่า 1,000 กิโลเมตร พาดผ่านตอนใต้ของจีนและเวียดนาม ประกบคู่กับรอยเลื่อนสะกายในเมียนมา รอยเลื่อนแม่น้ำแดงเป็นรอยเลื่อนเหลื่อมด้านซ้าย หมุนตัวตามเข็มนาฬิกา 15 องศา
- กลุ่มรอยเลื่อนแม่ฮ่องสอน เป็นกลุ่มรอยเลื่อนที่วางตัวแนวเหนือ-ใต้ ตัดผ่านจังหวัดแม่ฮ่องสอน แอ่งขุนยวม แอ่งแม่ปลาน้อย และแอ่งแม่สะเรียง เริ่มตั้งแต่ทิศเหนือของอำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน และสิ้นสุดที่กลุ่มรอยเลื่อนเมย อำเภอท่าสองยาง จังหวัดตาก มีความยาว 200 กิโลเมตร
- กลุ่มรอยเลื่อนแม่จัน (Mae Chan Fault) ความยาว 170 กิโลเมตร วางตัวในแนวตะวันตก-ตะวันออก บิดเอียงมาทางทิศใต้และขึ้นเหนือเล็กน้อย พาดผ่านอำเภอฝาง อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ อําเภอแม่จัน อําเภอเชียงแสน อําเภอดอยหลวง และอําเภอเชียงของ จังหวัดเชียงราย และต่อเนื่องไปใน สปป.ลาว เป็นสาเหตุการเกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.3 เมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม 2550 มีจุดศูนย์กลางอยู่ที่ สปป.ลาว และตั้งแต่ปี 2530-2559 เป็นสาเหตุการเกิดของแผ่นดินไหวถึง 13 ครั้ง
- กลุ่มรอยเลื่อนเถิน (Thoen Fault) เป็นรอยเลื่อนขนาด 90 กิโลเมตร วางตัวในแนวตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต้ ตัดผ่านเชิงเขาบริเวณรอยต่อระหว่างแอ่งแพร่ และแอ่งลำปาง ข้อมูลจากกรมทรัพยากรธรณีปี 2551 ชี้ว่าเคยเกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.6 ที่รอยเลื่อนนี้เมื่อ 2,000 ปีก่อน และในช่วง 25 ปีหลังมานี้มีการเกิดแผ่นดินไหวขนาด 3.0-5.0 จำนวนมากกว่า 20 ครั้ง
- กลุ่มรอยเลื่อนปัว เป็นรอยเลื่อนความยาว 110 กิโลเมตร วางตัวในแนวเหนือ-ใต้ มีมุมเอียงเทไปทิศตะวันตก มีการวางตัวรอบด้านทิศตะวันออกของแอ่งปัว พาดผ่านหลายอำเภอในจังหวัดน่านและพาดผ่านไปถึง สปป.ลาว ข้อมูลปี 2554 จากกรมทรัพยากรธรณีชี้ว่าเคยเกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.7 ที่รอยเลื่อนนี้ราว 2,000 ปีก่อน และเป็นสาเหตุของแผ่นดินไหวขนาด 6.5 เมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2478 และเกิดแผ่นดินไหวในสปป. ขนาด 5.9 และ 6.4 เมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม 2562
- รอยเลื่อนศรีสวัสดิ์ เป็นรอยเลื่อนความยาว 220 กิโลเมตร พาดผ่านพื้นที่ในเมียนมา ต่อเนื่องเข้ามาทางภาคตะวันตกของประเทศไทย ตั้งแต่จังหวัดตาก กาญจนบุรี อุทัยธานี และสุพรรณบุรี รอยเลื่อนศรีสวัสดิ์เป็นสาเหตุการเกิดแผ่นดินไหวมากกว่า 100 ครั้ง เช่น แผ่นดินไหวขนาด 5.3 เมื่อวันที่ 22 เมษายน 2526 และขนาด 4.9 เมื่อวันที่ 30 ธันวาคม 2561 รวมถึงเหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาด 3.7 ที่จังหวัดกาญจนบุรีเมื่อวันที่ 22 กรกฎาคม 2564
- กลุ่มรอยเลื่อนระนอง-คลองมะรุ่ย (Ranong & Khlong Marui Faults) เป็นรอยเลื่อนความยาวหลายร้อยกิโลเมตร วางตัวในทิศตะวันออกเฉียงเหนือ-ตะวันตกเฉียงใต้ พาดผ่านหลายจังหวัดในภาคใต้ กลุ่มรอยเลื่อนนี้สร้างแผ่นดินไหวไม่บ่อยนักเมื่อเทียบกับกลุ่มรอยเลื่อนอื่น นักวิชาการบางท่านจึงไม่ปักใจว่ากลุ่มรอยเลื่อนระนอง-คลองมะรุ่ยเป็นรอยเลื่อนมีพลัง อย่างไรก็ตาม เมื่อวันที่ 8 ตุลาคม 2549 รอยเลื่อนนี้เป็นสาเหตุการเกิดแผ่นดินไหวขนาด 5.0 ในอ่าวไทย นอกจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และรอยเลื่อนระนองเป็นจุดเกิดแผ่นดินไหวขนาด 3.9 บริเวณอ่าวไทย เมื่อวันที่ 10 มีนาคม 2568 ห่างจากจังหวัดชุมพร 50 กิโลเมตร