เด็กติดเหา เรื่องใกล้ตัวง่ายๆ ที่ไม่ควรมองข้าม

เด็กติดเหา กลับมาเป็นประเด็นอีกครั้งหลังมีข่าวช่างตัดผมเจอเหาบนหัวเด็กหญิงร่วมพันตัว เป็นภาพที่ชวนสยดสยองของใครหลายคน แต่ในขณะเดียวกันก็น่าสงสารสุดหัวใจ 

เพราะใครที่เคยเป็นเหาในวัยเด็ก จะเข้าใจความทรมานของการมีเหาอยู่บนหัว ความคันยุบยิบที่เกินจะบรรยายในยามที่เหาไต่หากินขี้ไคลบนหัวเป็นอาหาร และหนักไปกว่านั้นหากดูแลไม่ถูกวิธี แผลที่เกิดจากเหามีโอกาสลุกลามทำให้เป็นหนอง ติดเชื้อแบคทีเรียได้อีกด้วย

เหาคืออะไร

บทความในเว็บไซต์คณะแพทย์ศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ให้ข้อมูลเจ้าวายร้ายที่ชื่อว่า เหา เอาไว้ว่า เหาเป็นแมลงชนิดหนึ่งที่มี 6 ขา เกิดจากเชื้อปรสิตชื่อว่า "Pediculus Humanus" ซึ่งเป็นแมลงขนาดเล็กชนิดหนึ่งมี 6 ขา ไม่มีปีก แต่สามารถกระโดดได้ไกล ลักษณะรูปร่างตัวเรียวยาว ขนาด 3-4 มม. มีความคล่องตัวในการเคลื่อนไหว จึงทำให้ติดโรคกันง่าย เหาตัวเมียจะวางไข่บนเส้นขนและหลั่งสารหุ้มปลายด้านหนึ่งของไข่ให้เกาะแน่นติดอยู่ ไข่เหามีขนาดยาว 0.5 มม. สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า เหา 1 ตัว สามารถวางไข่ในแต่ละครั้งมากเกิน 100 ฟอง ใช้เวลาฟักเป็นตัว 7-10 วัน จึงไม่แปลกใจว่าทำไมจึงมีไข่เหาในปริมาณที่เยอะ

สาเหตุติดเหาเกิดจากอะไร

การติดเหาเกิดจากการสัมผัสใกล้ชิด เช่น การสัมผัสโดยตรง สัมผัสเสื้อผ้า ผ้าปู ที่นอน หมวก ที่แต่งผมและหวี เป็นต้น พบบ่อยในเด็กวัยเรียน โดยเฉพาะเด็กผู้หญิงจะมีโอกาสติดได้ง่ายกว่าเด็กผู้ชาย เริ่มแรกเหาจะวางไข่ชิดหนังศีรษะ เมื่อผมยาวขึ้นไข่เหาจะถูกเลื่อนสูงขึ้นไปด้วย ตัวเหาสามารถมีชีวิตอยู่นอกร่างกายมนุษย์ได้นานถึง 4 วันในสภาวะอุณหภูมิห้องปกติ และไข่เหาสามารถอยู่ได้นานถึง 10 วัน เมื่อไข่ถูกฟักออกเป็นตัวเหา ไข่เหาก็จะฝ่อไปเอง

การรักษาเหา

ภูมิปัญญาชาวบ้านในต่างจังหวัด เชื่อว่าใบน้อยหน่าโขลกผสมน้ำแล้วหมักผม จะสามารถช่วยกำจัดเหาและไข่ของมันได้ ควบคู่ไปกับการใช้หวีเสนียด หวีผมเพื่อรีดตัวเหาและไข่ให้หลุดจากเส้นผม แต่วิธีนี้ก็อาจจะยังไม่ได้ประสิทธิภาพเต็มร้อยมากนัก เมื่อเทียบกับการใช้ยากำจัดเหาโดยเฉพาะ

หรือบางบ้านอาจจะใช้กระเทียมหรือหอมแดงในการกำจัดตัวและไข่เหา โดยนำกระเทียมมาบดแล้วทาลงบนศรีษะหรือบดผสมน้ำมะนาวลงไปเล็กน้อย หรือใช้หอมแดงซึ่งมีซัลเฟอร์ช่วยฆ่าเหาได้มาบดหรือปั่นให้ละเอียดแล้วกรองเอาน้ำจากหอมแดง มาชโลมลงบนหนังศีรษะให้ทั่ว ระยะเวลาก็แล้วแต่บางคน ยิ่งปล่อยทิ้งไว้นานก็เชื่อว่าจะกำจัดได้เยอะ แต่ทั้งนี้ก็แล้วแต่ความสะดวกส่วนบุคคล แล้วค่อยสระทำความสะอาดผมให้สะอาด รวมถึงใบสะเดา ใบมะตูม และใบยอ ก็ล้วนแล้วแต่ใช้รักษาเหาได้เช่นกัน

โกนผม เป็นวิธีกำจัดเหาที่ได้ผลดีเพราะเป็นการตัดวงจรเหาให้สิ้นซากไปกับผมที่ถูกโกน อาจจะดูเป็นวิธีที่ฮาร์ดคอมาก แต่ตามต่างจังหวัดยังมีคนใช้วิธีนี้กันอยู่ เพราะเมื่อไม่มีผมให้เหาเกาะและวางไข่ เหาก็จะหายไป แต่ก็ถือว่าเป็นวิธีที่ทำได้ลำบาก โดยเฉพาะในเด็กผู้หญิง เพราะหากโกนผมจนหมดหัวแล้ว จะต้องใช้ระยะเวลาที่นานพอสมควรที่จะให้ผมกลับมายาวตามสภาพเดิม

เหา...หากปล่อยทิ้งไว้นานๆ จะอันตรายอย่างไร

ติดเหา ไม่ใช่แค่ปัญหาความคันยุบยิบกวนใจเท่านั้น แต่ยังส่งผลอันตรายหากไม่รีบกำจัดและรักษาให้ถูกวิธี ผลที่จะตามมาก็คืออาจจะเกิดแผลพุพองจากการติดเชื้อบนหนังศีรษะ เป็นหนอง ศรีษะมีกลิ่นเหม็น หรือลามไปสู่การเป็นพาหะของโรคไข้กลับหรือโรคไข้รากสาดใหญ่ได้อีกด้วย

ยารักษาเหา

เว็บไซต์คณะแพทย์ศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ได้แนะนำยาทาที่ใช้ได้ดีในการกำจัดเหาและไข่ คือตัวยาที่ชื่อว่า Permethrin Lotion, Pyrethrins หรือ Malathion ซึ่งขณะใช้ควรสวมถุงมือยางด้วย โดยทายาให้ทั่วศีรษะ ทิ้งไว้ 5-10 นาที แล้วค่อยล้างออก หลังจากนั้นใช้หวีซี่ถี่ๆ หรือหวีเสนียด รีดเหาและไข่เหาออกจากเส้นผม ทั้งนี้ควรทายาซ้ำอีกครั้งในอีก 7 วัน ส่วนยารับประทานมีคำแนะนำคือตัว Ivermectin ซึ่งมีประสิทธิภาพรักษาเหาได้ดีและมีผลข้างเคียงน้อยกว่า

การป้องกันการแพร่กระจายของเหา

อันดับแรกต้องหยุดวงจรการแพร่ระบาดของเหาให้ได้เสียก่อน ตามวิธีข้างต้นที่กล่าวว่า หลังจากนั้นควรหมั่นทำความสะอาดเครื่องใช้ส่วนตัว อาทิ เครื่องนุ่งห่ม ที่นอน หมอนเสื้อผ้า ผ้าเช็ดตัว ทำความสะอาดหวีที่ใช้เป็นประจำด้วยการล้างในน้ำร้อนจัดหรือแช่ในน้ำยาที่ใช้กำจัดเหาเป็นเวลา 1 ชั่วโมงเพื่อฆ่าตัวเหา และที่สำคัญอย่างมากคือไม่ใช้ของร่วมกับผู้ที่ติดเหาโดยเด็ดขาด

อ้างอิง
เหา (Pediculosis)